IMF 2009 toplantısı için Harbiye’den Dolmabahçe’ye kadar uzanan alanı “Harbiye Kongre Vadisi” adı altında yüksek yapılaşmaya açacak projenin, İstanbul 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nca onaylanması tepki ile karşılandı. 5 ay önce aynı alanı sit alanı ilan eden Koruma Kurulu’nun bu kararını eleştiren uzmanlar, projenin uygulanması halinde İstanbul’un doğal, kültürel ve tarihi dokusunun zarar göreceğine dikkat çekti.

5 ay önce sit alanıydı
Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) 6-7 Ekim 2009’da İstanbul’da gerçekleştireceği toplantı için hazırlanan “Harbiye Kongre Vadisi Tesisleri Uygulama Projesi”, İstanbul 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından geçtiğimiz günlerde onaylandı.

Kurul, aynı alan içindeki; aralarında Hilton Oteli, Taşkışla binası, Radyoevi, Harbiye Açıkhava Tiyatrosu, Lütfi kırdar Spor Sarayı, Tarihi Harbiye Mektebi, Demokrasi Parkı içindeki yapı ve yapı kalıntıları, Küçük Çiftlik yapıları, havuz ve bahçeleri ile Dolmabahçe Sarayı’nı aydınlatması için yapılmış olan Dolmabahçe Gazometresi’ni de içine alan bölgeyi, tarihi ve kentsel sit alanı ilan ederek koruma altına almıştı. Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanarak ihaleye çıkartılan proje ise Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’nun yıkılması yanında, 110 bin metrekarelik alanda yoğun yapılaşma getiriyor.

‘AKP’nin baskısıyla onaylandı’
Kurul onayını kaygı verici olarak nitelendiren Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı Eyüp Muhcu, kurulun projeyi baskı sonucu onayladığını iddia etti. Gazetemize konuşan Muhcu, “AKP, Koruma Kurulu’nun savunmadığı bir projeyi baskı yaparak onaylatmak yoluna gitmiştir. Koruma Kurulu üzerinde birkaç aydır yoğun bir baskı var. Sivil, demokratik kuruluşlar üzerinde de yoğun baskı artarak devam ediyor. Bu hepimizi kaygılandırıyor” şeklinde konuştu. Muhcu, sit ilan edilen 110 bin metrekareyi aşan alanda kongre, turizm, ticaret fonksiyonlu inşaat yapılacak olmasına tepki gösterdi. Projenin iptal edilmesi gerektiğini vurgulayan Muhcu, aksi takdirde İstanbul’un doğal, tarihi, kültürel ve kimlik değerlerinin zarar göreceğini vurguladı. Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nin yıkılmadan restore edilmesinin gerektiğine işaret eden Muhcu, bölgenin özgün topografyasının inşaatlarla büyük ölçüde tahrip olacağını ifade etti. Harbiye Kongre Vadisi’nin yapılmak istendiği alanda geçmişteki yapılaşmalar nedeniyle bugünkü teknik altyapının, bölgedeki donatı alanlarının, yeşil alanların ve ulaşımın yetersiz hale geldiğini bildiren Muhcu, bölgede bir kaosun oluştuğunun ve bu proje gerçekleşirse bu kaosun katlanarak artacağının altını çizdi.

Dava açılmıştı
Aralarında Mimarlar Odası, İstanbul Şehir Tiyatrosu Sanatçıları Derneği, Uluslararası Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Türkiye Merkezi Başkanı Üstün Akmen ve Ressam Bedri Baykam gibi isimlerin de bulunduğu kurum ve aydınlar, Harbiye Vadisi Projesi’nin iptali için dava açmışlardı. IMF için “bölgedeki tüm doğal ve kültürel yapının, yok edilerek yüksek yoğunlukla yapılaşmaya açıldığının” belirtildiği dava gerekçesinde, “Dolmabahçe Vadisi’nin tepe noktasını tarihi, kültürel, doğal ve ekolojik yapısı ile tamamen ortadan kaldıran devasa yapılaşma getiren proje”, bir doğa ve topografya katliamı olarak nitelendirildi. Vadinin bir bir doğa, ekoloji ve kültür ayıbı haline getirileceğine işaret edilerek, “İstanbul’un göz bebeği olan bir coğrafya ve kent parçasını, bir daha geri kazanılamayacak şekilde ortadan kaldıran ve bu alanda yer alan diğer doğal, kültürel ve tarihi değerlerin yok edilmesine de emsal teşkil edecek” projenin iptali istendi. (İstanbul/EVRENSEL)

Turizm rantı ağır bastı
Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Tanyeli, kararın büyük ölçüde turizmcilerin talepleri doğrultusunda alındığını söyleyerek, İstanbul’un merkez kesiminin kongre turizmine tahsis edilmesinin dünyada görülmediğini belirtti. Tanyeli, İstanbul’dan çok daha fazla turist çeken Newyork, Londra, Paris gibi kentlerde bile böylesi bir örnek görülmediğini vurguladı. Prof. Dr. Tanyeli, bölgenin sit alanı ilan edilmesinin de koruma için yeterli olmadığını söyledi.

Yeraltında 83 bin metrekare inşaat
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin hazırlattığı projeye göre Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu yıkılarak yerine yeni bir tiyatro inşa edilecek. Lütfi Kırdar Kongre Merkezi Rumeli Salonu, Hilton Convention Center ve Gümüş Caddesi, Harbiye Orduevi ve Askeri Müze ile Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu ve Taşkışla Caddesi arasında kalan ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olan Şişli’deki 17 bin metrekarelik alanı kapsayan projede, toplam inşaat alanı 83 bin 695 metrekare olacak. Projede, araç trafiği Taşkışla Caddesi Rumeli Salonu’nun ön kısmından itibaren yeraltına alınarak Hilton Convetion Center hizasında yüzeye çıkarılacak. Açıkhava Tiyatrosu’nun üzerinin kapatılmayacağını savunan belediye, inşaat sınırına giren ağaçların, taşınacağını açıkladı.