Bir mimarın düşebileceği en sıradışı durumlar düşünüldüğünde, Oscar töreninden önce yayınlanacak bir çekime katılmak, en ilginçlerinden biri olsa gerek. Geçtiğimiz günlerde sahiplerini bulan 81. Oscar Akademi Ödülleri Töreni'nin sahne tasarımını yapan New Yorklu mimar David Rockwell, "Bu, gerçeküstüydü," şeklinde duygularını dile getiriyor. Bunları söylerken, Sony Pictures tesislerindeki geçici stüdyosuna yayılmış metalik ve organza kumaşlar karmaşası içinde duran Rockwell, binada ilki 2002 yılında gerçekleştirilen Akademi Ödül Töreni'nin ilk kalıcı mekanı olma özelliğini taşıyan Hollywood'daki Kodak Theater'da tören günü ekranlardaydı.

David Rockwell Fotoğraf: Monica Almeida, The New York Times

Birçok izleyici için tasarım yönü moda, pahalı elbiseler ve mücevherlerle sınırlı kalan Oscar Ödülleri için Rockwell'in görevi, kendi deyimiyle "gösterinin DNA'sını yeniden tanımlamak" olarak açıklanıyor. Ödül sahnesini tasarlayan ilk mimar olan Rockwell, Dreamgirls'ün yönetmeni baş yapımcı Bill Condon ve yapımcı Laurence Mark ile birlikte zamanı geriye almayı ve gösterinin eski "şampanyaların patlatıldığı neşeli gece klübü atmosferini" yakalamayı amaçladılar.

"Oscar Ödül Töreni, dünya çapındaki en büyük ritüellerden biri," diyen 52 yaşındaki Rockwell, tasarımının çıkış noktasını "Bu bir kutlama. Önceden hazırlanmış bir paket sunmaktansa, daha canlı bir şov hazırlamayı amaçladık. Sonuçta Oscar Töreni, aşırı gelişmiş ve ışıltılı bir halk tiyatrosu olarak yorumlanabilir,"cümleleriyle açıklıyor. Tiyatro sahneleri, Amerika merkezli mimarlık ofisi Rockwell Group'un kurucusu ve CEO'su David Rockwell'in hayatında önemli bir yere sahip. Annesi dansçı ve koreograf olan mimar, "gerçek gibi" olmalarıyla ön plana çıkan mekan tasarımlarıyla tanınıyor. Uncasville'deki Mohegan Sun Casino, W Hotel'in ışıltılı ve minimalist iç mekan düzenlemesi ve huş ağaçları ile nehir çakıllarının restoran tasarımına yeni bir yaklaşım kattığı Nobus, bunlardan bazıları. 250 kişilik tasarım ekibiyle disiplinler arası tasarımlar yaratan Rockwell'in birçok çalışmasının kendine özgü hikayeleri var. Kennedy Uluslararası Havaalanı 5. Terminali'ndeki kamusal alanlar, mimarla düzenli olarak çalışan koreograf Jerry Mitchell'in de yardımıyla fiziksel forma kavuşturulan "New York dansları"ndan esinlenilerek yaratılmış.

Kodak Theatre, Hollywood - ABD Fotoğraf: Michael Reeve

Birçok mimarın kalıcılığa tapması ve ölümsüzlüğe olan takıntısının aksine, Rockwell tiyatro atmosferinin geçiciliğine, özellikle de bir gecelik dönüşüm potansiyeline hayranlık duyuyor. Hairspray, Dirty Rotten Scoundrels, All Shook Up, Legally Blonde, The Rocky Horror Show ve diğer birçok Broadway şovunun set tasarımları, Rockwell'e ait. Roma'daki Michelangelo tasarımı Piazza del Campidoglio'dan esinlenerek yarattığı Oscar sahnesini, 92.000 Swarovski kristalinden hazırlanan ipliklerin oluşturduğu bir perde çevreliyor.


Rockwell'in tasarladığı Oscar Akademi Ödül Töreni sahnesinin modeli
Fotoğraf: Monica Almeida, The New York Times

İkisi de Oscar sahibi olan 1998 yapımı Gods and Monsters'ın yönetmeni Bill Condon ve Dreamgirls'ün yönetmeni Laurence Mark'a göre, doğallık Oscar Ödül Töreni'nin en önemli bileşeni. "Eski şovlara baktığınızda ne demek istediğimi anlayacaksınız," diyen Condon'un favorisi ise, 1999'da Hayat Güzeldir'in yönetmeni ve oyuncusu Roberto Benigni'nin ödülünü almak için coşkulu bir biçimde koltukların üstünden atladığı an. Yönetmen, bu anların sadece insanlar kendilerini yeterince canlı ve özgür hissettikleri zaman yaşanabileceğini, bu nedenle de mümkün olan en rahat kutlama ortamının yaratılması gerektiğini belirtiyor ve ekliyor: "Nedense, bir süre önce bunu yapmayı bıraktık. Tören, birlikte yaşanılan bir mutluluk deneyimi olmaktan çıktı ve televizyon dünyasına yönelik hale geldi."

