Yabancılar alışveriş merkezi ve iş hanı satın almaya başlayınca, önce İstanbul'da, sonra Anadolu'nun hemen her şehrinde alışveriş merkezi yapılmaya ve açılmaya başlandı. Anlaşıldığı kadarıyla, halkımız, mülkiyeti yabancılara ait olan alışveriş merkezlerinde, yabancılar adına açılan mağazalardan, yabancılar tarafından üretilerek Türkiye'ye yollanan ithal mallarını satın alacak. Yabancıların kahvelerini, yemeklerini yiyecek... Böylece hayatımız renklenecek.
Alışveriş merkezinden alışveriş yapabilmek, iş hanından işyeri kiralayabilmek için halkımızın gelirinin olması gerekir. Gelirin kaynağı üretimdir. Üreteceğiz ki işsizlere iş çıksın. Üreterek satacağız ki cebimize para girsin.
Üretmezsek hangi geliri tüketeceğiz? Aldıklarımızın parasını, iş hanlarının kirasını nasıl ödeyeceğiz?
Halkın geliri olacak ki harcasın
İki olasılık var :
(1) Bizim üretim ve gelir istatistiklerimiz yanlıştır. Devletimiz istihdamı, üretimi, geliri olduğundan az gösteriyor. İşsiz olan, geliri düşük olan kalmadı. Herkesin cebi para dolu. İnsanlar parayı nasıl harcayacaklarını bilemiyor. Yeni alışveriş merkezleri açılsın da giderek para harcayalım diye bekleşiyor.
(2) Veya, devletin yayımladığı üretim, işsizlik gelir rakamları doğrudur. Türkiye'de halkın çoğunluğu iş bulamıyor. İş bulanların gelirleri düşük. İşler iyi gitmiyor ama... Ama ülkede gelir dağılımı giderek çarpık hale geliyor. Özellikle Hazine'nin her yıl ödediği 40-50 milyar YTL faiz belli kesimlerin cebine giriyor. Alışveriş merkezlerinde alışveriş yapanlar, iş hanlarını kiralayanlar bu kesimden "şanslı azınlık".
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği Başkanı Nuşin Oral, "Türkiye'de 127 alışveriş merkezi var. Bunların 41'i İstanbul'da. Önümüzdeki 5 yıl içinde 150 alışveriş merkezi daha açılacak" diyor.
Şubat ayı ortasında ünlü The Wall Street Journal gazetesinde yayımlanan yazıda 2007 yılında yabancıların İstanbul'da alışveriş merkezi ve iş hanı alımları için 4 milyar dolar para harcayacakları tahmini yer alıyordu.
Yabancı kira/rant için geliyor
Ak Yatırım'ın şubat ayı sonunda düzenlediği, yabancı yatırımcıların katıldığı Yatırımcı Zirvesi'nde ise 2007 yılında dış ülkelerden Türkiye'ye en az 6.5 milyar dolar gayrimenkul yatırımı akabileceği tahminleri yapılmıştı.
Urban Land Institute (ULI) ve Pricewaterhouse Coopers (PwC) tarafından hazırlanan 2007 Avrupa Emlak Raporu'na göre, İstanbul, en yakın rakibi Moskova'yı geçerek en çok gelişme vaat eden şehir oldu: Getiri beklentisi ilk sıraya çıktı.
Bütün bunlar iyi de... Bu alışveriş merkezlerinin, iş hanlarının yüksek getirisi kimin cebinden çıkıyor/çıkacak? Tabii ki o gayrimenkulleri kiralayanların ve de o kiracılardan alışveriş yapanların cebinden çıkacak. Ve de bu getiriler her ay nakit olarak yurtdışına transfer edilecek.
Her ülkede bu var. Her ülkede bu var ama o ülkelerde üretim de var. O ülkelerde bu tür transferin önemini yok edecek büyüklükte döviz kazancı var. O ülkelerde yabancı sermaye hem fabrika kuruyor, üretim yapıyor, hem de alışveriş merkezi ve iş hanı satın alıyor. Bizde çarpık gelişme, yabancı sermayenin yatırıma, üretime gelecek yerde sadece gayrimenkul rantına yönelmesi...