İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Hamdi Sayar, “Kaçakçılar tarafından yüksek fiyatlarla pazarlanmak istenen mozaiklerin korunmaları yolunda etkin çalışma yapılmalı” dedi.

Prof. Dr. Mustafa Hamdi Sayar, Çukurova’nın tarihi eser bakımından Türkiye’nin en zengin bölgelerinden biri olduğunu belirterek, başta Hitit olmak üzere, Pers, Roma ve Osmanlı dönemlerine ait çok sayıda tarihi eseri barındırdığını kaydetti. Bölgede çıkarılan eserler arasında mozaiklerin ayrı bir yerinin olduğunu ifade eden Sayar, bu eserlerin ne yazık ki etkin bir şekilde korunarak, değerlendirilemediğini söyledi.

Sayar, mozaikle ilgili yoğun bir belgeleme çalışması yapılması durumunda çıkacak eserlerle Çukurova’nın dünyanın en büyük ve gösterişli mozaik koleksiyonuna sahip bölge olabileceğini anlatarak, “Bölgenin genelinde toprağın hemen altında zengin antik mozaik eserler bulunuyor. Ancak, sergileyecek yer sorunu nedeniyle bu zenginliğimizi değerlendiremiyoruz. Antik mozaikler dünyada genellikle Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerde bulunuyor. Ülkemizdeki antik mozaiklerise bu ülkelerde çıkan mozaiklerden sanat ve işçilik yönünden daha zengin. Kompozisyon zenginliği, işçiliğin kaliteli oluşu, konu çeşitliliği ile öne çıkıyor. Özellikle Çukurova’da Roma ve geç Roma dönemlerinde refah düzeyinin şehir ve kırsal kesimlerde yüksek oluşu, mozaik sanatının gelişiminde büyük rol oynamış” diye kaydetti.

Sayar, etkin koruma sağlanamadığı için bu eserlerin kaçak kazı yapanlar tarafından yüksek fiyatlarla satıldığının bilinen bir gerçek olduğunu, geçen hafta sonu Kozan ilçesinde 8.5 milyon dolar bedel karşılığı satışa sunulmak istenen mozaiğin de bunun bir göstergesi olduğunu belirtti.

Arazi Teşkilatı Önerisi
Kaçakçılar tarafından yüksek fiyatlarla pazarlanmak istenen bu mozaikleri koruma yolunda etkin çalışma yapılması gerektiğini vurgulayan Sayar, “Ülkemizin mozaik zenginliğinin korunması için yöneticiler, bilim insanları ve yöre halkına büyük görev düşüyor. Mozaiklerimizi sonraki yıllar başka ülkelerin müze veya koleksiyonerlerinde görmemek için jandarma teşkilatı benzeri sadece kültür varlıkları ile ilgilenen bir arazi teşkilatı ivedilikle kurulmalı. Bu teşkilatta arkeologlar, sanat tarihçileri, harita mühendisleri, jeofizik mühendisleri, tarihçiler, antropologlar, restoratörler ve özellikle mimarlar görev yapmalı. Bu teşkilat belki bütçeye ek bir yük getirebilir ancak, şu unutulmamalı ki tarihi eserin bedeli yoktur. Bu eseri yapan usta artık olmadığı için telafisi de mümkün değildir” diye konuştu.

‘Kozan'da Ele Geçirilen Mozaik Korunmalı’
Sayar, son olarak geçen hafta sonu Kozan İlçesi’nde kaçak kazı yapanlar tarafından bulunan geç Roma dönemine tarihlenen zemin mozaiğinin güvenlik kuvvetleri tarafından ele geçirilmesinin büyük başarı olduğunu bildirerek, “Önümüzdeki günlerde ayrıntılı şekilde inceleyeceğimiz bu mozaik buluntu yeri Zeugma ve Antakya bölgesindekileri aratmıyor. En kısa sürede bu mozaik güneş, yağmur gibi dış etkenlerden tahrip olmadan belgelemesi ve konservasyonu yapılarak, üstü örtülüp, koruma altına alınmalıdır” dedi.