Sağlıktan mimariye, finanstan çağrı merkezine kadar çeşitli mesleklerden veya sektörlerden kişilerin siberalemde bir araya geldiği İnternet siteleri, aynı zamanda sorunların kamuoyunun bilgisine sunulduğu birer demokratik oluşum işlevi görüyor.
Çalıştığınız işten sıkılmaya başladınız ya da şirket içindeki terfi olanaklarının size yetmediğini düşünüyorsunuz. Peki yeni bir iş bulmak için ne yapardınız? Bu soru size bundan yaklaşık 10 yıl önce sorulsaydı "Kişisel bağlantılarımı kullanırım!" yanıtı ilk aklınıza gelen yol olabilirdi. Ancak günümüzde hayatın her alanında olduğu gibi kariyerimizi geliştirmek için de İnternet en önemli platformlarından biri haline geldi. ABD'de yapılan bir araştırmaya göre çalışanlar, mesailerinin yaklaşık 2.2 saatini blogları ve kariyerleriyle ilgili web sitelerini okumaya ayırıyor. Eğer rakamlar böyle giderse 2009 yılında bu siteleri takip eden çalışan sayısı 6.7 milyona ulaşacak. Tabii sitelere olan talep bu sahada da çeşitlilik yaratmıyor değil. Zamanla sektör sektör branşlaşan bu siteler, birbirini tanımayan yüzlerce meslek erbabının buluşma noktası haline geldi. Türkiye'de de hemen her meslek grubu kendi sorunlarını, kariyer imkanlarını ve sektör hakkındaki gelişmeleri takip edebileceği özel portallar yarattı, şimdilerde bu portallar üzerinden karşılıklı bilgi alışverişinde bulunuluyor, sorunlar paylaşılıyor, kariyer imkanları genişletiliyor. Günlük tıklanma oranları yüz binleri bulan bu siteler, birer iletişim platformu olarak siberalemin meslek odaları haline geldi. Sektörel gelişmelerin verildiği, çalışanların şikayetlerinin aktarıldığı hatta şirketlerin ve uygulamalarının binlerce kişinin bilgisine neredeyse sansürsüz açıldığı bu siteler; sağlıktan mimariye, finanstan çağrı merkezlerine kadar her iş kolunun bağımsız sesi oldu. Günümüz profesyonellerinin yaşadığı sorunların gündeme getirilip çözüm önerilerinin kamuoyunun bilgisine sunulduğu, bazı konuların toplumda duyarlılık yaratma amaçlı olarak tartışmaya açıldığı bu sitelerin tek takipçileri, çalıştığı iş ortamına karşı duyduğu sıkıntıyı dile getiren beyaz yakalılar değil!
En aktif finans sektörü
2001 krizinin ardından zor günler geçiren bankacılık sektöründe bir gecede işini kaybeden 75 bin kişi, o günlerde yeni kuşak finans uzmanlarını harekete geçirmişti. Sektör içindeki bilgilerin güncelliğini, medyada tartışılan konuların meslektaşları tarafından nasıl karşılandığını anlama çabası, sorunların tartışılmasına araç olacak bir platform yaratma isteğini de beraberinde getirdi. Tabii bu arayış içinde en pratik adres İnternet oldu. İlk başlarda yayına başlayan tartışma grupları açılıp kapansa da zaman içinde kaliteli olanlar öne çıkmaya başladı. Bugün finans sektöründe çalışanların en önemli tartışma ve bilgi platformu olan www.bankaciyiz.biz sitesi bu amaçla 2003'te kuruldu. Tabii site kurucuları bu kadarla yetinmedi ve bankaciyizbiz@ yahoogroups.com adresli haberleşme grubunu oluşturdu. Sitenin açılmasının ardından yaklaşık üç ay sonra 145 bin sayfa izlenimine, e-posta grubu ise 474 üyeye ulaştı. Bankacılık teknolojileri, pazarlama, insan kaynakları yönetimi, sermaye piyasaları, hazine risk yönetimi, denetim, sigorta, ekonomi, finans alanlarında bilgi paylaşımının önceliğine önem verilen sitede sektöre ait iş imkanlarına dair de işe yarar bilgiler var. Ticari amaç gütmeyen bu site bankacılık, finans, ekonomi uzmanlarını buluşturan bir platform olarak haber, bilgi paylaşımı ve araştırmalara da yer veriyor.
