Istanbul'un yeni iş merkezi Maslak'ın arkalarında sessiz sedasız gelişmekte olan Ayazağa köyünden haberiniz var mı? 2000 nüfus sayım sonuçlarına göre 24,690 kişinin yaşadığı bu yerleşim yeri Büyükdere Caddesi'ne sadece 2,5 km uzaklıkta. Binlerce kişinin çalıştığı ofisler, holding merkezleri, yönetim binaları, alışveriş merkezleri, lüks siteler ve residanslar da son yıllarda İstanbul'un bu yeni merkezi Maslak'a taşındılar. Sözün özü Maslak, İstanbul'un yeni gözde mekânı olarak her geçen gün ününe ün katıyor. İşte bu kadar revaçta bir mekânın kapı komşusu niteliğindeki Ayazağa köyü ise bu gelişmeleri uzaktan izliyor. Halen Şişli ilçesinin bir mahallesi Ayazağa. Ancak gelişigüzel yapılanma, plansız gelişme ve gecekondulaşma ile yerleşimin genel görünümü hâlâ köy gibi. Sokaklarında dolaşırken derme çatma bir yapının bahçesinde otlayan hayvanları görmek mümkün. Öte yandan 5-6 kat olarak yükselmiş sıvasız binaları da görebilirsiniz. Alt katı tamirhane, üst katları konut şeklinde pek sıhhi olmayan kullanımlarla da karşılaşabilirsiniz. Ama burası Maslak'ın yanıbaşı, yolu, suyu, doğalgazı var ve pek yakında metrosu da olacak. Burası gelişme potansiyeli olan bir yerleşim, hem planlama, hem fiziksel şartlar ve hem de sosyoekonomik açıdan yapılacak çok iş var.
Evli ve Karadenizli
Yerleşmenin sosyal dokusunu incelemek için Beykent Üniversitesi Mimarlık 4. sınıf öğrencileri geçen yarıyıl başlayan ve devam edecek olan, halen 180 kişinin değerlendirmeye alındığı bir anket çalışması yaptılar. Bu anketin değerlendirmesi Ayazağa'daki yerleşmenin sosyal dokusu hakkında fikir verecek nitelikte olduğu için sizlerle paylaşmak istedik. Anketi yanıtlayanların çoğunluğu (yüzde 82,7) 16-50 yaş arasındaki Ayazağa sakinleridir. Eğitim düzeyleri ise lise veya ilkokul (yüzde 32 ve yüzde 29) mezuniyeti seviyesinde. Bu arada hiçbir okul bitirmemiş, ilkokulu terk etmiş ve/veya sadece okuryazar nüfus da yüzde 12 düzeyinde olup epeyce yüksek.
Anketi yanıtlayanların doğum yeri kentlere göre tasnif edildiğinde nüfusun dörtte biri (yüzde 25) İstanbul olarak görüldü. Ancak Karadeniz Bölgesi kentleri toplandığında yerleşimde doğum yeri Karadeniz Bölgesi olanların yüzdesi (yüzde 45) hemen hemen İstanbulluların iki katına yaklaşıyor.
Medeni hali sorulduğunda, çoğunlukla evli (yüzde 61,6) yanıtı alınırken, hane halkı büyüklüğü genelde 3-6 kişi (yüzde 72) olarak tespit edildi. Anketi yanıtlayanların içinde aileye gelir getiren kişi veya kişilerin çalıştığı alanlar çoğunlukla mahalle içi veya komşu semtler olarak belirlendi (Ayazağa'da çalışanlar yüzde 40, Şişli-Beşiktaş-Sarıyer-Kağıthane'de çalışanlar yüzde 20).
Yanıt veren kişilerin çoğu İstanbul'da da Ayazağa'da da 10 yıldan fazla süredir yaşıyor (Ayazağa'da 10 yıldan çok oturanlar yüzde 43). Kişiler daha ziyade ev sahibi (yüzde 61,7 ev sahibi) ve yerleşimde akraba ilişkileri kuvvetli (mahallede oturan akrabanız var mı sorusuna evet diyenler yüzde 73). Öte yandan anketi yanıtlayanların araç sahipliliği oldukça düşük (yüzde 38).
