İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nca (İKSV) geçen yıl düzenlenen "İstanbul'da Yaşama Kültürü Sempozyumu" nun 2. buluşması, 24-25 Mayıs 2007 günlerinde Fevziye Mektepleri Vakfı'nın Nişantaşı'ndaki Işık Lisesi'nde yapıldı.
Oturum konuları Şakir Eczacıbaşı, Ufuk Esin, Altan Öymen, Metin Sözen, Doğan Hızlan, Oktay Ekinci ve Öztin Akgüç 'ün katıldıkları "Kültür Girişimi" danışma kurulunca belirlenen buluşmada 14 bildiri sunuldu.
Kurulun sözcüsü ve İKSV Başkanı Şakir Eczacıbaşı'nın geçen yıl tartışılan konuları anımsatmasıyla başlayan etkinlikte, açılış konuşmasını eski Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa İsen yaptı.
İşte oturum başlıkları ile bildirilerden bazı vurgulamalar:
Yerleşim Kültürü
Selçuk Erez 'in yönettiği ilk oturumda "Tarihin demokrasiyle tahrip edilmesine son vermeliyiz" diyen İlber Ortaylı , 2600 yıllık Roma, Bizans ve Osmanlı mirasının, "halkın seçtiği kişilere teslim edilemeyeceği" ni belirtti. Paris'in imarından devletin sorumlu olduğunu anımsatan Ortaylı'ya göre, İstanbul'da artık "yapan" değil, kenti bozan yapıları "yıkabilecek" yönetimlere ihtiyaç var.
Ulusal ve dengeli kalkınma gözetilmeden göçün ve büyüme sorunlarının ele alınamayacağını belirten Mustafa Sönmez de; "İstanbul'a göçler, 'kaçak yabancı işgücü göçü' de eklenerek artmaktadır" diyerek şunları vurguladı: "Her şeye, 'İstanbul'u satma' optiğinden bakan paragöz bakış açısı egemen. Oysa herkese, kendisini İstanbul'un kiracısı değil, sahibi hissettirecek bir yaklaşım gerekmektedir."
Toplumsal Yaşam
Bu oturumu yöneten Talat Halman , İKSV'yi kutlayarak ilk sözü Ayhan Kaya 'ya verdi. "Türkiye bir göç ülkesi, İstanbul bir göçmen kentidir" diyen Kaya "son yıllarda İranlı, Boşnak, Kosovalı, Afgan, Kürt ve pek çok farklı grup, sürekli veya geçici olarak yerleşmektedir. Şimdiden 200 bini bulan AB yurttaşlarını da artık görmeliyiz" dedi.
İkinci konuşmacı Prof. Dr. Ayşe Öncü ise, İstanbul'daki kültürel değişimlerin "küresel" özelliğine dikkat çekerek, "Bu durum çeşitli sosyal ve kültürel kesimler arasındaki farkları keskinleştirdi ve aralarına duvarlar ördü" dedi.
İnançların Etkileşimi
Prof. Dr. Kenan Gürsoy 'un yönettiği oturumda, Hüsrev Hatemi İslamiyetin de bir Akdeniz inancı olduğunu belirterek dedi ki; "Alkollü içki içmekle, dinden çıkılmaz. Ancak içkiyi yasaklayan Kuran ayetine karşı inançsızlık beyan etmekle dinden çıkılır. Bunlar incelenmeden hüküm verildiğinde toplumsal barış tehlikelere düşürülmektedir..."
Anadolu'daki "hoşgörü" nün tek bir inancın özelliği olmadığını açıklayan Hatemi'ye göre "medeniyetler çatışması" da buna aykırı ve "zararlı" bir teori olduğu gibi, "Tanrı'nın kulları arasında çatışma tohumları eken politik bir teoriyi ciddiye almak ve saygın bir düşünce ürünü saymak şaşılacak bir durum..."
Oturumun diğer konuşmacıları olan Naim Güleryüz, Peder Dositheos ve Dr. Kirkor Damatyan da farklı din ve inançların İstanbul'daki ortak yaşam kültürlerinin derinliklerini anlattılar.
Demokratik Yaşam
Aynı zamanda "insan hakları" nın da ele alındığı oturumu Tarhan Erdem yönetirken, "sivil toplum örgütlenmesi"ni eski BÜ Rektörü Üstün Ergüder irdeledi. "Cumhuriyet mitingleri" ndeki toplumsal ilginin, "kent sorunları için de" gerçekleşmesi gerektiğini belirten Ergüder, Türkiye'de her 100 bin kişiye 100 dernek düştüğünü anımsatarak, "Bu oran demokratik yaşam için çok yetersiz" dedi.
Konuşmasını "Kentlilik Bilinci ve Çevre Kültürü" başlığıyla yapan Uçkun Geray "İstanbul'u kuşatan koşullar Anadolu ve yerküre çerçevesinde ele alınmalıdır" diyerek şunları belirtti: "Orman sözcüğünün türkülerde, şarkılarda, edebiyatta hiç geçmiyor olması bile bu doğal zenginliğe tarihsel ilgisizliğimizin kanıtı. Sivil kuruluşların mücadelesi olmasaydı, çevre kavramı da medyada hâlâ yer almayacaktı..."
Eğitim Sorunları
Prof. Dr. Yusuf Avcı 'nın yönettiği oturumda Haluk Yavuzer eğitim kurumları ve öğretim ortamına değinirken, "okulöncesi eğitim" e dikkat çekti. Çocuğun "toplu yaşam kuralları" nı anaokulunda öğrendiğini belirten Yavuzer, bunun büyük kent kültürü için çok önemli olduğunu anlattı.
İsa Eşme de eğitimin "laik ve bilimsel" olmasının "zorunlu" luğunu açıklayarak, yaşanan sorunların temelinde bunun "zedelenme" sinin yattığını belirtti. 1999'da, 38 ülkedeki üniversite sınavları sonuçları arasında yapılan saptamaya göre, fen bilimlerinde 33'üncü, matematikte 31'inci sırada yer aldığımızı belirten Eşme, eğitimin geleceği için 50 yıldır süren "bilim dışı öğrenim" politikalarından kurtulmak gerektiğini vurguladı.
Spor Kültürü
Şakir Eczacıbaşı'nın yönetimindeki "spor" oturumunda Yiğiter Uluğ 'un konuşması "spor yapılmadan spor kültürünün olamayacağı" üzerineydi. Sporu sadece "izleyen" toplum olmanın bedelini kültürel yozlaşma olarak çektiğimizi belirten Uluğ, profesyonellik için "dev yatırımlar yerine gençlerin spor olanaklarını artırma" nın önemini anlattı.
İKSV, bu sempozyumla birlikte geçen seneki değerlendirmeleri de kitaplaştırarak, İstanbul'un kültüre duyarlı çevrelerine armağan edecek.