İtalya'nın en güzel şehirlerinden Napoli'nin başı, yaşanan 'çöp krizi' ile büyük dertte. Sokakları çöple dolan Napolilileri isyana sürükleyen bu manzaranın sorumluları ise yıllardır kanun dışı çalışan belediyeler ve şehrin ünlü mafyası Camorra.

Dünyanın en etkileyici şehirlerinden biri Napoli... Ancak şimdi sokakları kaplayan ve 110 bin tona ulaştığı söylenen çöp yığınlarının altında iri farelerin gezdiği bir yer. İnsanın genzini değil, ruhunu yakan kokunun ağırlığı altında gururu kırılmış, umutsuzluklarla dolu bir başkaldırı içinde Napolililer. Roma'dan Napoli'nin merkez istasyonuna hızlı trenle iki saatte ulaştıktan sonra, metroya binerek 20 dakikada çöp savaşının en keskinleştiği Pozzuoli'ye gidiyorum. Giderken de, margherita pizzası, Napoliten müziği, Sofia Loren'den Toto'ya, geçen yüzyılın en meşhur tenörü Enrico Caruso'dan Orhan Pamuk'un Kar romanına girmeyi başaran şarkıcısı Peppino di Capri'ye kadar bir yığın ünlüsüyle yabancıların hafızasına kazınan Napoli'nin bu noktaya nasıl geldiğini düşünüyorum... Bütün bunları düşünürken elbette Napoli'nin ünlü mafyası Camorra'yı da hesaba katmak gerek. Ama bütün kabahati mafyaya yıkmak mümkün değil... Pozzuoli İstasyonu'ndan, günlerdir çöp krizinin foroğraflarını dünyaya yayan fotoğrafçılardan Carlo ile yola çıkıyoruz. Hedef Pianura'daki Contrada Pisani kapatılmış çöp depolama sahasına ulaşmak. Pisani 40 yılı aşkın bir süre bölgenin tüm çöplerini toplamış. Daha sonra kapatılan bu sahanın yeniden açılması gündemde. 10 yıldan fazla süredir, Napoli ve Campania bölgesinin çöp problemini çözememiş olan politikacılar da gözlerini 1996 yılında kapanmış olan çöplüğe dikmiş durumdalar. Bu politikacıların başında 1994 yılında büyük umutlarla Napoli'ye belediye başkanı seçilmiş olan eski komünist, daha sonra Solun Demokratları adayı Antonio Bassolino da var. Bassolino, iki yıl üst üste belediye başkanı seçildikten sonra yerini yine merkez soldan Rosa Russo Iervolino'ya bıraktı. Iervolino, İtalya'da Öcalan krizi başladığında İçişleri Bakanı idi. Antonio Bassolino hali hazırda Campania bölgesi başkanı.

Çöpte Ne Ararsan Var
Pianura Belediyesi'ne yaklaştığımızda, insanın genzine doğru yükselip iki kaşının ortasından vuran berbat bir koku var. Burası yöre halkı ve polisin birbirine karşı durduğu, çöp savaşının patladığı, kitlendiği yer. Nicola De Stefano, bu yol üzerinde gazete bayiliği yapıyor, iki çöp öbeğinin tam ortasında kalmış, yüzünde maske ile çalışıyor. İki yıl önce Camorra (Napoli mafyası) ile işbirliği yaptığı tespit edilen belediyenin dağıldığını ve belediyenin hükümet komiseri tarafından yönetildiğini anlatıyor. De Stefano'ya göre hükümet komiseri, acil durumlar dışında müdahalede bulunmadığı için işler sarpa sarmış, "Camorra daha iyiydi," diyor. Eşi, sokaklarda kocaman farelerin gezdiğini anlatıyor. Camorra, Napoli halkının öyle bir ruhuna sinmiş ki, bunca yıl çöpten inanılmaz kazançlar sağlamış. Napolililer, Camorra'dan bir türlü vazgeçemiyorlar... Via Campania'da 30 kadar polis arabası ile karşılaşıyoruz. Halkla bir daha şiddetli çatışmaya girmeme emri almışlar. Şimdilik... Campania bölgesinin büyük çöp deposu Pisani'ye yaklaşırken, Via Montagna Spaccata'da (Yarılmış Dağ Sokağı) koku dayanılmaz bir hal alıyor. Fotoğrafçımız, arabanın camı açık ilerlerken, artık kokuya alıştığını, duymadığını söylüyor. En kötüsü de bu herhalde, alışmak; kendi pisliğine, çöpüne alışmak... Aslında koku 1996'da kapatılmış olan çöp deposundan gelmiyor, yol kenarlarına yığılmış çöp öbeklerinden geliyor. Bu çöp anarşisinde Napolililer de ellerinde ne varsa atmışlar; kırık kapı, pencere, güneşlenmek için şemsiye, kirli sepeti, divan....