Hürriyet ve Milliyet
Ankete katılanların boş zamanlarını değerlendirme şekilleri de bireylerin ekonomik seviyeleri hakkında fikir veriyor. Boş zamanlarında ek gelir sağlamak için çalışanların oranı (yüzde 16) en yüksek payı almış. Bununla birlikte kitap okuyan-müzik dinleyen, akraba ziyaretinde bulunan, arkadaşlarıyla gezen veya kahveye gidenler de var. Anketi yanıtlayanların önemli bir kısmı da (yüzde 19,1) bu soruyu diğer aktiviteler seçeneğini seçerek yanıtsız bırakmayı tercih etmişler. Yerleşimde özellikle gençlerin boş zamanlarını değerlendirmeye yönelik aktivite olanakları halen oldukça sınırlı. Buna karşın özellikle futbol için uygun sahalar mevcut ancak bu soruya spor yaparak yanıtının verilmemiş olması şaşırtıcı. Mahallede kültürel faaliyetler açısından eksikler çok.
Anketi yanıtlayanların (yüzde 73) hemen hemen büyük bir çoğunluğu günlük gazete okuduğunu beyan etmiş. Bunlardan yaklaşık üçte biri Hürriyet ve Milliyet ismini vermiş, geri kalanlar ise çok çeşitli gazetelere dağılmış.
Başka yerde yaşamak ister misiniz sorusuna her on kişiden yedisi evet (yüzde 70) yanıtı vermiş. Evet diyenlerin nereyi seçtiklerine bakıldığında ise fikri olmayanların (yüzde 26,6) da önemli bir grup teşkil etmesine rağmen, fikir beyan edenlerin İstanbul içini (yüzde 25,5) veya memleketini (yüzde 21,1) tercih ettiği görülüyor. Bu yanıtlarla kendinizi İstanbullu hissediyor musunuz sorusunun yanıtları önemli bir gerçeğe dikkat çekiyor. Yanıt verenlerden her on kişiden dördü (yüzde 42,2) kendini İstanbullu hissetmiyor. Bu durum çevre bilincinin eksikliğine, yaşam çevresinin benimsenmemesine dolayısıyla yaşadığı çevreyi sahiplenmemeye neden oluyor.
Son olarak belediye hizmetleri hakkındaki görüşleri sorulduğunda da hizmetlerden memnun olmadıkları (yüzde 64,4) belirtilmiş. En çok şikayet ettikleri konu ise yollar, kaldırımlar ve otoparklarla (yüzde 31,9) ilgili . Daha sonraki şikayet başlıkları ulaşım zorluğu (yüzde 10), yapı düzensizliği (yüzde 13,3) ve çevre kirliliği (yüzde 9,4). Ancak yukarıda da bahsedildiği gibi anketi yanıtlayan grubun kendini çevreyle bütünleşmiş bir kimlikte hissetmemesinden dolayı bu soruyu yanıtsız bırakanların oranı da (yüzde 21,1) oldukça yüksek.
Sonuçta Ayazağa, yakın gelecekte daha fazla yatırımcının dikkatini çekecek. İstanbul metropolünün ortasında henüz keşfedilmemiş gibi duran bu mahalle özellikle coğrafi konumu gereği çevresindeki gelişmelere duyarsız kalamayacak. Halkın genel olarak orta ve altı gelir grubunda olduğu, henüz kendini İstanbullu hissetmediği çevre ve mimari değerlerin kuralsız ilerlediği, gençlerin eğitim ve sosyal olanaklar beklediği, halen kırsal nitelikleri de olan, ormana sırtını yaslamış, ve Beykent Üniversitesi Mimarlık Bölümü 4. sınıf öğrencilerinin hemfikir olduğu bir yargıyla "kimliğini arayan bir yerleşme"dir.