Türkiye'nin ilk işçi portalı
Birbirini tanımayan binlerce profesyonelin bir araya gelip sorunlarını tartıştığı, iş olanaklarını araştırdığı ve kurumlar hakkında 'içeriden' bilgiler topladığı siteler sadece özel sektöre yönelik faaliyet göstermiyor. Devlet memurlarının ve bu konuyla ilgili binlerce kişinin takip ettiği memurlar.net isimli site, kamu sektörüyle ilgili öğrenmek isteyeceğiniz her tür bilgi ve tartışmanın yer aldığı bir platform olarak emsalleri arasında öne çıkıyor. "Çok uzun bir süredir siteyi takip ediyorum. Ancak, forum bölümünü kullanmaya geç başladım. Hiçbir yerde bulamayacağım haberleri buradan öğreniyorum"... Bu sözler bugün 404 binin üzerinde üyesi olan www.memurlar.net'in üyelerinden birine ait. 2000 yılından bu yana hizmet veren sitede devlet memurlarıyla ilgili haberler, iş ilanları, sınavlar ve ilgili mevzuat hakkında bilgiler yer alıyor. Sitede düzenlenen anketlerle kamu sektörünün nabzı tutuluyor. Memurlar.net'te yer alan forum bölümünde ise sınavlardan kurumlara iş olanaklarında sitenin içeriğine kadar her konu masaya yatırılıyor. Türkiye'nin şu ana kadar açılmış ilk işçi portalı ise isciler.net. Sendikalar, iş kanunu, işçi kaynakları, kıdem ve ihbar tazminatı, net-brüt hesaplamaları, ekonomi haberleri ve eleman alımı yapacak şirketlerle ilgili başvuruların yapıldığı sitede ayrıca her sorunun özgürce tartışıldığı bir forum sayfası da bulunuyor.
Gelişen sektörler de katıldı
Türkiye'nin en dinamik sektörleri arasında yer alan ve binlerce kişinin çalıştığı çağrı merkezleri de kendi içinde özel bir dayanışma platformu kurmuş durumda. Türkiye genelinde şu anda yaklaşık 850 çağrı merkezi hizmet veriyor. Bu merkezlerde ise toplam 30 bin kişinin çalıştığı tahmin ediliyor. Rakamlar bu kadar yüksek olunca sektörün sıkıntılarını ve ihtiyaçlarını tartışacağı bir platform ihtiyacı öne çıkıyor. Bu amaçla 10 kişilik bir ekiple kurulan ve çağrı merkezlerindeki çalışma koşullarının iyileştirilmesi konusunda kamuoyu desteği kazanmayı amaçlayan www.gercegecagrimerkezi.org adlı site, benzerleri arasında iddiasıyla sıyrılıyor. 2007 yılından beri aktif olan ve şu anda 300'den fazla kayıtlı üyesi aylık binden fazla ziyaretçisi bulunan sitede çalışanlar, site üzerinden bağlı oldukları şirket hakkındaki her şeyi serbestçe anlatabildikleri gibi, iş görüşmesinden çalışma koşullarına kadar başlarından geçen tüm olayları ve izlenimleri sektör dışından binlerce kişiyle paylaşıyorlar.
Site üzerinden eğitim yayını
Çalışanların kendi aralarındaki iletişimi güçlendirmek için kurduğu web siteleri yalnızca bu sektörlerle sınırlı değil. İnşaat sektöründe çalışanların birbirleriyle haberleşmesi ve sektör hakkında bilgi toplaması için kurulan ve güncel inşaat haberlerinin izlenmesine de olanak sağlayan 1insaat.com da yeni açılmasına karşın şu günlerde oldukça revaçta. Şantiye çalışanlarına yönelik bilgiler, sektörel içeriklerin sınıflandırıldığı bilgi bankası, sektörel iş ilanları, kapsamlı ve güncel özgeçmiş arşivi gibi bölümleriyle dikkat çeken sitede 1 500'ün üzerinde alt sayfadan inşaat ile ilgili aranılan her konuya ulaşılabiliyor. Sitede bulunan inşaat sektörüne yönelik güncel videolar ve sektörel eğitim filmleri de 1insaat televizyonundan izlenebiliyor. Kullanıcılar ayrıca paylaşmak istedikleri videoları platforma ekleme imkanına da sahip.
