ODTÜ’nün İstanbul için geliştirdiği yöntemin ilk basamağı olan sokaktan tarama ile gözleme dayalı 4-5 parametre kullanılarak, binaların deprem riski belirlenebiliyor.
Eğitimli gözlemcilerce, kat sayısı, ağır çıkma, yumuşak kat, yapı kalitesi gibi unsurların ele alındığı inceleme, bir bina için ortalama 10 dakika sürüyor. Yöntem, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin İstanbul Deprem Masterplanı Projesi çerçevesinde, Fatih, Zeytinburnu ve Küçükçekmece’de kullanıldı, ikinci etapta da Bahçelievler, Bayrampaşa ve Güngören ilçelerinde uygulanacak. Projenin akademik danışmanlığını yürüten ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu, projede, ODTÜ’nün İstanbul için geliştirdiği "Kademeli Değerlendirme" yönteminin esas alındığını belirterek, yöntemin zaman ve maliyet açısından büyük tasarruf sağladığını kaydetti. Sucuoğlu, eldeki sınırlı imkanların, en fazla tehdit altındaki grup için kullanılması gerektiğini ifade ederek, bu yolla kayıpların önemli ölçüde azaltılabileceğini söyledi. Sucuoğlu, ilk aşamanın, çalışmanın temelini oluşturan sokak gözlemleri olduğunu belirtti. Tüm binaların tarandığını ve yüksek riskli olanların belirlendiğini kaydeden Sucuoğlu, ikinci aşamada da yüksek risk taşıyan binaların içine girilerek, taşıyıcı sistem ile ilgili bilgilerin derlendiğini söyledi. Sucuoğlu, bu aşamada, genellikle ilk filtreden çok farklı bir sonucun ortaya çıkmadığını, ancak sonuçların güvenilirlik düzeyinin arttığını dile getirdi. Prof. Dr. Sucuoğlu, "Sonuç korelasyonu çok farklı değil. Diyelim ki taramaya 20 bin bina ile başladım. Birinci kademe sonunda 3 bin binayı tehlikeli gördüm, ikinci kademe sonucunu aldığımda bu 3 bin bina, belki 2 bin 700’e iniyor" dedi.
Apartmanlar her yerde aynı
Sucuoğlu’nun verdiği bilgiye göre, Türkiye’de, betonarme apartmanların "depremlerdeki yetersizliklerinin" bölgeler arasında pek fazla değişiklik göstermediğini göz önüne alan ODTÜ’lü araştırmacılar, 1999 Marmara ve Düzce depremlerinin ardından bölgede bulunan 1000’e yakın hasarlı binayı inceledi ve yapı özellikleri ile binaların deprem performansları arasındaki ilişkileri saptadı, istatistiksel model oluşturdu. İstanbul’daki çalışmalarda bu model esas alınıyor. Yöntem, 1-6 katlı betonarme binalarda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce ayrıntılı belirlenen zemin özellikleri dikkate alınarak, Marmara Denizi’nde olması beklenen 7,5 büyüklüğünde depreme göre uygulanıyor. Yöntemin temelindeki sokaktan tarama, kat sayısı, yumuşak kat, ağır çıkma ve görünen yapı kalitesi parametrelerine dayanıyor.