Halk İsyan Ediyor
Pisani, 1970'lerde Camorra'nın, küçük bir toprak parçasının üstüne dikilen katlı evlerden gelen kolay kazancın tadına varması ile birlikte ortaya çıkmış. Mal sahipleri daha sonra imar affından yararlanmışlar. Napoli'nin çöp krizinin sembolü haline gelen bu beldede hâlâ sokak lambası yok, kanalizasyon yok, ulaşım yok. Bu halk isyanının pasifist düzenleyicilerinden biri olan Bakkal Angelo, yolu geçmemize izin veriyor. Angelo 43 yaşında, üç çocuk sahibi, "Ben bu koku ile doğdum, bu gördüğün yoldan 40 yıl boyunca 163 belediyenin çöpünü yüzlerce, binlerce kamyon taşıdı. Yeter artık, sadece Campania bölgesinin değil, diğer bölgelerin de zehirli atıkları buraya gömüldü. 50 yıldır İtalya'nın çöp tenekesi olduk," diyor. Kafamı nereye çevirsem etrafımı saran yeşil tepelerin, çöpler üzerine kurulu olduğunu öğreniyorum. Napoli'ye bağlı 2 bin 800 kişinin yaşadığı bir semt olan Pianura, 40 yıldan fazla bir süre Campania bölgesinin çöplerini toplamış, 1985-86 yılların arasında ise, Camorra özellikle Kuzey'den, fabrikalardan gelen kimyevi atıkları buraya gömüyor. Pianura'da çöplüğe girişlerden birini tutan motorlu yüzlerce gençten biri, Napoli aksanı ile bize yağmur yağdığında çöpün, çöpten sızan zehirli likitlerin, olduğu gibi tepelerden evlere, okulun önüne kadar aktığını anlatıyor. Pianuralı gençler, Napolililer, her gittiğimiz yerde röportajın bir Türk gazetesi için olduğunu öğrenince daha da utanıyor, "Türkiye'de de rezil olduk! Burası Bağdat'tan beter, Bağdat'ta kanalizasyon var, bizde yok," şeklinde isyan ediyorlar.

Başbakan Prodi, temizlik için 120 gün süre tanıdı
Aslında Napoli ve Campania bölgesinde 14 yıldır süregelen çöp sorununun hükümet tarafından bir 'acil hal' olarak tanımlanması da garip. Hükümetler 1994'ten bu yana çöp sorununun çözülmesi için tam sekiz komiser atamış, bir komiser yardımcısı hakkında Camorra ile ilişkisi nedeniyle soruşturma açılmış. Hükümetin atadığı son komiser ise eski polis şefi De Gennaro. Napolililer şehrin koruyucu azizi olan San Gennaro ile aynı adı taşıyan hükümet komiserinin yapacaklarını merakla bekliyor. Başbakan Romano Prodi eski emniyet genel müdürü Gianni De Gennaro'ya çöpleri temizlemesi ve asayişi sağlaması için 120 gün verdi. Bu arada Başbakan Prodi, Campania belediyelerine de bir çöp toplama ve arıtma sistemi geliştirmeleri için dört ay zaman verdi. Aksi takdirde belediye başkanları evlerine gitsin, gelsin hükümet komiserleri! Çöp sorununun çözülmesi için AB'nin Campania bölgesine son 10 yılda verdiği 2 milyar avro'yu geçen yardımlar ise geride çöpleri bırakarak toz olmuş vaziyette. Ayrımlaştırılmış çöp toplama için kurulmuş 18 konsorsiyumun tam 11 bin 450 çalışanıyla bunca yıl ne yaptığı merak konusu... Bir çöp bidonu için neredeyse bir adam işe alan bu konsorsiyumların bazıları da soruşturma altında. Çöplerin illegal bir biçimde toplanması ve atılmasından büyük kazançlar sağlayan mafyanın kolları, kurulan hükümet komiserlikleri ve çöp toplamakla sorumlu şirketlerin içine kadar uzanıyor. Çöplerini toplama ve imha etme konusunda bir sistem oluşturamamış, siyasi otorite bugün baskı yoluyla, Pianura'da olduğu gibi halk sağlığını tehlikeye sokma pahasına kestirme çözümler arıyor. Napoli çöplerinin kokuşmuşluğu içinden buradaki kanun dışılık kültürünün ve ikiyüzlülüğün kokusu daha da kuvvetli hissediliyor. 80 yaşındaki ünlü Napolili yazar Ermanno Rea'nın "Ben artık kendimi bu şehre, bu topluluğa ait hissetmiyorum," demesinin anlamını daha iyi kavrıyorum.