Herzog & de Meuron
Üç yıl önce Parrish Sanat Müzesi, New York' ta bulunan Southampton'a bağlı Water Mill çayırlarına yeni bir yapı inşa edeceğini ilan ettiğinde heyecanlanmamak çok zordu. Sorun yapının mimarisi ile ilgili değildi. İsviçreli mimarlık ofisi Herzog & de Meuron'ın yaptığı köysel pavyon kümelerinden oluşan tasarım, pastoral ortama mükemmel bir uyum sağlıyordu. İç içe geçen galeriler izleyici, sanatçı ve sanat yapım süreçleri arasındaki bağı güçlendiriyordu.
Sorun yer oldu. Eskiden beri Hampton'lar herşeyi kaba bir biçime dönüştürüyorlardı. Müzenin gerçekten sanata ilgi gösterenlerden çok moda kurbanları ve borsa yatırımcılarının kokteyl saatinden önce zaman geçirebilecekleri bir mekan işlevine sahip olacağı düşünülüyordu.
Müzenin proje için daha fazla para ayıramayacağını öğrendiğimde ve bundan dolayı mimarlara daha alçakgönüllü bir teklifte bulunduğumda üzülmedim. Gerçek şu ki ruhu olan bir tasarım artık hiç günışığı göremeyebilirdi. Bu bağlamda, bir ahır ya da bir baraka da aynı hizmeti veremez miydi? Ve mimarların hatırı sayılır yetenekleri en iyi nerede toplanabilirdi?
Yanılmıştım. Gerçekte seksen milyon Dolar'ın üçte birinden daha ucuza mal olan bu yeni tasarım, sanatı izlemek ya da bir parti düzenlemek için mükemmel bir mekana dönüşecekti. Oluklu metal çatının altındaki uzun, dar bir koldan oluşan bu güzel tasarımın sakin, ölçülü özellikleri, son on yıl boyunca Hamptonları ifade eden şatafatlı konaklardan çok farklı bir yerde duruyordu. Ayrıca bu tasarım mimari amaçta büyük bir düşüştü. Ve mali güvensizlik zamanlarında yeni gelişme endişesi olasılıklarını öne sürüyordu. Bu ürpertici muhafazakarlık - ve riskten kaçınma - yaratıcı buluş için akıllarda küçük bir yer bırakıyordu.
Bağnazlar tarafından kurulan bu küçük köye İtalyan Rönesans ve egzotizmini getirmek isteyen bir avukat tarafından parlak bir fikre dönüştürülen Parrish, 19. yüzyıl sonlarında kuruldu. Ancak tuğla örülü tonozlu girişi, bu iki kültürün çarpışması gibi gözüktü sonunda. O zamandan bu yana, ana kaynaklara sahip Fairfield Porter ve William Merritt Chase gibi realistleri barındıran uyuyan bir kurum olarak kaldı.
Herzog & De Meuron görevinin bir kısmı da uykudaki bu müzeyi sallamak oldu. Firma, civardaki en ünlü sanatçıların stüdyolarını örnek aldı ve özellikle dört model üzerinde yoğunlaştı: Porter ve Chase'in geleneksel, salon tipi stüdyoları; Willem de Kooning endüstri tipi mekanı ve Roy Lichtenstein's yenilenmiş çiftliği.
Mimarlar yeni müze için bu alanın soyut sürümlerini tasarladı. Çatının eğriliği, odadaki oranlar, pencerelerin yerleri ve boyutları ve ışığın kalitesi gibi her esası korumak ve bunları müzenin diğer galerileri için dayanma noktası olarak kullanmak ana fikirdi.
Sonra bu "stüdyolar" merkezdeki lobinin etrafında yerleştirildi ve diğerleri eğitim binası ve kafenin arasına gevşek örülmüş bir yığın yaratmak için farklı açılarla konumlandırıldı.
Tasarım Frank Gehry'nin 1980 ortalarındaki Calif Thousand Oaks'taki Sirmai - Peterson Evi ve Minn Wayzata'daki Winton Konuk Evi gibi - dikkatlice yeniden birleştirilmiş parçalanmış toplumları hatırlatan odaların ayrı birer nesne gibi davrandığı - çığır açan projelerini çağrıştırıyordu.
Çoğu müze tasarımlarının niteliğini aynı seviyeye getirmek için bireysel sanatçıların parçalanmış kimlikleri burada vurgulanıyordu. Ve sanatçıların stüdyo deneyimlerini yineleyerek - paletlerden sıçrayan boya ve kirli fırçalar gibi iyinin kötü taklitlerinin harfi harine açıklanmasına başvurmadan - galeriler izleyiciyi sanat yapımına daha yakın bir ilişki kurmaya zorluyordu.
Geniş, havadar, farklı türdeki gallerilerin "stüdyo"ların arasına girmesi, mimarinin sanatı ezeceği gibi kuratörlerin ortak korkusu olan bir düşünceye mimarların yer bulmasına izin veriyordu. Ve tüm yapı düzgün, boşluk akışlarının narince vurgulandığı yerinde dökme betondan yapılmalıydı (Sanki mimarlar sanatsal bakış açı çatışmaları ile tarihsel süreklilik duygusu arasında denge kurmak istermiş gibiydi).
Planlama dairesinde geçen hafta sıraya girmiş olan bu yeni tasarımın bazı yükseliş eğilimleri vardı. 28 metre genişliğinde ve 193 metre uzunluğundaki dar, tek katlı yapının içine çevrilmiş yapının galerileri merkezi koridor boyunca iki sıra halinde odaların boyutlarının ayarlanması için geçici duvarlarla esnek olarak tasarlanmıştı. Bina yumuşak kuzey ışığından faydalanan kuzey cepheli pencerelerle birlikte herbiri birbirine paralel iki eğimli çatı ile kaplanmıştı.
Ayrıca bina çevresiyle hassas bir uyuma sahip olmalıydı. Büyük bir çayır içinde duran ikiz ahırlara benzeyen yapının dar, batı ucu arabayla doğudan yaklaşırken görülebiliyordu. Sadece karşıdan bakıldığında müze gerçek ölçeğinde gözüküyordu. Derin bir sundurma, sarkan bir çatıyla kaplı olan tüm yapıyı geçiyordu. Arsanın eskiden tarım arazisi olmasından yola çıkarak, büyük ahşap kolonlarla desteklenen oluklu metal çatı beyazın yumuşak bir tonuna boyanarak tarımsal - endüstriyel sert bir ifade veriyordu.
Kısaca, maliyetinin üçte birinden azına yapıldığı için bütçesinden kimsenin şikayet edemediği itiraz etmesi zor bir tasarım.
Bu tasarımın gelecek için bize sundukları asıl korkutan şey oluyor. Bu bir yeni akımın başlangıcı için bir tür indirgeme mi? Kuşkusuz Herzog & De Meuron firması bu süreçten geçen tek firma değil. Parrish tasarımını gördükten birkaç gün sonra, Rem Koolhaas bana benzer bir durumun bir apartman dairesi ve Manhattan'da bir görüntüleme odası için kendi başına geldiğini anlattı.
Bazılarının tahmin ettiği gibi finansal başarısızlığın kültürel sonuçlarının serbestliğe neden olup olmayacağı bir merak konusuydu. Eğer bu geçmiş on yılın aşırılık ve bayağılığı gerçekten biticekse herkes kadar neşelenirim. Ancak deneysel yaratıcılığın atmosferi bunlarla denk gelirse de yazık olur.