Bilkent Üniversitesi, Ankaralı sanatseverleri Çağdaş Türk Heykeli’nin en önemli heykeltıraşlarından Şadi Çalık’ın heykelleriyle buluşturuyor.

Sanatçının heykel sanatının eski ve yeni arasındaki dönüm noktasında yaşamboyu sürdürdüğü araştırmalarıyla öncü rolünü kanıtlayan eserleri ilk kez bir üniversitede sergileniyor.

Türkiye’de çağdaş heykelin öncüsü, “insan var olduğu andan beri heykel sanatı vardır” diyen usta heykeltıraş Prof. Şadi Çalık’ın soyut heykellerinden bir seçki 7 -27 Ağustos 2006 tarihleri arasında Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmişti.

Daha sonra Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi, Ankaralılar’ın Şadi Çalık heykellerini bir süre daha görmesini sağlamak üzere 4 Eylül - 5 Ekim 2006 arasında salonlarını açtı.

Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi sergisinde Şadi Çalık’ın yapıtlarını Anadolu heykel sanatının en eski eserlerinin önünde gösteren fotoğraflardan oluşan kitap ve Şadi Çalık yapıtlarını 2007 yılında Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti müzelerinde gösterecek sergi ise yine sanatçının kızı Siren Çalık tarafından hazırlanıyor.

Prof. Şadi Çalık (1917 - 1979) her zaman merak etmeyi ve araştırmayı sevmiş, bunu yaratıcılığın önşartı olarak yetiştirdiği birçok öğrencisine aşılamak istemişti.

Bugün etkin olan heykel hocalarımızın hocası olan Prof. Şadi Çalık, çağdaş heykel sanatının ülkemizde ilk örneklerini yaratırken “Sanatçı bir akımın etkisinde çalışmaz, bir akım yaratmaya çalışır. Günümüz dünyasında metafizik etkilerle sanat yapılmıştır fakat bizim anladığımız sanat metafizik değil, fizik sanat, rasyonel sanattır, yani gereçlerin olanaklarını zorlayarak, deneyerek yapılan sanattır” demiştir.

Şadi Çalık, heykel sanatının tüm sanatlar ve mimariyle bütünlüğünü savunmuştur. Sanatçının bu yaklaşımını gösteren en iyi eserlerinden ikisi Ankara’da bulunmaktadır: ODTÜ’de bulunan ilk çağdaş heykel anlamındaki “Atatürk Anıtı” (1966) ve yine ODTÜ Üçlü Anfisi’ndeki mimariyle bütünleşen ilk çağdaş heykel olan “Soyut Heykel” (1969).

24 Aralık 2004’te sanatçının 25. ölüm yıldönümü dolayısıyla İş Sanat Kibele Galerisi´nde açılan büyük Şadi Çalık retrospektif sergisini ve İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan “Şadi Çalık” kitabını hazırlayan sanatçının kızı mimar Siren Çalık, sanatçının modern ve klasik sanat öğelerini iç içe, yan yana kullandığı yapıtlarını gösterirken, sanatçının heykelde aradıklarını, yapmak istediklerini ve yaşadığı ortamda yapabildiklerini genç kuşaklara ve sanat izleyicisine sunmayı hedeflemişti.

Şadi Çalık kimdir?
1917 yılında Girit’te doğan, 1923’te Büyük Mübadele sırasında ailesiyle İzmir’e gelen, Urla’da yetişen ve 1949 yılında D.G.S.A. Heykel Bölümü’nde sanat eğitimini tamamlayan Şadi Çalık, Alman öncü heykelcilerden ve 1939’da Naziler’den kaçmak zorunda kalan Rudolf Belling’in öğrencisiydi.

Mezuniyetin ardından 1950 yılında kendi imkanlarıyla Paris’e giden Çalık’ın yapıtları arasında İlhan Koman ve Zühtü Müridoğlu ekibi ile gerçekleştirdiği Anıtkabir rölyefleri, Ankara Basın ve Yayın Kurumu için İbrahim Müteferrika ve Şinasi büstleri, İzmir Fuarı’ndaki havuz başında “Yatan kadın” heykeli, Sanayi Odaları Pavyonu için soyut kompozisyonlar, Ankara Sıhhiye Meydanı’nda 1955´de yapılan Etibank Genel Müdürlüğü binasının cephesi için tasarladığı Türkiye´deki ilk soyut rölyef, Giresun Adliye binasının cephesindeki Adalet Sembolü heykeli, Yahya Kemal Beyatlı’nın mezarı, İstanbul Karaköy Ziraat Bankası Kapısı, İstanbul Ticaret Odası rölyefleri, İzmir´de Süleyman Ferit Eczacıbaşı Anıtı ve Büyük Efes Oteli´ndeki Antik Ege Panosu, Bodrum´daki Cevat Şakir Büstleri ile Türkiye’nin dört yanındaki Atatürk anıtları ve büstleri yer alıyor.

Şadi Çalık’ın en önemli ve Türk Heykeli´nde dönüm noktası olan heykelleri ise 1957’de yaptığı MINIMUM, 1966’da gerçekleştirdiği Türkiye’de ilk çağdaş anıt-heykel olan ODTÜ Atatürk Anıtı, 1968’de yine ODTÜ’de Üçlü Anfi için yaptığı ilk paslanmaz çelik “Soyut Heykel” ve Galatasaray´da tüm İstanbullular’ın bildiği 50. Yıl Anıtı’dır.

Milliyet Sanat Dergisi tarafından 1979 yılında “Yılın Sanatçısı” seçilen Şadi Çalık, kendisi ile yapılan röportajda tüm biçim sanatları içinde özde bir ayrım söz konusu olmadığını belirtiyordu.

1957 yılından itibaren İstanbul’da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi´nde eğitim veren, 1971´de profesör olan ve 1977´de Devlet Sanatçısı ödülüne layık görülen Şadi Çalık, 1979’da geçirdiği kalp krizi sonucu 62 yaşında aramızdan ayrıldı.