Dönüşüm Alanları Tasarısı, büyükşehir belediyelerine 'padişah' yetkisi veriyor. Deprem bahanesiyle gündeme getirilen Dönüşüm Alanları Tasarısı, ormanlar ve kıyıların da içinde olduğu 777 bin kilometrekare araziyi 'piyasanın' emrine verecek. 13 yasada yer alan koruma mevzuatından muaf tutulacak araziler üzerindeki gecekonducular ve tapu sahipleri istimlak kararlarıyla mülklerinden edilecek.
İl genel meclisleri ve belediye meclislerinin "dönüşüm alanı" olarak ilan edeceği 5 hektardan büyük alanlarda "13 yasada yer alan imar, çevre , korumaya ilişkin mevzuat kapsamından muaf" yapılaşma yolu açan Dönüşüm Alanları Tasarısı, TBMM Bayındırlık ve İskân Komisyonu'nda kabul edildi.
Depreme karşı önlemler alınacağı gerekçesiyle TBMM'ye gönderilen tasarının "kapsam" ı için çok geniş bir tanım getiriliyor. Buna göre, "dönüşüm alanı olarak belirlenen alanlarda Hazine, il özel idareleri, kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve vakıflar tarafından idare edilenler dahil her türlü arsa ve arazilerin ve bunların üzerinde bulunan bütün yapıların" hazırlanacak dönüşüm amaçlı imar planına göre iyileştirilmesi, tasfiye edilmesi, yenilenmesi, kentin konut, ticaret, sanayi, rekreasyon, teknik altyapı benzeri gereksinimleri için proje geliştirilmesi yolu açılıyor. Sadece TSK'ye ait harekât, eğitim ve savunma amaçlı alanlar kapsam dışında tutuluyor. Dönüşüm alanları, sınırı 5 hektardan küçük olmamak üzere belediye ve mücavir alan sınırlarında belediye meclisi, mücavir alan sınırları dışında il genel meclisi, büyükşehir belediyelerinde ilgili ilçe veya ilk kademe belediyesinin görüşü alınarak büyükşehir belediye meclisi tarafından üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararı ile belirlenecek. Dönüşüm alanı sınırları içindeki 12 Ekim 2004 tarihinden önce yapıldığını belgeleyen gecekondu sahiplerine, ruhsatsız yapı sahiplerine ve ikamet edenlere bedeli 20 yılı aşmamak üzere borçlandırılmak üzere yapılacak sosyal konutlardan veya yapılardan bağımsız bölüm verilebilecek. İl özel idareleri ve belediye meclisleri dönüşüm amacı, imar planı çerçevesinde mülkiyet haklarının dağıtımına, bağımsız bölüm, hisse ya da bedeli verilmek suretiyle alan ve hisse miktarlarını değiştirmeye yetkili olacak.
'Muafiyetler yasası'
TMMOB Şehir Plancıları Odası, tasarının "Kentsel yenilemeye/dönüşüme yönelik mevcut hukuksal çerçeveyi geliştirmeyi değil, tüm hukuksal bağlardan kurtulmayı temel amaç olarak belirlediği" ne dikkat çekti. Odanın tasarıyla ilgili değerlendirmesinde "Tasarı bir muafiyetler ve olağanüstü durumlar yasası haline dönüştürülmüştür" denildi ve şu görüşlere yer verildi: "Yasa, yenilenmeye ihtiyaç duyan kentsel mekânları, sosyal, kültürel ve ekonomik köklerinden soyutlayarak değerlendirmekte ve kentsel yenilenmeyi fiziksel yenilenmeye indirgeyerek piyasanın acımasız işleyişine terk etmektedir. Böylesine geniş ve olağanüstü yetkilerle donatılmış bir yasa, ne dönüşüm alanları olarak tanımlanacak bölgelerde yaşayan halkın sosyal, kültürel ve ekonomik koşullarına değinmekte ne de halkın katılımı/talepleri ile işleyecek bir dönüşüm süreci öngörmektedir."
'Bu, kentsel talandır'
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası da tasarının kentleri deprem tehlikesinden koruyacak hükümler içermediğini kaydetti. Odadan yapılan açıklamada yasa tasarısının, "neo-liberal politikaların kentlerin geleceğini ipotek altına alan küresel uygulamaların bir parçası'' olduğu belirtilerek şöyle denildi: "Tasarı rant amaçlı imar planlarının, tarım, orman ve yeşil alanların imara açılarak yok edilmesinin, kamusal alanların özelleştirilmesinin devamı niteliğindedir ve kentlerimizi uluslararası sermayeye açacaktır.''