Özel tasarım ürünlerinin yer aldığı yat sektöründe çalışacak yetişmiş eleman bulmak neredeyse imkansız. Sektör temsilcileri, özellikle mimarlık ve endüstriyel tasarım öğrencilerinin bu alana yönlendirilmesinin çok kritik olduğunu belirtti.
En büyük sorun istihdam
Fakat yükselen bir sektör olan yatçılığın, kalite dışında karşılaştığı iki önemli sorun daha var. Yer sorunu üretimi tehlikeye sokan unsurların başında geliyor. Çünkü en büyük tersanede bile aynı anda en fazla iki yat üretilebiliyor. Özellikle Tuzla'daki tersanelerde çoğu zamanda yer bulunmaması gibi problemler çıkıyor. Üretimin kapalı yerlerde yapılma zorunluluğu da üreticileri sıkıntıya sokuyor. Bu nedenle uzmanlar halen emekleme çağını yaşayan Türk mega yat sektörünün, dünya pazarlarından daha çok pay alabilmesi için yeni tersane alanlarının yaratılması konusunda birleşiyor. Sektörü sıkıntıya sokan ikinci en önemli sorun ise istihdam. Özel tasarım ürünlerinin yer aldığı sektörde bu alanda çalışacak kalifiye personel bulmak neredeyse imkansız. 2006 yılına kadar toplam 70 yatın mimari dekorasyonunu yapmış ve şu anda Mimar Sinan Üniversitesi Endüstri Tasarımı Bölümü'nde bilgisayar destekli tasarımla ilgili dersler veren öğretim görevlisi Deniz Dedeal da bu alandaki eğitimlerin yetersizliğine dikkat çekiyor. Derslerinde yatlarla ilgili örneklere de yer veren Dedeal, yetişmiş eleman konusunda sıkıntı yaşandığını belirtiyor. Özellikle mimarlık ve endüstri tasarım öğrencilerinin bu konuya yönlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Deniz Dedeal, yüksek lisans ve sertifika programlarıyla yat sektörüne olan ilginin artırılabileceğini anlatıyor. Dedeal,"Türkiye'de müşterilerin getirdiği örnek tasarımları yapan isimsiz tasarımcılar var. Müşterilerin ellerindeki yat resimlerinin benzerini yapıyorlar ve doğal olarak ürünlere isimlerini koymuyorlar. Bizim niyetimiz en azından yüksek lisans ve seminerler vasıtasıyla endüstri tasarımı ve mimarların konuya eğilmesi" diyor.
Eğitim atağı başladı
Ancak Türkiye'de bu konuda önemli adımlar da atılmıyor değil. Bahçeşehir Üniversitesi'nin Çanakkale'nin Gelibolu ilçesine açacağı Gemi İnşaat Mühendisliği ve Yat Mimarisi Fakültesi, yat mimarisi alanında Türkiye'de eğitim verecek ilk bölüm olacak. Fakültenin ardından kurulacak 1 milyon metrekarelik Ortadoğu'nun en büyük tersanesiyle de 5 bin kişi iş imkanına kavuşacak. Eğitim ayağında başka bir örnek de Antalya Serbest bölgede hayata geçirilmeye başlandı. 25'i üretici olmak üzere 30 yat firması bulunduğu bölgede Peri Yachts, Antalya Milli Eğitim Müdürlüğü ve Antalya Serbest Bölge Yatırımcılar Derneği ile birlikte bir eğitim merkezi kurdu. Merkezde, ilköğretim ve lise düzeyinde normal eğitimle birlikte yat imalat işçiliği ile ilgili mesleki eğitim de veriliyor. Böylece, sektöre kalifiye eleman yetiştirilmesi ve bu alanda gençlere diplomalı eğitim olanağı sağlanması hedefleniyor. Proje, sektördeki eğitimli eleman sorununa çözüm getirmesinin yanı sıra, bu alanda iyi ve doğru bir istihdam kaynağı olma özelliğini de taşıyor.
En iyi yat şirketleri
Son beş yılda sektörde ciddi gelişmeler yaşanıyor. "En Büyükler" listesinde şüphesiz ilk üçe giren Profilo Holding şirketlerinden Proteksan, İtalyan Perini Navi yatırımı Yıldız Tersanesi ve Koç Holding gibi şirketler bu sektöre yaptıkları yatırımı artırıyor. Ürettiği 58 metrelik Petara adlı yatla uzun süre dünya yatçılık çevrelerinde konuşulan Proteksan, milyarder Tom Perkins'in tercihi Yıldız Gemi, Murat Vargı'nın yatını yapan RMK Marine ve Doğuş Holding Yönetim Kurulu Üyesi Yücel Çelik ile Hisar Çelik'in sahibi Kemal Çambol ortaklığıyla geçen yıl Antalya'da kurulan Peri Yat da sektörün en önemli şirketleri arasında.