Büyükşehirlerin çehresi kamu altyapı yatırımlarının finansmanına dönük ‘Altyapı Yatırım Ortaklıkları’ (AYO) modelinin uygulamasıyla yeni bir yapıya kavuşacak. AYO modeli uygulaması hakkında açıklama yapan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Turan Erol, Kurul’un bir yıldan fazla AYO modeli üzerinde çalıştığını kaydetti.

Erol, kamu altyapı yatırımlarının yüksek tutarda finansman ihtiyacı gösteren ve geri dönüşü geç yatırımlar olduğuna işaret ederek, bu yatırımların tamamıyla devlet bütçesinden karşılanmasının bütçe üzerinde önemli bir yük oluşturduğuna dikkat çekti. Bugüne kadar belediyeler veya kamu tarafından yapılan altyapı yatırımlarının beklentilere arzu edildiği kadar cevap veremediğini dile getiren Erol, yurtiçi ve yurtdışı fonların yatırımları bu alana çekildiği takdirde büyük projelerin daha kolay ve hızlı bir şekilde hayata geçirilebileceğini söyledi.

Finansman Sorunu
Altyapı yatırımlarının ne şekilde finanse edileceği konusunun kamu otoritelerinin karşılaştığı en önemli sorunlardan biri olduğunu dile getiren Erol, ‘’Türkiye’de 2007’de 140 milyar YTL olarak gerçekleşen sabit sermaye yatırımlarının 35 milyar YTL’si kamu tarafından, 105 milyar YTL’si ise özel sektör tarafından gerçekleştirildi. Kamuya düşen yatırım tutarının ise yüzde 45’i mahalli idareler, yüzde 37’si merkezi yönetim tarafından finanse edildi. Mahalli idareler 2007 yılı içinde genel bütçeden yaklaşık 13 milyar YTL pay aldı” dedi.

Erol, bu çerçevede SPK’nın kamu sektörünün altyapı yatırımları finansman sorunlarının çözümüne katkı sağlanması amacıyla tebliğin hazırlandığını kaydederek, taslağın altyapı yatırımlarına sermaye piyasaları yoluyla finansman sağlanabilmesini de içerdiğini söyledi.

Yeni Şirket Modeli
Taslakta gayrimenkul yatırım ortaklıkları modeli örneğinden yola çıkılarak faaliyet konusu altyapı yatırımı olmak üzere yatırım ortaklığı şeklinde faaliyet gösterecek yeni bir şirket modeli düzenlendiğini anlatan Erol, şöyle devam etti: ‘’Bu modelle, yap-işlet-devret modeli çerçevesinde kamu tarafından yaptırılan altyapı yatırım ve hizmetlerinin öz kaynakla finanse edilmesi, böylece şirket paylarının nitelikli yatırımcılara veya halka arz edilmesi suretiyle sermayenin tabana yayılması sağlanacak. Ayrıca, şirket tarafından borçlanma senetleri ihracı yapılması yoluyla da projelere finansman sağlanması mümkün olabilecek.’’

Sermaye Piyasaları Derinleşecek
Erol, modelin hayata geçmesiyle altyapı yatırımlarının bütçe üzerindeki yükünün azalacağına dikkat çekerek, yabancı yatırımcıların da Kurul’un gözetimindeki ortaklıklara yatırım yapmasının, bu suretle sermaye piyasasının derinleşmesini beklediklerini ifade etti. Bu modelin İstanbul’da uygulanabileceğini kaydeden Erol, böyle bir şey gerçekleşmesi halinde İstanbul Finans Merkezi Projesi’nin başarısına çok önemli katkılarda bulunacağını inandığını söyledi. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları’nın (GYO) Türkiye’de ilk defa 1997’de halka arz edildiğini anımsatan Erol, GYO’ların bugünkü portföy değerlerinin 3.5 milyar YTL civarında olduğunu söyledi.