Bir işe girişmeden önce iyi bir araştırma yapmanın şart olduğu konusunda mutabık mıyız? Ama önce biraz tarih.

İstanbul'da uluslararası bir finans merkezi kurma fikrini Bankalar Birliği ortaya attı. Konu bir buçuk yıl kadar önce bir Ankara ziyaretinde Başbakan'a açılmış. Başbakan, "Bana bu konuda bir çalışma getirin" demiş. Bankalar Birliği uluslararası müşavirlik şirketi Deloitte Touch'a bir çalışma hazırlatmış. Deloitte "İstanbul 10 yıl içinde bölgeye hâkim konuma ulaşabilir, 30 yıl içinde New York, Londra ve Tokyo ile birlikte dünyanın en önde gelen beş finans merkezinden biri olabilir" sonucuna varmış. "Ancak... zor kararların verilebilmesi için güçlü bir liderlik ve politik kararlılığın yanı sıra, önemli ölçüde kaynağın bu konu için ayırılması... gerekecektir..." demiş.

Üç zayıf nokta
Deloitte raporu mükemmellikten uzaktır ve yukarıda bahsettiğim "iyi araştırma" tarifine uymuyor. Üç ana zayıf noktası var. Birincisi, İstanbul'un finans merkezi olarak ne kadar başarılı olabileceği sorusuna çoğunlukla Türk yetkililer ve bankacılardan cevap aramış olmasıdır. Görüşülen 31 kişinin sadece dördü Türk değildir, onlar da en üst düzey değildir. Buna karşılık, dünyanın en büyük finans merkezi olan City of London'un hazırlattığı 59 şehirlik Global Finansal Merkezler Endeksi'nde* İstanbul yok. Önde gelen finans merkezlerini rekabet açısından derecelendiren ve sıralandıran endeks, Deloitte'un aksine, finans sektöründe çalışan ve değişik merkezler konusunda bilgi sahibi olan 24 bin küsur uluslararası uzmanın yolladığı cevapların üzerine kurulmuş. Bu iki sonuç arasındaki çelişkinin araştırılmamış olması Deloitte'un ikinci zaafıdır.

Projeden kimse vazgeçmez
Deloitte raporunun büyük bir bölümü İstanbul'un finans merkezi olmasının önünde duran sayısız engellerin bir kataloğudur. Şirketin yaptığı üçüncü hata bu engellerin kaldırılabilir olduğunu varsaymaktır. Türkiye'nin geleneksel performansı bu varsayımın doğru olmadığını gösteriyor. Bankalar Birliği, raporu hükümete yolladı. Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren'in geçen gün yaptığı basın toplantısında bu rapora birçok atıfta bulundu.

Demek ki hükümet Deloitte'un aşırı iyimser ve yanlış değerlendirmelerle dolu raporunu yeterli bulmuş. Bu işten dönüş yoktur. Deloitte'a göre, proje için iki milyar dolar harcanması gerek.

Siz onu dört yapın. Finans merkezini inşa etmek için Ataşehir ve Ümraniye ilçelerinin birleştiği bir noktada arsa aranmaya başlandı bile. Bu kadar büyük rant vaat eden bir projeden kimse vazgeçmez. Komedi ama ben gülemiyorum.