Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birçok devlet kurumuna ev sahipliği yapan tarihi binalar, günümüzde değişen ihtiyaçlarla birlikte farklı amaçlarla hizmet vermeye devam ediyor.
Büyükşehir Belediyesi'nin "Cumhuriyet ve Başkent Ankara" adlı kitabından yapılan derlemelere göre, şimdi Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak kullanılan Ulus'taki Birinci Meclis binası, 1915 yılında ilk olarak İttihat ve Terakki Cemiyeti Kulüp Binası olarak tasarlandı. Planı, Evkaf Mimarı Salim Bey tarafından tasarlanan tek katlı yapı, 23 Nisan 1920 ile 15 Ekim 1924 tarihleri arasında Birinci TBMM binası olarak kullanıldı.
Atatürk'ün Büyük Nutuk'u okuduğu Ulus'taki İkinci Meclis binası da günümüzde ön kısmı Cumhuriyet Müzesi, arka kısmı ise Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü olarak hizmet veriyor. 1923 yılında Mimar Vedat Tek tarafından Cumhuriyet Halk Fırkası Mahfeli olarak tasarlanan yapı, İkinci TBMM binası olarak, 18 Ekim 1924'den 27 Mayıs 1960'a kadar 36 yıllık bir çalışma dönemi geçirdi.
Hala Maliye kullanıyor
Cumhuriyetin ilk bakanlık binası olan Ulus'taki Maliye Bakanlığı binası da bakanlığın yeni binasına taşınmasıyla birlikte, buraya bağlı birimlerce kullanılmaya devam ediyor. Müteahhit Mimar Yahya Ahmet ve Mühendis İrfan tarafından tasarlanan bina, 1925 yılında inşa edildi.
Çeşitli bakanlıklara ev sahipliği yapan Ulus'taki Hariciye Vekaleti (Gümrük ve Tekel Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı) binası da günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığının Merkez binası olarak kullanılıyor. 1927 yılında Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından tasarlanan yapı, erken Cumhuriyet döneminin kamu yapılarında görülen özellikleri taşıyor.
İlk Muallim (Öğretmen) Mektebi olan Gazi Terbiye binası ise bugün Gazi Üniversitesi Rektörlüğü olarak kullanılıyor. 1927-1930 yıllarında inşa edilen bina, Mimar Kemalettin Bey'in ölümünden sonra tamamlandı.
Yargıya ait binalar
İktisat ve Ziraat Vekaleti olarak yapılan ve daha sonra Ticaret Bakanlığı tarafından kullanılan bina da bugün Yargıtay ek binası olarak hizmet veriyor. Mimar Clemens Holzmeister tarafından 1934-1935 yılında Kızılay'da inşa edilen bina, 4 katlı olarak tasarlandı.
Cumhuriyetin ilk yıllarının uluslararası mimarlık örneklerinden olan Divan-ı Muhasebat (Sayıştay) Binası ise Sayıştay'ın yeni binasına taşınmasının ardından, Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis edildi. Nazmi Bey tarafından tasarlanıp, Müteahhit Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu'nun 1925 yılında inşa ettiği bina, daha sonra 1928-1930 yılları arasında Mimar Ernst Arnold Egli'nin yaptığı değişiklikle bugünkü görünümünü aldı.
Anafartalar Caddesi'ndeki Adliye binası ise günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı birimlerce kullanılıyor. 1925-1926 tarihlerinde Tahsin Bey tarafından tasarlanan bina üç katlı olarak inşa edildi.
Telsiz istasyonu Telekom'da
Telsizler semtindeki "Ankara Telsiz İrsal İstasyonu" olarak hizmet veren yapılar da bugün Türk Telekom Kültür Merkezi olarak kullanılıyor. 1928'de Telsiz istasyonu olarak düşünülen yapılar, uzun süre kullanılmadığından, bakımsız ve harap durumda iken onarılarak kültür merkezi haline getirildi.
Kazım Karabekir Caddesindeki Hipodrom ise günümüzde Atatürk Kültür Merkezi olarak kullanılıyor. İtalyan Mimar Vietti Violi tarafından tasarlanan Hipodrom, 1936-1938 yılları arasında yapıldı. Uzun yıllar at koşuları düzenlenen Hipodrum, 1978'de yarışlara kapatıldı.
Kültürün gerçek merkezi
Musiki Muallim Mektebi adıyla Talatpaşa Bulvarı'nda açılan Devlet Konservatuvarı binası da bugün kültür merkezi olarak kullanılıyor. Akılcı işlevci mimarlık döneminin ürünlerinden olan yapı, Mimar Ernst Arnold Egli tarafından tasarlanarak, 1927-1929 yılları arasında yapıldı.
Başkent'in uzun yıllar sanat ve kültür merkezi olan Sıhhiye'deki Sevgi Evi ise bugün Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Opera, Bale ve Tiyatro Binası olarak kullanılıyor. Şevki Balmumcu'nun tasarımı olan bina, hızla büyüyen Ankara'da opera, bale ve tiyatro binasına ihtiyaç duyulması üzerine Mimar Paul Bonatz tarafından Opera binasına dönüştürüldü. Cumhuriyet'in İkinci Ulusal Mimari örneklerinden olan yapı, 1949 yılında Büyük Tiyatro olarak hizmete açıldı.
Konuyla İlgili Linkler