Hırvatistan ile Bosna-Hersek (BH) arasındaki sınır bölgesinde bulunan bir Ilirya ticaret sömürgesi, Balkan Yarımadası'nın bu antik halkının yaşamının bilinmeyen yönüne ışık tuttu.
Southeast European Times'ta yer alan habere göre ticaret sömürgesinin izlerini bulan arkeoloji ekibinin başı Yardımcı Profesör Marina Prusac idi. Prusac, "Keşfimiz, antik çağlarda Balkanlar'daki kültürel kimliklerin anlaşılmasında önemlidir" dedi.
Türünün ilk örneği olan keşif, muhtemelen bir ticaret sömürgesi görevi gören bir yerleşim yeriyle bir limanın kalıntılarından oluşuyor. Arkeologlar, içleri tamamen M.Ö. 1. yüzyıldan kalma ve şarap testileri veya amforalarla dolu, tamamıyla batık durumda tekneler buldular. Bulunan çok sayıdaki çanak ve çömlekler, bunun büyük bir ticaret sömürgesi olduğunu gösteriyor.
Ekibin kazılarını yaptığı Desilo, kıyıdan 20km uzaklıkta, Neretva Nehri'nin oluşturduğu bir alüyyon ovasında yer alıyor. ScienceDaily dergisine verdiği demeçte Prusac, "Desilo, küçük teknelerle mal taşımanın doğal olduğu sessiz bir koyun en iç noktasında yer alıyordu, bu yüzden de burası bir iç ticaret limanı olarak mükemmel bir yerdi. Bir liman bulursak, bunun bu erişilmez arazide ender bulunur bir buluşma noktası olacağını biliyorduk." dedi.
İliryalılar, yaklaşık M.Ö. 1.000 yıllarında -Bronz Çağı'nın sonuyla Demir Çağı'nın başlangıcına denk gelen bir dönem- Balkan Yarımadası'nın batı kesiminde ortaya çıkmış Hint-Avrupalı kabile insanlarıydı. Bunu izleyen bin yıl boyunca bölgenin büyük kısmında yaşadılar.
Antik İlirya, Adriyatik kıyı şeridi ve batı Balkanlar'ın dağlık iç kesimleriyle -bugünkü Arnavutluk, Slovenya, Dalmaçya, Hırvatistan, BH, Kosova, Karadağ ve Sırbistan -birlikte, bir noktada kuzeybatı Yunanistan'ın Molossa (Epirus) bölgesini kaplıyordu.
İliryalılar M.Ö. 1. yüzyılda Roma işgaline yenik düştüler. İlirya toprakları daha sonra Roma İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu'nun illeri haline geldiler.
Norveçli ekibin keşfi ve yorumları Romalılarla İliryalılar arasındaki antik ticari bağlantıları vurguluyor ve İliryalılar'ın sadece bazı tarihçiler tarafından tanımlandıkları gibi savaşçı ve korsanlar olmayıp, aynı zamanda ekonomi ve ticaretlerini geliştiren bir halk olduğunu gösterdi.
Bilimadamları amforaların yaşından, teknelerin yaklaşık yüz yıllık bir süre boyunca battıklarına dair belirtiler bularak, bunların Romalılar tarafından saldırıya uğramış korsan gemileri olmadığına kanaat getirdiler.
Roma amforaları konusunda uzman olan ve keşifte yer alan arkeolog Adam Lindhagen, bunun İlirya dönemine ait en önemli bulgu olduğunu söyledi.