Anayasa Mahkemesi’nin yabancı şirketlerin taşınmaz mülk edinme hakkını iptal etmesi, tam bir şok etkisi yarattı.

Türkiye’nin likidite sıkışıklığının had safhaya ulaştığı, yabancı sermayeye çok ihtiyaç duyduğu kriz döneminde gelen iptal kararı ekonomi çevrelerinde panik yarattı

Anayasa Mahkemesi, CHP’nin itirazını değerlendirdi ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun yabancı tüzel kişilere taşınmaz mülkiyet satışını düzenleyen 3’üncü maddesini iptal etti. Söz konusu iptal kararına göre gerekçeli kararın Resmi Gazete’de yayınlanmasını takiben 6 ay sonunda, şayet yeni bir yasal düzenleme yapılmadığı takdirde yabancılara hiçbir şekilde gayrimenkul, arsa, fabrika gibi taşınmazlar satılamayacak. Sözkonusu iptal kararı geriye dönük ise işletilmeyecek.

Karar, son 5 yılda Türkiye’ye taşınmaz alımı ile 10 milyar doların üzerinde sermaye getiren yabancılarda şok etkisi yarattı. Ekonomi bürokratları da “Dünya likidite sıkışıklığı ile boğuşuyor. Herkes nasıl yabancı sermaye getiririz diye taklalar atıyor. Biz kendi ayağımıza kurşun sıkıyoruz” yorumunu yaptı.

Son olarak EMAAR şirketi Toprak Holding’e ait Libadiye arazisine 402 milyon dolar ödemişti. Yasa iptalinden sonra bu tip alımları yabancılar gerçekleştiremeyecek.

Söz konusu iptal sadece gayrimenkul ve arsayı da kapsamıyor. Şayet yeni bir düzenleme ile bu boşluk ortadan kaldırılmazsa bir yabancı tüzel kişiliğin Türkiye’de fabrika arazisi alması da fabrika tesisi alması da imkansız hale gelecek. Türkiye’de çok önemli alımlar yapan bir kuruluşun genel müdürü iptal ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

‘Ekonomik bir cinayet’
“Bu bence ekonomik bir cinayettir. Yabancı tüzel kişiliğin Türkiye’de kurulan şirketteki hisse oranı ne olursa olsun bu kapsama giriyor. Yani bir Türk ortağı da olsa bu yasaktan etkilenecek. Ya tüm riskleri üstlenerek kendine muteber bir Türk yatırımcı bulacak ve onun üzerinden alımı gerçekleştirecek, ya da Türkiye planlarını rafa kaldıracak. Belki bir Kazak, bir Rus yatırımcı böyle bir yöntemi kullanabilir. Ancak mesela bizim gibi halka açık bir şirketin böyle bir yönteme başvurması mümkün değil. Türkiye’ye gayrimenkul alımı için gelen yatırımcıyı çok etkileyecek, ürkütecek olumsuz bir karar.”

Yabancılar son 5 yılda 10 milyar $’lık emlak aldı
2003 998 milyon $
2004 1.343 milyon $
2005 1.841 milyon $
2006 2.922 milyon $
2007 2.952 milyon $
Toplam 10.056 milyon $

El Maktum İETT arazisini alamayacak
SAMA Dubai şirketi, Türkiye’de kurduğu tüzel kişilik ile İETT arazisine KDV dahil 1.152 milyar dolarla en yüksek teklifi vermiş ancak, hukuki pürüzler ortadan kalkmadığı için ödemeyi yapmamıştı. Şayet yeni bir yasa ile sözkonusu boşluk dolmazsa ve 6 ay sonuna kadar da İETT arazisi ile ilgili hukuki sorunlar çözülmezse bu arazinin El Maktum’un şirketine satışı da tehlikeye düşecek. El Maktum’un bu iptalden etkilenmemesi için iptal yürürlüğe girene kadar, hukuki riski de göze alarak taşınmaz devrini gerçekleştirmesi gerekecek.

İptal edilen madde
4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun Anayasa Mahkemesi’nin 11 Mart tarihli toplantısında iptal edilen 3. maddesinin (d) bendi şöyle:

“d) Taşınmaz edinimi: Yabancı yatırımcıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türk vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı aynî hak edinmeleri serbesttir.”