İstanbul yıllardır ucuna tutunduğu Dünya Kültür Mirası listesinden düşmek üzere. Son karar tarihi 1 Şubat 2009... Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasını Koruma Komitesi, eksikliklerini tamamlaması konusunda İstanbul’a 2009’a kadar süre verdi. Komitenin geçen hafta Kanada’nın Quebec kentinde yaptığı toplantıda, İstanbul’un Dünya Mirası Koruma listesinden çıkarılması konusu da gündeme geldi. Toplantıda, bir süre önce İstanbul’u ziyaret eden UNESCO heyetinin raporu görüşüldü ve heyetin hazırladığı rapor doğrultusunda İstanbul’a eksikliklerini tamamlaması için 2009’a kadar süre verilmesi kararı alındı.

Eksiklikler giderilmiyor
Dünya Mirasını Koruma Komitesi, iki yıl önce Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta düzenlediği, Dünya Kültür Mirası listesine alınacak veya bu listeden çıkarılacak site ve şehirlerin durumuyla ilgili toplantıda da İstanbul’un durumunu görüşmüştü. Komite, İstanbul’un yapması ve alması gereken önlemler konusunda bir dizi öneride bulunmuş ve görülen eksikliklerin 2008 yılına kadar giderilmesi için süre vermişti.

İstanbul’un tarihi alanları, kültürel varlık olarak 1985 yılında Dünya Kültür Mirası listesine kaydedilmişti. Komitenin geçen yılki toplantıda kentsel gelişim ve sit alanlarının korunmasına yönelik endişelerinin ifade edilmesinin ardından İstanbul’un listeden çıkarılması gündeme gelmişti.

Bu yılki toplantıda açıklanan raporda da İstanbul’un geniş ve kompleks bir alana yayılan dünya mirası alanının ciddi anlamda ihmal ve yıpranma sorunları çektiğine dikkat çekiliyor. Türkiye’de dünya mirası değerleri açısından ortak bilinç yaratma konusunda hâlâ en büyük insitiyatifin, ulusal ve yerel yetkililerden çok sivil toplum kuruluşları ve özel sektör tarafından alındığına dikkat çekilen raporda, dünya mirası değerleri, standartları ve prosedürleri konusunda geniş bir ‘farkındalık’ yaratılabilmesi için özellikle belediyeler seviyesinde çalışma yapılması gerektiği belirtiliyor.

Komitenin karar metninde 1 Şubat 2009 tarihine kadar oluşturulup sunulmasını beklediği Dünya Mirası Alanı Yönetim Planı’nda olmasını istedikleri de sıralanıyor.

Planda neler olmalı?
İstenenler arasında birinci derece koruma alanlarının sınırlarını ve tüm çekirdek alanları içine alması, dünya mirası alanını korumak için tampon bölge planları, yeni yönetim yapısının detayları, bir turizm yönetimi planı, bir trafik planı, fonksiyonel ve ademi merkeziyet planı ve Dünya Mirası farkındalığı yaratma planı bulunuyor. Raporda Sulukule kentsel dönüşüm projesi, Haliç’te planlanan Unkapanı Metro Köprüsü, Four Seasons Oteli’nin genişletilme ve yanındaki arkeolojik alanın korunması, Süleymaniye ve Zeyrek’te yıkılan ahşap evlere yönelik eleştiriler var.