Büyükşehir Belediyesi İSKİ, İstanbul’un su tarihine ışık tutacak tarihi Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu’nu müzeye dönüştürüyor. Restorasyon projeleri hazırlanan Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu’nun sosyal ve kültürel merkez olarak değerlendirilmesi için 2006 yılında onarımına başlandı. Restorasyon çalışmaları halen devam eden Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu’nda projeler hazırlanırken öncelikle yapının yeni bir işlev açısından uyarlanabilirliği araştırıldı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Bağlı Kuruluşlarından İSKİ bünyesinde çeşitli su tesislerine ait tarihi haritaların, plan ve projelerin, konu ile ilgili kitapların, endüstri mimari örneği olan su pompalarının ve ekipmanlarının sergileneceği mekân, su tarihimize ışık tutacak müze işleviyle değerlendirilecek.
Yüzlerce yıllık su kültürü bulunan İstanbul’un tarihi su eserleri, Sultan Abdülhamit Han döneminde inşa edilen Cendere Terfi Merkezi’nde sergilenecek. İstanbul Teknik Üniversitesi ile birlikte yürütülen projeyle 2008 yılı içinde faaliyete geçecek olan müze, ülkemizde bir ilk olma niteliği taşıyor.
Müzede, Osmanlı öncesinde Anadolu ve İstanbul’da kullanılan su teknolojisi ve su kültürünün yanı sıra, Osmanlı Dönemi’ndeki su teknolojisini yazılı açıklamalarla destekleyen reprodüksiyon görsellere, monitörlerde gösterilecek belgesellere, özgün nesnelere ve maketlere yer verilecek. Suyun o dönemlerde nasıl bir teknoloji bilgisiyle kullanıldığının anlatılacağı müzede, şehirlere su getiren şebekelerin nasıl planlanıp inşa edildiği ve su kültürümüzü oluşturan teknik birikimin neler olduğu ortaya konulacak. Kurulacak müzeyle Türk bilginlerinin bilim ve teknoloji dünyasına armağanı olan bilimsel çalışmaların yeni nesillere sunulması ve toplumsal özgüvene katkı sağlanması amaçlanıyor.
Hamidiye Pompa İstasyonu’nun Tarihçesi
Şişli İlçesi Ayazağa Köyü sınırları içinde bulunan ve bölgedeki az sayıda tarihi yapıdan biri olan Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, dönemin Padişahı 2. Abdülhamit Han’ın Hamidiye Tesisleri’ni yaptırmasıyla kuruldu. İstasyon, deniz seviyesinden 34 metre yükseklikte ve içi-dışı çimento harcıyla sıvanmış iki adet 600 metreküplük hazneden oluşuyor.
20. Yüzyılın başlarında inşa edilen Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, hem işlevi hem de mekan düzeni, mimari tasarımı, mekanik donanımı ve diğer kendine özgün nitelikleri itibariyle endüstri mimarisinin benzersiz bir mirası niteliğinde. 1902 tarihli bina, Kağıthane Bölgesi’ndeki 20 farklı maslaktan gelen suyu buharlı pompa makineleri ile Balmumcu ve Beşiktaş – Tophane istikametine pompalamış. Daha sonra bu makineler yerini iki adet elektrikle çalışan santrifüjlü makineye bırakmış. Sonraları pompa sayısı bire düşmüş ve zaman içinde pompa istasyonu amacına hizmet edemez hale gelmiş.