Haberler

Katrina sildi süpürdü

Tarih: 16 Eylül 2005 Kaynak: Cumhuriyet

ABD'nin güney sahillerini vuran kasırga, yerleşim yerlerine yaklaşırken daha önce tahmin edilen hızı düştü. Ancak çok nemli ve şiddetli bir esintinin de etkisiyle felaket yeni boyutlar kazandı. Tüm bu unsurlar kentin altyapı yetersizlikleriyle birleşince sonuç yıkıcı oldu.

İnsanoğlunun toplumların ve hatta devletlerin doğayla dengeleşmenin nazik ve riskli bir iş olduğunu göz ardı etmesi sonucu meteorolojik karakterli afetlerin etkileri gittikçe büyümektedir. Çünkü, doğanın milyonlarca yıllık etkileşimle yaratm ış olduğu çevre dengeleri ve ekolojik koşullar altüst olmaktadır.

İlk bakışta sadece bir hava hareketi gibi gözüken kasırga ve çok şiddetli kasırga türü afetlerin eserek üstünden geçtikleri bölgelerin nem durumuna bağlı olarak şiddetli yağış yaratabileceği de bilinmektedir.

Karayip ve Meksika Körfezi yörelerinde Atlantik Okyanusu'nun daha açıktaki kesimlerinden gelen şiddetli hava hareketlerinin gözlendiği bilinmektedir. Buharlaşması bol ve nemli bir Meksika Körfezi'nin üzerinden geçerken bu hava hareketinin çok şiddetli esintiyle birlikte sağanak yağmurlara yol açabildiği öteden beri gözlemlenmiştir.

Andrew'un etkisi
On yıl öncenin Andrew büyük kasırgasında ulaşılan maddi hasarın büyüklüğü ABD sigortacılık şirketinin göçmesine yol açacak mertebedeydi. Dolayısıyla, ilk bakışta bir kasırga imajı olarak köklenmiş ve yollara devrilmiş ağaçlar akla geliyor olmakla birlikte çatı uçması, duvar çatlaması, binaların ve tarım arazisinin günlerce sular altında kalması gibi unsurlar bir büyük tayfunun zarar bilançosunun ana göstergeleridir.

Andrew'da bu olay yaşanmıştı. Yerleşke ve kent dokusu boyutunda büyük hasar olmamakla birlikte tekil küçük yapılardaki hasarların yaygınlığı ile yerel sosyo-ekonomik yaşamdaki arızaların yarattığı zararlar sigorta şirketlerine diz çöktürmüştü. 2005 Katrina'sının durumu epeyce farklı ve Andrew'unkinden daha kötüdür.

Rafineriler etkilendi
Meksika Körfezi'nin geniş havzası içinde ABD'nin petrol işleme kapasitesinin yaklaşık yüzde 8'ine karşılık gelen bir rafineri ağının bulunduğu bilinmekteydi. Bu ağda, rafineri tesislerinin uğradığı fiziki zararlardan dolayı büyük verim düşüklüğü olduğu gözlenmiştir. Dünya petrol fiyatlarındaki genel artışa ek olarak ABD içinde petrol sektöründe fazladan bir artışa neden olacak kadar bir dalgalanma yaşanmıştır.

Yarım milyonu aşkın nüfusa sahip New Orleans kentinde kendini kurtarmış ve orta üstü gelire sahip belli bir kesim bulunmakla birlikte, orta altı gelirli ve büyük çoğunluğu Afrika kökenli insanlardan oluşan grupların yaşadığı da bilinmekteydi.

Ancak, geçen yıl yaşanmış olan bir başka küçük kasırga daha beklentisiyle kenti boşaltıp yeniden dönme idmanına ve deneyimine sahip New Orleanslılar bu kez daha büyük olduğu haber verilen kasırgada kenti yine çok yoğun biçimde terk etme yoluna gitmişlerdir. Dar gelirli ve daha gariban Afrika kökenli kesimin ise şehri terk edemeyip büyük spor salonlarında, geniş mekânlı kamu alanlarında barınak bulduğu gözlemlenmiştir.

Sele dönüştü
Katrina hava hareketinin Louisiana sahillerinin henüz açıklarındayken en şiddetli etki kategorisi olan 5 (beş) düzeyinde olduğu kestirilmişti. Kente yaklaştıkça hızının biraz azalması, tayfunu dördüncü kategorideki (yani bir parça daha hafif şiddette) bir olaya dönüştürmüş gibiydi.

Ancak bu biraz hafiflemiş haline karşın çok nemli ve çok şiddetli bir esinti söz konusuydu. Yukarıdan yağış, deniz yüzeyinde ise iri dalgalar kentin sahil kesimini sularla buluşturuyordu. Öte yandan, bunlara ek olarak rüzgârın şiddetinin deniz ve nehir karışımının oluşturduğu geniş bir su rezervuarı alanının kentle buluştuğu sınırlardaki koruyucu duvarları yer yer yıktığı anlaşılmaktadır. Böylece zaten alçak tabanlı bir dolgu malzemesi üzerine yerleşmiş, denize yakın mahallelerin tamamen sular altında kalmasına yol açılmıştır. Kentsel altyapının parçası olan drenaj sistemlerinin ani olarak ve çok büyük miktarlarda gelen çamurlu su fazlasını aktaramadan yer yer koptuğu ve hizmet dışı kaldığı anlaşılmaktadır. Baskın suyunun yayılış yoğunluğu ve yaygınlığının iyice arttırılmasına böylece yol açılmıştır.

Çoğunlukla bir ya da iki katlı tekil evlerden oluşan kent dokusu, giriş katlarının ya da alt katların büyük ölçüde sular altında kalması sonucu tamamen altüst olmuştur. Tel ve kablo bağlantılı bütün iletişim sistemlerinin göçtüğü anlaşılmaktadır. Kentin büyük üniversitesi (Tulane) hem su baskınlarının yarattığı fiziki hasar ve zarar hem de çalışanlarının kendi bireysel ve aile hayatlarında içine düştükleri büyük güçlükler dolayısıyla yeni akademik yarıyıl boyunca faaliyet veremeyeceğini açıkladı. Dolayısıyla, yaşanan zarar benzeri görülmemiş bir sosyal boyut daha kazanmıştır.

Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.