Doğal bitki örtüsü zenginliği ve korunmuş geleneksel yapısıyla dikkat çeken İzmir'in Bergama ilçe merkezine 20 kilometre uzaklıktaki Kozak Yaylası, uluslararası altın tekellerinin istilasına uğrayarak yok edilmeye başlandı. Ege Bölgesi'nin en geniş fıstık çamı ormanlarıyla kaplı topraklarda, yaylacılık geleneğini sürdüren köylüler durumdan endişeli. Sessiz sedasız başlatılan çalışmalarda, 5 milyon fıstık çamının bulunduğu 66 bin 490 dekarlık yaylada sürdürülen sondajda, 490 metreye inildi.
Halk Mücadele Ediyor
17 köyden oluşan ve on bin insanın yaşadığı Kozak Yaylası'nda, yılda 50 milyon YTL 'lik organik çam fıstığı ihracatı yapılıyor. Altın aramadan dolayı bir daha fıstık ihraç edememe ve doğal güzelliğin yok edilmesi endişesini taşıyan köylüler, altın tekellerine karşı Kozak Yaylası Çevre Koruma Kültür ve Turizm Derneği çatısı altında birleşerek mücadele etmeye başladı. Piknik ve panellerle tepkilerini dile getiren köylüler adına açıklama yapan Dernek Başkanı Taner Tekin, altın arayan firmaların girişimlerine karşı geldiklerini belirterek, altın firmalarının provokasyonlarına da tüm köylülerin uyanık olması gerektiğini, kendileri için asıl altının her yıl milyonlarca dolar getirişi olan çam fıstığı olduğunu söyledi.
Tekin, sondajdan çıkan atıkların, Ayvalık ve Altınova'nın içme suyu su ihtiyacını karşılayan Madra Ça-yı'na karıştığını belirterek, "Yeraltı suları kirleniyor. Akış alanlarına doğrudan müdahale edildiği için yok oluyor. Kepçeler aralıksız çalışıyor. Ağaçlar kesiliyor.
Madra Dağı'nda arama çalışmaları için de ön çalışma başladı. Altınımız toprağın altında değil, üstündeki çamlardır"dedi. Koza Altın A.Ş. adlı firmanın, Kozak Yaylası'nın ortasında akan Madra Çayı'nın kollarını oluşturan Aşağıbey ve Kaplanköyü yakınlarındaki havzada çalışma yapmaya başladığını söyleyen Taner Tekin, "Sondajda 490 metreye indiler. Yeraltı sularını kirletirken, akış alanlarına da doğrudan müdahalede bulunarak yok olma tehlikesi yaratıyorlar. Madra Ça-yı'ndan kum alınması ve doğal dokunun bozulmasıyla ilgili Kemalpaşa'da Bölge İdare Mahkemesi'ne dava açtık. Bilirkişi geldi inceledi. Davamız sürüyor" dedi.
Hassas Bölge
Kozak'ta araştırma yapan Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Ovacık Altın Madenleri bilirkişisi Prof. Dr. Ümit Erdem, madencilik faaliyetlerinin yaylaya büyük zararlar verdiğini belirterek, bölgenin 'Ekolojik hassas bölgeler' arasında yer aldığını, taş ocağının çalışmasının bile mümkün olmayacağını belirtti. Dünyada aranan üç türlü fıstığın en güzelinin Kozak Yaylası'nda yetiştiğini dile getiren Erdem, "Altın değil herhangi bir madenciliğin, özellikle ekolojik hassas yörelerde yapılması bizim doğal kaynak israfımızdan başka bir şey değil. Maden Yasası'ndaki değişiklikle ruhsat alan her kişi, her kurum istediği yerde arama yapar duruma geldi. Kaz Dağları'nda da Kozak Yaylası'nda da madencilik yapmak cinayettir. Dünyanın bir numaralı çam fıstığı üretim havzası Kozak Yaylası'ndadır. Köylü onlara gözü gibi bakar. Böyle yerlere ekolojik hassas bölge diyoruz. Bırakın altın aramayı böyle yerlere çivi çakarken bile oturup 80 yıl düşünmek gerekir" dedi.
Bölgedeki uranyuma dikkat!
Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü öğretim üyesi Prof. Mehmet Nurullah Kumru da, Kozak Yaylası ve civarında Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) hayata geçirdiği bir proje ile Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü'nün çalışmaları doğrultusunda yörede çok miktarda uranyum potansiyelinin ortaya çıtağını ifade etti. Kumru, altınla birlikte çıkartılan uranyumun çevre ve insan sağlığı açısından önemli olduğunu, altının alınıp uranyumun bırakılması durumunda radyoaktif madde açığının ortaya çıkacağını dile getirdi. Kumru, "Verilere göre petrol, do-ğalgaz, kömür, uranyum gibi maddelerin önümüzdeki birkaç yüzyıl içinde tükeneceği belirtildi. Ayrıca uranyumun çevreye verdiği olumsuz etkinin dışında uranyum madencileri üzerinde yapılan araştırmalarda, radonun akciğer kanseri için ana sebep olduğu da ortaya çıkartıldı" dedi.