Koolhaas’ın yeni önerisi
Kaynak: OMA

“Adeta dayanılmaz...” Büyük şehirlerin ünlü mimarlardan ikonlaşma zorunluluğu olan binalar talep etmesi hakkındaki görüşlerini Hamburg’daki konferansta böyle dile getiren Rotterdamlı ünlü mimar Rem Koolhaas, Hamburg Hafencity’deki ScienceCenter için yeni tasarım önerisini bir sunumla tanıttı.

Konferans, ScienceCenter’ın aslında pek de net olmayan önceki tasarım aşamalarını tanıtmak amacıyla hazırlanan bir özetle başladı. Bünyesinde bir araştırma merkezi, bir akvaryum ve bir tiyatro bulunduran ScienceCenter, HafenCity için mimari ve kültürel bağlamda önemli bir proje olmanın yanısıra, bilim ve araştırma merkezlerinin farklı okunmasına temel oluşturmayı amaçlıyor. Başlangıçta proje sorumlularından biri olan Rem Koolhaas’ın deniz üzerindeki yerleşkeleri iki yarım küreden meydana gelen tasarımıyla birbirine bağlama fikri, Massimiliano Fuksas’ın terminal ve otel tasarımını üstlenmesiyle anlamsız hale gelmiş, bütünlük bozulmuştu. Koolhaas, bu duruma uygun yeni önerisinin sunumuna başlamadan önce, HafenCity’nin bir planı kullanılarak ScienceCenter’ın güneyinde konumlandığı tüm alanın geçmişi ve kullanım alanları hakkında bilgi verildi.


Koolhaas’ın eski tasarımından kalan yarım küre

Koolhaas’ın sunduğu yeni konseptin ana fikrini, “Hamburg için sıradan bir ikon bina tasarlamamak” oluşturuyor. Tasarımının çıkış noktasını Hamburg Limanı’nın niteliklerine dayandıran Koolhaas, bu nitelikleri maddeler halinde açıklıyor: Bunlardan biri, limanın fazlasıyla fonksiyonel bir mekan olması. Bu da, tasarımın “mümkün olduğunca ciddi” özellikler taşımasını gerektiriyor. Biçimin değil, fonksiyonların radikal bir şekilde ele alınması da bu durumun sonuçlarından biri. Proje konseptinin adeta bir “fabrika” gibi üretime odaklı olması, ScienceCenter’ın kademelendirilmiş modüllerden meydana gelmesinin temelini oluşturuyor.


Kaynak: OMA

Koolhaas’ın, fikirlerini bir düzine kutunun üstüste dizilmesiyle oluşan bir kulenin tekrar parçalarına ayrıldığı ve bu kutuların dairesel formda biraraya geldiği bir videoyla görselleştirmesi, mimarın çıkış noktasıyla çeliştiğini düşündürse de, boşluğun kendisinin aslında bir ikon olma ihtimali, Koolhaas’ın açıklamasıyla ortadan kalkıyor. Bilim dünyasına açılan bir kapıyı simgeleyen modüllerin ortasındaki büyük boşluk, bazı görüşlere göre tipik ikon özellikleri taşımakta; ancak Koolhaas’a göre binanın içinde olanları dışında görünür kılmak için gösterilen çabanın bir parçası.

Koolhaas’ın önemli çıkış noktalarından sonuncusu da yine prensiplerinden birine dayanıyor: “Aslında bilim merkezlerinin çok da taraftarı değilim.” ScienceCenter’ın ikonlaşmasını ve klasik bir bilim merkezi olmasını kökten reddeden mimar, bu iki ana fikrini de destekliyor: Tasarımda kalıplardan uzak kalınması ve modüller, mekanı bir süre sonra sıkıcı hale gelmekten kurtaracak. Ayrıca, merkezi herhangi bir bilim merkezi binasından farklı kılan en önemli özelliklerden biri de, mekanda yaygın organizasyon firmaları tarafından etkinlik düzenlenmeyecek olması. 4000 m²’lik alanın tamamı Hamburg Endüstrisi’nin, içeriği disiplinlerarası bir çalışmayla belirlenen araştırma ve çalışmaları için kullanılacak. Araştırma merkezinin bir gökdelen olması, tasarımı süregelmiş karmaşık araştırma merkezi mimarisinden de farklı kılıyor ve kullanıcıya farklı yüksekliklerden manzara terasları sunuyor.

Konferansta; ilk olarak Koolhaas’ın ScienceCenter önerisinin, büyük giriş kapısı, bilimsel araştırma kampı ve gözlemevi ile Hiroshi Haras’ın Osaka’daki dev Umeda - Sky binasının (1993) rafine edilmiş bir versiyonuna benzediği akıllara gelse de, farklı düşünceler üretilmeye devam ediyor. Bitmesi beklenen metro çalışmaları nedeniyle binanın inşaatına 2009 yılında başlanması planlanıyor.