Geçmişten Bugüne Oscar Törenleri
Hemen hemen tüm Oscar şovlarında Rokoko etkisinin hakim olduğunu söylemek mümkün. Ancak, 1929 yılında Hollywood Roosevelt Hotel'in Blossom Salonu'nda gerçekleştirilen ilk törende, sıcak bir kutlama atmosferi yaşandı. 1953'te ise, tören ilk kez NBC'den yayınlanıyordu. Töreni, resmi bir gece kıyafeti giyen Bob Hope sunuyor, oyuncular birbirlerine "Bay" ve "Bayan" şeklinde hitap ediyor ve kimse kimseye öpücük göndermiyordu. Sinema tarihçisi ve eleştirmen Leonard Maltin'e göre o dönemde yıldızların çoğu televizyonda görünmüyordu ve bu önemli bir yenilikti. Sadece ana kategorilerde ödül alanlar konuşma yapabiliyor, diğerleri reverans yapıyor ve teşekkür etmekle yetiniyordu. Sahne ise saksıya konmuş begonviller, birkaç Yunan sütunu ve bir düğün pastası maketinin üzerine tutturulmuş insan boyutlarındaki Oscar heykeliyle çevreleniyordu.


1944 Oscar Akademi Ödülleri Töreni
Kaynak: Academy of Motion Picture Arts and Sciences

"Altın kaplama" Oscar atmosferinin ise, saray dekorasyonlarının çeşitli fütüristik yorumlarıyla, son olarak geçtiğimiz yıl kuleleşen Oscar heykellerinin şeffaf kapsüllere yerleştirildiği sahnenin yer aldığı süreç boyunca kendi kendine evrimleştiği söylenebilir. Herkesin hemfikir olduğu nokta ise, şovun Hollywood'u dünyaya tanıttığı ve bu nedenle de doğal olarak "spekülatif" olması gerektiği.


1969 Oscar Akademi Ödülleri Töreni
Kaynak: Academy of Motion Picture Arts and Sciences

Yapımcılar, 2009'un gösterisini hazırlarken, 1969 yılında tüm programın ünlü Broadway yönetmeni Gower Champion tarafından hazırlandığı, kurgulandığı ve yönetildiği sıradışı törene özellikle odaklandı. İzleyicilerin arasına kadar uzanan bir podyum ile kent silüetini simgeleyen krom ve ayna figürlerden oluşan avangart sahne tasarımı, geçmişten bugüne düzenlenen tüm Oscar Ödül Törenleri arasında farklı bir yere sahip. Condon, "Champion'un duru 20. yy ortası estetiğinin diğer yapışkan şovlardan, süslerden ve boncuklardan daha fazla tutması ilgi çekici," diyor. Ancak törenin yapıldığı yıl Champion'un medyanın ağır eleştirilerine maruz kaldığı da unutulmamalı.

Törenin baş yapımcısı Condon, Rockwell'in sadece bir mekan tasarımcısı değil, aynı zamanda bir hikayeci olduğunu belirtiyor ve ekliyor: "Sahneye koyduğumuz oyunu anlıyor. Tören, sadece görünüşten ibaret değil."


2002 Oscar Akademi Ödülleri Töreni
Fotoğraf: Timothy Street Porter

Tören salonundaki en radikal değişimlerden biri, izleyicinin sahneyle ve oyuncuların birbirleriyle olan ilişkisinin yeniden düzenlenmesi oldu. Sahnenin kıvrımlı bir hamleyle yeniden tasarlanması, bu yeni tasarımla uyumlu oturma gruplarını da yarattı. Bu yeni "topoğrafya", daha ilginç kamera çekimlerinin yanı sıra sahneye giriş ve çıkışların da daha çeşitli açılardan izlenebilmesine olanak sağladı. Condon, Rockwell'in bu kararını "David, gecenin adaylara ve oyunculara ait olduğu fikrinden yola çıktı ve bunu maddeleştirdi. Amaç, insanları birilerinin kafalarına arkadan bakıp durduğunuz geleneksel bir tiyatro salonuna toplamak değil sonuçta," sözleriyle açıklıyor.

Rockwell, sahne tasarımına "gösterinin fiziksel motoru"nu, özellikle de farklı bölümler arasındaki geçişleri inceleyerek başlamış. Birçok törende, sahnenin "statik sert elemanlardan oluşan bir dünya" olduğunu farketmiş. Ancak 2009'da, sahnedeki ve performanstaki değişimin izleyici kitlesi önünde gerçekleşmesi gerektiğine karar vermiş. Sahne ve izleyici arasında bir hendek oluşturduğunu düşündüğü orkestrayı ise, Mark'ın deyimiyle "halkın parti deneyimi"ni yaşatmak üzere sahnede konumlandırmış.

Rockwell, sahnede sırayla gösterilecek imajlar yerine de, hayal gücünü canlandırmayı tercih etmiş ve sunucuların arkasına LED ekranlar yerleştirerek, ışığı gümüş ipliklerden oluşan perdeden ve diğer malzemelerden süzülerek geçen görsel bir şölen olarak kullanmış.


2009 Oscar Akademi Ödülleri Töreni
Kaynak: Rockwell Group

Değişiklikler, bunlarla sınırlı kalmıyor. Tören boyunca LED ekranlar, mimari bir bakış açısıyla farklı noktalarda konumlanacak şekilde kurgulandı. Her biri bir başka filmden görsel taşıyan ekranlar, tasarımcıları Rockwell'in anlatımına göre "mekanda boyutsal olarak uçuruldu".

Kendini "Ben bir New Yorklu'yum, güneşli havalarda gözlerimi kısarım" cümleleriyle tanımlayan ve bu nedenle bir güneş gözlüğü dahi olmadığını söyleyen mimarın, Hollywood'la uzaktan yakından bir ilişkisi bulunmuyor. Ancak 2009 Oscar Akademi Ödülleri, Rockwell'e 2001 yılında bu ödül törenleri için tasarladığı Kodak Theatre'ı yeniden yaratma imkanı verdi ve bu, Rockwell'in Oscar Ödülleri ile olan ilk yakın ilişkisi.