Manyas ve Gemlik depremleri, yetkililerin 17 Ağustos’u unuttuğu ve gerekenleri yapmadığı tartışmalarını gündeme getirdi ama bir gerçek daha var: Vatandaşlar da olası bir depremde ne yapacağını bilmiyor ya da çoktan unutmuş durumda.

Manyas ve Gemlik’te 4 gün arayla meydana gelen 5,2 şiddetindeki depremlerden sonra uzmanlar, “Marmara’nın altı çatırdıyor, bunlar Marmara depreminin ayak sesleridir ancak 17 Ağustos’u çabuk unutan yetkililer gerekli tedbirleri almıyor” yönünde açıklamalar yaptı. Halkın da depremi unuttuğu, atalet içinde olduğu ve bireysel tedbirlere duyarsız kaldığı görüşü, tartışmaların odağındaki bir diğer nokta oldu. İstanbul Teknik Üniversitesi Afet Yönetim Merkezi Müdürü Prof. Dr. Alper Ünlü, deprem öncesi ve sırasında bireylere düşen sorumluluk ve kişisel tedbirlere bir kez daha dikkat çekti.

Eşyalarınızı Sabitleyin
Bireysel olarak ihmal ettiğimiz en önemli konu, evimizdeki ya da mekanlarımızdaki eşyayı sabitleme oldu. Onca uyarıya rağmen bu noktayı önemsemedik ve mobilyalarımızı sabitleştiremedik.Yine çok ağır ve mobil eşya kullanıyoruz. Toplum olarak bizim çok ağır eşyamız ve ağır bir dekorasyonumuz var. Bireysel olarak yoğunlaşılması gereken en önemli nokta bence evlerimizdeki eşyanın azaltılıp hafifletilmesi ve sabitlenmesi.

Deprem Anında Bulunduğunuz Yeri Terk Etmeyin
Deprem anında bulunduğumuz yeri terk etmemiz büyük önem taşıyor. Özellikle apartmanlarda en çabuk çökecek olan kısımlar merdiven ve merdiven holleridir. Depremde kaçmaya çalışan bir çok insan merdivenlerde yakalanmıştır, onun için deprem anında bulunduğumuz mekanı terk etmek yerine, buzdolabı ya da çamaşır makinesi gibi sağlam bir eşyanın yanında ve anne karnındaki cenin gibi oturmak gerekiyor.

Mekanı Deprem Bittikten Sonra Terk Edin
Deprem bittikten sonra da mümkünse bulunulan mekanı terk etmekte yarar var. Üzerinde durulacak bir konu da mekanı terk ederken asansörün kullanılmaması. Binalarımızın yüzde 40’ında bulunan prefabrik merdiven basamakları depremde ilk çökecek yerlerdir. Bu nedenle betonarme merdiven sistemi veya çelik yangın sistemi var ise oradan kaçılabilir.

Her Apartmanda Mutlaka Telsiz Olmalı
Bireysel olarak yapılması gereken önemli konulardan biri de telsiz cihazlarıdır. Bizler mobil telefonlara güvenmiyoruz
Prof. Dr. Alper Ünal,"Depremin unutulmaması için belirli aralıklarla tatbikat yapılması gerekiyor."

Çünkü enkaz altında bu telefonlar da işlerliğini kaybediyor. Bunun için cep telefonu yerine radyo linkleriyle çalışan telsiz kullanılması çok daha iyi olacaktır. Böylece enkaz altındaki kişiye ulaşmak, onu çıkarırken zarar vermemek mümkün olur. Bu nedenle en azından apartman yöneticilerinin bu konuya özen gösterip apartmana bir kaç tane telsiz almalarını öneriyoruz. Radyo hatlarıyla çalışan telsiz cihazlarıyla ilgili daha önce bir çok kez açıklama ve uyarı yaptık ama bu konuda da insanlarda bir hareket göremedik, yani atalet ve unutkanlık hali burada da devam ediyor. Şunu unutmamak gerekiyor Marmara depreminde bütün sistem gidecek, cep telefonları dahil her şey iptal olacak.

Söndürme Cihazını Kullanmayı Öğrenin
Binalarımız çok ağır olduğu için deprem sonrasında büyük yangınlar çıkabilir. Bu konuda da en azından apartman yöneticilerinin hazırlıklı olması ve her apartmanda bir kaç tane yangın söndürme cihazının bulunması gerekir. Ancak bazı apartmanlarda varolmalarına rağmen apartman sakinleri bu cihazların nasıl kullanıldığını bilmiyor.

Evlerin Altındaki Otoparklar Boşaltılmalı
Otoparklardaki araçlar deprem anında ciddi bir yangın kaynağı olabilir. Onun için depremden sonra dışarı çıkılır çıkılmaz otoparklardaki araçların da tahliye edilmesi gerekir. Otoparkların evlerin altından kaldırılması alınacak en iyi önlemdir, ancak otoparkı kaldırılmamış yerleşim yerlerinde eğer öncü bir deprem yaşanmış ve dışarı çıkılmışsa otoparkın da hemen boşaltılması lazım. Yani apartman halkının sürekli deprem konusunda toplantılar yapıp bunları konuşması ve depremi unutmaması gerekiyor.

Deprem Çantasında Mutaka Düdük Olmalı
Deprem çantası iyi bir düşünce ama insanların bu çantadaki malzemeleri sürekli değiştirip yenilediğini sanmıyorum. O yüzden düdük, telsiz gibi iletişim sağlayacağımız araçlar ile fener bu çantada bulunması gereken en önemli malzemedir. bunun dışında sürekli yenilenmesi gereken bisküvi, şeker gibi malzemeler kişilere göre değişebilir.

Depremden Sonra Kaçacak Yer Sorunu Yaşanacak
İstanbul’daki yapılaşma sistemi depremden sonra kaçmaya da müsait değil, çünkü kaçılacak yerler de çok sınırlı. Büyük bir deprem anında parklara giden tahliye hatlarının da dolu olacağını söyleyebiliriz. Yani bu şehirleşme modeli bizi tahliye noktalarına götürmeyecek, yığılmalar olacak ve yollar dolacak. Büyükşehir belediyesine burada önemli görev düşüyor, acil ulaşım planının bir an önce yapılması, tahliye ve kaçış noktalarının belirlenmesi ve ilçe belediyelerinin de bunu vatandaşa ulaştırması çok önemli. Kötü bir senaryo çizmek istemiyorum ama tablo çok vahim, İstanbul’da bir taraftan enkaz kaldırma, bir taraftan da yer açma gibi önemli sorunlar yaşanacak.

Deprem çantası için tavsiye edilen malzemeler
Enerji veren yiyecekler
Telsiz
Yedek pilleriyle radyo
Yedek pilleriyle fener
İlk yardım çantası
Kişisel, reçeteli ilaçlar (Örneğin, kalp, damar, tansiyon, şeker ve hormon ilaçları)
Bir kat giysi
Bir miktar para
Çok amaçlı çakı
Düdük
Kalem, kağıt
İçinde önemli telefon numaralarının, iletişime geçilecek kişilerin bilgilerinin bulunduğu su geçirmeyen bir dosya
Çocuklar, yaşlılar, engelliler ve ev hayvanları için özel malzemeler