Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, sanatseverleri Çağdaş Türk Heykeli’nin en önemli heykeltıraşlarından Şadi Çalık’ın yapıtlarıyla buluşturuyor.
27 Ağustos 2006’ya kadar izlenebilecek Şadi Çalık Heykel sergisi, sanatçının yapıtlarını, Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin sunduğu Anadolu’daki en az 7000 yıllık heykel sanatının örnekleri önünde görmemizi sağlıyor. Bu muhteşem buluşma, Anadolu’da en az 7000 yıl önce varolan heykel sanatının günümüz Türkiyesi’nde de varolduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Türkiye’de çağdaş heykelin öncüsü, “insan var olduğu andan beri heykel sanatı vardır” diyen ve günümüzde heykel yapmanın ilk şartının Mısır ve Yunan gibi en eski kültürlerin heykelini anlamak olduğunu söyleyen usta heykeltıraş Prof. Şadi Çalık’ın soyut heykellerinden bir seçki Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde görülebilir.
Prof. Şadi Çalık (1917- 1979 her zaman merak etmeyi ve araştırmayı sevmiş, bunu yaratıcılığın ön şartı olarak yetiştirdiği birçok öğrencisine aşılamak istemişti. Bugün etkin olan heykel hocalarımızı yetiştiren hoca olan Prof. Şadi Çalık^, çağdaş heykel sanatının ülkemizde ilk örneklerini yaratırken içinde yetiştiği Ege ve Anadolu Eski Kültürleri´ni hiçbir zaman unutmamış, sanatının köklerini bu kültürlerden kaynaklandığını söylemiş ve yaptığı birçok eserinde de göstermiştir.
2004 yılında sanatçının 25. ölüm yıldönümünde İş Sanat Kibele Galerisi´nde açılan büyük Sadi Çalık retrospektif sergisini ve İş Bankası Kültür Yayınları´ndan çıkan “Sadi Çalık” kitabını hazırlayan sanatçının kızı mimar Siren Çalık, sanatçının modern ve klasik sanat öğelerini iç içe, yan yana kullandığı yapıtlarını gösterirken sanatçının heykelde aradıklarını, yapmak istediklerini ve yaşadığı ortamda yapabildiklerini genç kuşaklara ve sanat izleyicisine sunmayı hedeflemişti.
Siren Çalık, 2006 yılında Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin işbirliğiyle ile hazırladığı Ankara sergisinde ise usta heykeltıraş Sadi Çalık’ın Anadolu heykel sanatındaki yerini en eski eserlerin önünde seyredebileceğimiz yapıtlarıyla göstermeyi amaçlıyor.
Sanatçının heykel sanatının eski ve yeni arasındaki dönüm noktasında yaşam boyu sürdürdüğü araştırmalarıyla öncü rolünü kanıtlayan eserlerini Anadolu’nun bize sunduğu muhteşem eserlerle yan yana görmek, Anadolu kültürünün zenginliğini ve sürekliliğini bir kez daha yaşamak fırsatı olacak.
Şadi Çalık kimdir? 1917 yılında Girit’te doğan, 1923´de Büyük Mübadele sırasında ailesiyle İzmir´e gelen, Urla´da yetişen ve 1949 yılında D.G.S.A Heykel Bölümü’nde sanat eğitimini tamamlayan Şadi Çalık, Alman öncü heykelcilerden ve 1939´da Nazilerden kaçmak zorunda kalan Rudolf Belling’in öğrencisiydi.
Mezuniyetin ardından 1950 yılında kendi imkanlarıyla Paris’e giden Çalık’ın yapıtları arasında İlhan Koman ve Zühdi Müridoğlu ekibi ile gerçekleştirdiği Anıtkabir rölyefleri, İzmir Fuarı´nda havuz başında “Yatan kadın” heykeli, Sanayi Odaları Pavyonu için soyut kompozisyonlar, Ankara Sıhhiye Meydanı’nda 1955´te yapılan Etibank Genel Müdürlüğü binasının cephesi için tasarladığı Türkiye´deki ilk soyut rölyef, Giresun Adliye binasının cephesindeki Adalet Sembolü heykeli, Yahya Kemal Beyatlı’nın mezarı, İstanbul Karaköy Ziraat Bankası Kapısı, İstanbul Ticaret Odası rölyefleri, İzmir´de Süleyman Ferit Eczacıbaşı Anıtı ve Büyük Efes Oteli´ndeki Antik Ege Panosu, Bodrum´daki Cevat Şakir Büstleri ile Türkiye’nin dört bir yanındaki Atatürk anıtları ve büstleri yer alıyor.
Sadi Çalık´ın en önemli ve Türk Heykeli´nde dönüm noktası olan heykelleri ise 1957´de yaptığı MINIMUM, 1966´da gerçekleştirdiği Türkiye´de ilk çağdaş anıt-heykel olan ODTÜ Atatürk Anıtı, 1968´de yine ODTÜ´de Üçlü Anfi için yaptığı ilk paslanmaz çelik “Soyut Heykel” ve Galatasaray´da tüm İstanbullu´ların bildiği 50. Yıl Anıtı´dır.
Milliyet Sanat Dergisi tarafından 1979 yılında “Yılın Sanatçısı” seçilen Çalık, kendisi ile yapılan röportajda, heykeli biçim sanatları içinde bir üç boyutlu bir alan olarak gördüğünü, biçim sanatları içinde özde bir ayrım söz konusu olmadığını belirtiyordu.
Günümüz dünyasında sanat üzerine yaptığı kısa değerlendirmeden sonra kendi sanat anlayışını şöyle ifade ediyordu: “Sanatçı bir akımın etkisinde çalışmaz, bir akım yaratmaya çalışır. Günümüz dünyasında metafizik etkilerle sanat yapılmıştır fakat bizim anladığımız sanat metafizik değil, fizik sanat, rasyonel sanattır, yani gereçlerin olanaklarını zorlayarak, deneyerek yapılan sanattır”.
1957 yılından itibaren İstanbul´da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi´nde eğitim veren ve 1971´de profesör olan Çalık, 1979’da geçirdiği kalp krizi sonucu 62 yaşında aramızdan ayrıldı.