UNESCO tarafından dünya mirasına dahil edilerek restorasyonu tamamlanan İstanbul’un Fener-Balat’ın sakinleri ikiye bölündü. “Evleri Patrik alacak” dedikodusuyla restorasyona karşı olanlar, şimdi evlerini tamir edebilmek için yardım istiyor.

İstanbul’un eski semtlerindeki evlerde yapılan restorasyon çalışmaları artık normal hale geldi. UNESCO’nun Fener - Balat Rehabilitasyon Projesi adıyla yapılan dünya mirasını koruma projesinin sonuçlarıysa hayli değişik oldu.

Bu değişikliğin en çok görüldüğü yerlerden biri Fener semtindeki Merdivenli Yokuş adlı sokak. Saydığım kadarıyla 96 basamaklı bir merdivenden oluşan bir sokak burası. Sokağın solundaki evler restorasyonu kabul etmiş, sağındaki evler etmemiş.

Bu nedenle önünüzde uzayıp giden sokağın sağındaki harabe yapıların karşısına muhteşem evler düşmüş. Aradaki tezat o kadar belirgin ki, sokakta sanki iki dünya karşı karşıya birbirine bakıyor.

Evlerini restorasyona verenlerin keyfi yerinde ve bir sürü işini ücretsiz olarak hallettikleri için de memnunlar. Çeşitli rivayetlere inanıp evlerini teslim etmeyenlerse, ortaya çıkan durumdan pişman ve “Bir daha böyle restorasyonlar olursa biz de katkı sunarız” diye kendi kendilerine söz vermişler.

Patrik Alır Dediler
Evini restore ettirmeyenlerden biri Ayşe Can’la bu inadının nedenini konuşuyoruz. Durumu şöyle özetliyor: “Bize dediler ki, ‘Patrikhane evlerinize sahip çıkacak.’ Şu an değil ama on sene sonra el konulacağı rivayeti dolaştı.

Bu nedenle biz de evlerimizi restorasyona vermedik ama karşıdakiler verdiler. O yüzden onların evlerine bakım ve onarım yapıldı, bizimkiler olduğu gibi duruyor. Ayrıca bir şey olmadı. Yani evlerini kimse almadı. Ne güzel onlar evlerini tamir ettiler ama bizim evlere kimse dokunmadı, eskiliğiyle kaldı’’ dedi.

Evinin tamire ihtiyacının olduğunu da söyleyen Can “Benim mutfağım çok kötü. Ayrıca yağmur yağınca buralardan su sızıyor. Şimdi ‘paranın bir kısmını siz bir kısmını biz verelim tamiratı yapalım’ deseler yapacağız. Fakat artık zamanı geçmiş sanırım’’ diyor.

Evlerini vermemelerinde ev sahibinin sorumlu olduğunu söyleyen Hasibe Abla, onu suçlayıp şöyle diyor: “Bizim ev sahibi korktu evi restore etmekten. ‘Hükümet sizden alacak’ dediler. Halbuki önüne yazıyı getiriyorlar.

Okursun, beğenirsen imzalarsın, beğenmezsen imzalamazsın. Yoksa kimsenin zorla alacak hali yok. Fakat bizim ev sahibi dedikodulardan korktu. Böylece evi tamire vermedi.”

6-7 Eylül Fobisi
Merdivenli Yokuş Sokağı’nın en başında bulunan bakkalı işleten Şakir Bey’de insanların semtin eski sahipleri Rumlar, Ermenilerden korkması yüzünden evlerini vermediklerini söylüyor. Şakir “Eskiden burada Rumlar, Ermeniler, Hıristiyanlar vardı.

Buradakilere dediler ki ‘Rumlar geri gelecek, Hıristiyanlar gelecek.’ O yüzden millet korktu. Çünkü siz bilmezsiniz, ben 18 yaşlarımda iken 6-7 Eylül’de buradan bir sürü yabancı insan gitti. Burada da yağma ve talan oldu. O yüzden millete böyle söylenince korktular. Ama gördüler şimdi öyle bir şey yok. Bu nedenle restorasyona evini vermeyenler pişman oldu şimdi’’ diyor.

Rant Beklentisi
Evini restore edenlerden biri Aziz Bey. Onun evi sol tarafta bulunuyor. Üzerinde UNESCO’nun ve AB’nin işareti var. Aziz Bey “İnsanlar boşu boşuna korkuyor. Kimse araştırmıyor ancak, oturdukları yerden uydurmaları konuşuyorlar. Hal böyle olunca millet korktu ve evlerini restore ettirmedi, bazıları da etmek istedi fakat aranılan şartlar evlerin yoktu. Biz evi restore ettik, evimiz nefes aldı” diye anlatıyor yaşananları.

Buradaki arsaların yakın zaman içinde değerlenmesini bekledikleri için evlerini restorasyon ettirmeyenler de var. Bunlardan biri Fenercan Kıraathanesi’ni işleten Sadık bey.

Sadık Bey pişmanlığını şu sözlerle anlatıyor: “Buraya için ‘turistler gelecek, Taksim gibi olacak’ dediler. Milletin aklında böyle şeyler olunca evlerini restore etmekten korktu. Fakat yine de pişman olduk evlerimizi tamir etmemekten.”