Bir yandan mimarların daha fazla serbest yarışma düzenlenmesini istemesi, diğer yandan da kurum veya şirketlerin katılımcı sayısı arttıkça yükselen organizasyon masraflarından kaçınması sonucu yarışma düzenlememeleri, bu tartışmayı gündemde tutuyor. Sonuç olarak da, sadece belirlenmiş mimarlık bürolarının katılabildiği, sınırlı nitelikte yarışmalar düzenleniyor. Öyleyse, daha fazla yarışma açılması için düzenleyicilerin maddi olarak nasıl desteklenebileceğine ilişkin fikirler üretilmeli. Aslında katılımcıların ödediği ücretler, maddi yükün en azından bir kısmını organize eden kurumdan alarak katılımcıya yüklemek amacını taşıyor. Ancak bu durum, yüksek yarışma maliyetlerini hafifletememek bir yana, katılım ücretlerinin bir “tabu” olarak kalmasını dahi engelleyemiyor. “Mimarlar yarışma projeleri için zaten yeterince çaba sarfediyor, öyleyse ek olarak bir de ücret ödemek zorunda olmamalılar” düşüncesi oldukça yaygın. Katılım ücretleri, maliyeti düşür(e)mediği gibi, etik de değil.
Şekil 1: Katılım ücreti anketi - Düzenlenen yarışma sayısı hakkındaki görüşler
Şekiller: Competitionline
Şekil 2: Katılım ücreti anketi - Meslek gruplarına göre
Peki mimarları ilgilendiren bu konu hakkında onlar ne diyor? Yarışma platformu competitionline, düzenli olarak hazırlanacak yayınlarıyla mimari tasarım yarışmalarını mercek altına alması planlanan yeni bölümü “Yarışma Monitörü”nün (Wettbewerbs-Monitor) Almanya’daki ilk araştırması kapsamında düzenlediği bir anketle bu soruya yanıt arıyor. “Serbest Yarışmalar: Katılım Ücretine Evet mi Hayır mı?” başlığı altında toplam 1.540 mimar ve peyzaj mimarına bir yarışmanın masraflarına ortak olmak amacıyla 150 Euro katılım ücreti ödemeye hazırlıklı olup olmadıklarının sorulduğu ankette, ücret tartışmasına ek olarak ortaya çıkan genel bir kanı göze çarpıyor: Tüm tasarımcıların %92’si, Almanya’da düzenlenen açık yarışmaları oldukça yetersiz buluyor. Herkesin eşit şansa sahip olmaması bunun en önemli nedeni. Anketin ortaya çıkış nedenlerinden biri de bu aslında. Sitenin kullanıcıları, isim belirtmeden veya referans göstermeden katılabilecekleri yarışmaların sayısının azlığından yakınmış ve buna karşılık referans olarak belirttikleri projelere göre katılımcıların seçildiği sınırlı yarışmaların sıklıkla düzenlendiğinden bahsetmiş. 10 veya 20 büronun katılabildiği bu yarışmalar yerine yüzlerce tasarımcıya açık serbest yarışmaların düzenlenmesini isteyen mimarlar arasında bu konu sürekli gündemde. Serbest yarışmalarda daha kaliteli ve yaratıcı tasarımların ortaya çıktığını düşünenlerin oranı %64, tüm katılımcılara eşit haklar tanındığı için bu tip yarışmaların sayısının artmasını isteyenlerin ise %69.
Şekil 3: Katılım ücreti anketi - Mesleki pozisyona göre
Şekil 4: Katılım ücreti anketi - Büroda çalışan sayısına göre
Anketin düzenlenme amacına dönersek, herkesin katılımına açık yarışmalarda katılım ücretini ödemek isteyenlerin oranı tüm katılanlar arasında %60. Ancak yine de katılım ücreti ödeme konusundaki isteklilik genele yayılmış değil. Mimarlar arasında %63’lük bir çoğunluk ücret ödemeyi daha fazla yarışma düzenlenmesi için göze alırken, bu oran peyzaj mimarları arasında %49. Meslekte gelinen konumun da cevaplarda etkili olduğu gözlemleniyor. Büroların ortak veya kurucularının %64’ü katılım ücretlerini ödemek isterken, söz konusu büro çalışanları olduğunda bu oran %54’e düşüyor.
İlginç bir nokta da, kuruluşun büyüklüğü arttıkça ödeme yapma isteğinin azalması. En fazla 5 çalışanı olan küçük mimarlık bürolarının %62’si katılım ücretlerini ödeyebileceğini belirtirken, çalışan sayısı fazla olan büyük bürolarda bu oran %56 civarında. Büronun yaşı ise bu kararı etkilemiyor gibi görünüyor. Ne kadar eski ya da yeni olursa olsun, büroların %60’ı yarışmalara katılmak, bu %60’lık grubun üçte ikisi ise açık yarışmalara katkı sağlamak amacıyla katılım ücreti ödemeye hazırlıklı.
Şekil 5: Katılım ücreti anketi - Yarışmaya katılma isteğine göre
Yapılan anket sadece bu sorularla sınırlı değil. Katılımcılar, aynı zamanda yarışma organizasyonlarının, düzenleyen veya düzenleyebilecek kurumlar için nasıl daha çekici hale getirilebileceğine ilişkin 536 fikir üretmiş. Bu fikirler arasında ise, birinci aşaması daha az çaba ve kontrol gerektiren iki aşamalı yarışmalar öne çıkıyor. Mimarlar, yarışma düzenleme mantığının değğşmesi gerektiğini savunuyor ve iki aşamalı yarışmaların organizasyon kurum ve komiteleri üzerindeki yükü hafifleteceğini düşünüyor.