Sağlıkçılar da sesiz değil
Sağlık sektöründe çalışanlar da kendi aralarında kurdukları siteler aracılığıyla haberleşiyor, birbirleriyle dayanışıyor. Örneğin sözleşmeli sağlık personellerinin kurduğu sozlesmelisaglikciler.com adlı sitede hem güncel olaylar hem de sektöre ait bilgiler paylaşılıyor. Sitede sorunların tartışıldığı bir forum bölümü ana sayfaya ekli olarak faaliyet gösteriyor. Esaglikci. com ve saglikcilar.org da hem sektörel haberlerin hem de sağlık kurumlarının personel durumlarının duyurulduğu sitelerden. Eğitimcilerin de kendi aralarında kullandıkları pek çok site var. Örneğin, Eğitimci. xm.com; il içi öğretmen atamaları, il içi yer değiştirme ve eğitimle ilgili bilgilerin bulunduğu sitelerden. www.sinifdosyasi. com da yine benzer imkanlar sunan bir portal. Mimarların tartışma platformu arkitera.com, reklamcılara tartışma platformu sunan mediacatonline.com ve yakında hizmete girecek www.satiscilar.com da sektörlerin diğer tartışma portallarından sadece bazıları...
329 bin çalışan blogger oldu
Ancak sektörel sitelerin dışında çalışanların özgürce tartıştığı bir platform daha var: Blog'lar. Sitelerle kıyaslandığında ağırlıklı olarak çalışan kişilerin deneyimlerini bire bir aktardığı bu mecralar sanıldığından çok daha gözde. 2005'te yapılan bir araştırmaya göre blogger'ların ortalama geliri yılda 60 - 90 bin dolar arasında değişiyor. Kullanıcılarının ise yüzde 75'i 30 yaş üzerinde. Yani bir şirketin itibarını sayılı günler içerisinde yerle bir etme gücüne sahip bu yeni medyayı görmezden gelmek, başını kuma gömmekle aynı. Çalışanlar neredeyse bütün gün ofiste yaşadıkları her şeyi olabildiğince açıklıkla burada ifşa ederken olan bitene kayıtsız kalmak itibar yönetimi açısından bir zaaf anlamı taşıyor. Blogger'lar bireysel duruşları itibariyle muhalif hatta alternatif olanı temsil etse de iş dünyası için sayısız fırsat sunuyor. Örneğin IBM, 329 bin çalışanını blogging yapmaya bizzat teşvik ediyor. Şirket, çalışanlarının kendileriyle, iş ortaklarıyla ve müşterilerle en dolaysız iletişimi bu şekilde kuracağına inanıyor. Bilinen en üst düzey blog girişi ise General Motors'un başkan yardımcısı Bob Lutz tarafından http://fastlane.gmblogs.com'a yazılan kısa günlük.
"Duyuru panosu gibi çalışıyorlar"
Aylin Nazlıaka/ HRM Kurucu ortağı
Hem meslek gruplarına hem de üniversite mezunlarına yönelik oluşturulan sektörel sanal gruplar var. Bunun birincil nedeni artan çalışan oranı. Bu ayırımla herkes kendi işine yönelik sorunları paylaşıyor. Bu aşamada bilgi alışverişi ve insan kaynakları açısından bakıldığında uygulanan yöntemler, aranılan nitelikler ve ücret politikaları hakkında verilen bilgilerle bu siteler artık sektörlerin duyuru panosu gibi oldu. Somut olarak bu şekilde işe yerleşen kişilerin olduğunu da yadsınamaz bir gerçek.
Dünyada çalışan blogları nasıl işliyor?
Wal-Mart'ta çalışanların kurduğu İnternet günlüğü 'Brokexthehearts' en iyi örnekler arasında gösteriliyor. Blog'da market çalışanları müşterilerle ilgili gün içerisinde yaşadıkları tüm anıları paylaşıyor, karar veremedikleri bir durumla ilgili birbirlerine akıl soruyor. www.livejournal.com/community/walmart_ employe adresine giren herkes şirket kültürü yaşandığı hakkında buradan fikir edinebilir.
McDonald's'ın 'Talk' isimli sitesinde ise www.livejournal.com/community/mcdonal ds_talk şirketin günlük akışı ile ilgili çok daha çılgın yorumlara rastlıyorsunuz.
Aynı şekilde bir başka perakende devi İngiliz Tesco'nun da bir weblog'u var: www.livejournal.com/community/teamtes co. Burada da çalışanların hayli sert yorumlarına rastlayabiliyoruz. 2 sterlinlik bir ürün için 20 sterlinlik banknot veren, hesabı kestikten sonra club card'ını hatırlayan, kasanın önünde market arabasını bırakan, zekice yorumlar ya da berbat espriler yapan müşteriler ve orada öylece beklediği halde uzun kuyrukların hafifletilmesine yardım etmeyen, diğer çalışanların yüzüne dahi bile bakmadan konuşan mağaza müdürleri en çok bu sitede şikayet ediliyor.