Ölümsüzlük peşinde koşan Amerikalı dahi bilim adamı Kurzweil'in ekibinde yer alan mimar Lale Başaran, kendi kendini yenileyen yapılar teziyle Türkiye'nin gururu oldu.

İzmirli Lale Başarır, çalışmalarıyla geleceğe ışık tutan, uluslararası medyanın da peşinden koştuğu ölümsüzlük teorisinin sahibi bilimadamı Raymond Kurzweil'in kurduğu üniversitede, Türkiye'nin gururu, geleceğin de umudu oldu. Türk kızı Lale Başarır'ın en az 1 milyar insanın yararına olması şartının arandığı kendi kendini yenileyebilen binalar tezi, NASA'nın da bulunduğu Silikon Vadisi'ndeki Singularity Üniversitesi'nde büyük ilgiyle karşılandı. Ölümsüzlüğün peşinden koşan Kurzweil gibi Başarır da ölümsüz binaların tasarımcısı olacak.

Heyecan yarattı
İzmirli Lale Başarır, Bill Gates'in "Yaşayan en zeki gelecek bilimcisi" dediği Raymond Kurzweil'in, insan beyninin androidlere (insanımsı robot) aktarılıp sonsuza kadar yaşatma teorisini mimariye uyguladı. Kendi kendini yenileyebilen binaların olacağını öngören tezi, Raymond Kurzweil'in Silikon Vadisi'ndeki NASA Kampusü'nde kurduğu Singularity Üniversitesi'nde heyecan yarattı.

Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi'nden 1994 yılında mezun olan Lale Başarır, İzmir Mimarlar Odası eski Başkanı olan babası Öztürk Başarır'ın yanında iş hayatına atıldı. Ancak öğrenmekten hiç kopmadı. Mesleğiyle ilgili yenilikleri takip eden Başarır, ileri teknolojiyi geliştirmek için çalışan bilim dünyasının lider kadrosuna ilham vermek üzere kurulan Singularity Üniversitesi'ne yüksek lisans için başvurdu. En az 1 milyar insanı ilgilendirmesi şartının arandığı tez çalışmasının ilham kaynağı ise üniversitenin ölümsüzlüğün peşinden koşan kurucusu Kurzweil oldu.

Mimarinin geleceği
Amerika'da görme engelliler için geliştirdiği okuma makinesiyle yılın mucidi seçilen, bilim çevrelerinin "Edison'un veliahtı" olarak gördüğü, Forbes Dergisi'nin "en büyük düşünce makinası" diye tanımladığı Kurzweil'in kurduğu üniversitenin araştırma programına 70 ülkeden bin 200 kişi başvurdu. İnsan ömrünü nano teknolojiyle uzatmanın yollarını arayan Kurzweil'in küresel fakirlik, açlık ve çevre sorunlarını hafifletmeyi amaçlayan araştırma programına Türk Kızı Başarır ise "Hızla gelişen teknolojilerin etkisi alanında mimari varlığın olası geleceği" teziyle başvurdu. Projenin temelini ise kendi kendini yenileyebilen binalar oluşturdu.

1200 proje içinden
Üniversite tezi seçerken, en az 1 milyar insanın yararına olması şart koştu. Aynı zamanda başvuru sahibinin yaratıcı zeka, mükemmelliğe odaklanma ve en önemlisi "geleceğe yönelik çalışma ve geleceği tahmin etme", biyoteknoloji, nano teknoloji, robotlar, bilgisayar, finans, ilaç ve insan sağlığı, enerji ve ekolojik sistem gibi konulardan birinde uzman olması istendi.

NASA'nın kontrolündeki üniversitede yapılan araştırmaya katılanların bir ya da birkaç dili bilmesi, geleceğin yöneticiliği ve liderliğine aday olma gibi özellikleri sahip olup olmadığına da bakıldı. Sadece 40 başvuruyu kabul eden üniversite, İzmirli Başarır'ın çalışmasını bin 200 kişinin arasından özenle seçti.

10 kişilik ekip
Amerika'ya davet edilen Lale Başarır, üniversitede 2.5 ay boyunca tezi üzerinde bir çok bilim adamıyla birlikte çalıştı. Bu çalışmanın ardından Başarır'ın tezi, özel olarak seçilen dört konudan biri oldu. Başarır'ın mimarinin insan yaşamına etkisini konu alan tezi, ayrıca yine özel olarak seçilen 10 kişinin ortak çalışma programına alındı.

26 bin doları bulan eğitim ücretinden de muaf tutulan Başarır'ın üniversitede, gelecekçilik ve gelecek tahmini derslerini alması sağlandı. Başarır'ın tezi binaların depreme karşı dayanıklı olmasını öngördüğü gibi ayrıca az masraf ile kısa zamanda düşük iş yoğunluğuyla yapılmasına olanak sağlıyor. Böylece insandan kaynaklanan kaza riskleri de azalmış olacak. Binaların maliyetlerinde de düşüşler olacak.

Ailesi sevinçli
Dünyaca ünlü seramik sanatçısı Bingül Başarır ile İzmir Mimarlar Odası Eski Başkanı Öztürk Başarır'ın kızı olan Lale Başarır, geçtiğimiz günlerde İzmir'e döndü. Aldığı başarı sayesinde Türkiye'nin gururu olan Başarır'ın ailesi de çok mutlu. Kızının çok çalışkan ve zeki olduğunu belirten anne Bingül Başarır, "Lale sürekli kendini geliştiren birisidir. Bir Türk olarak NASA kontrolünde olan bir yerde başarı kazanması bizi çok mutlu etti" dedi. Baba Öztürk Başarır ise kızıyla gurur duyduğunu söyledi.

Ülkem adına gururluyum
Konu ile ilgili duygularını Yeni Asır'a açıklayan Lale Başarır, değişik konuları ortaya çıkarmak ve araştırmak için kişinin disiplinler arası konumda olmasının gerektiğini söyledi. Bu yüzden kendisinin bilim ve sanata eşit uzaklıkta durduğunu belirten Başarır, "İnsan hayatının nasıl şekilleneceği ve burada mimarinin rolü konulu araştırmam üniversitede başarılı bulundu. Dünyanın birçok yerinden gelen taleplerin arasından tercih edildi. Ayrıca araştırma konusu olarak benim tezimin seçilmesi de hepimizi çok mutlu etti. Ülkemin adını araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde duyurduğum için çok gururluyum" dedi.

Teorinin, babasını geri getireceğine inancı tam
Amerikalı bilim adamı Ray Kurzweil'in kurucusu olduğu üniversitede aldıkları eğitimin bundan sonraki hayatında çok önemli bir yere sahip olacağını dile getiren Başarır, eğitimlere katılan ve sık sık bir araya geldikleri Kurzweil'in 1970 yılında ölen babası konusunda çok hassas olduğunu dile getirdi. Kurzweil'in 'ölümsüzlük teorisi' ile babasını geri getireceğine inancının tam olduğunu anlatan Başarır, "O, ölümü uzun süreli bir hastalık olarak algılıyor. İnsanların hastalıktan kurtulup tekrar yaşama döneceklerini söylüyor. Kurduğu üniversitede eğitim almak, bize ayrıcalıklı olduğumuzu hissettiriyor" diye konuştu. Öte yandan mimarlık ve endüstriyel tasarım konularında firmalara konferanslar verdiğini belirten Başarır, aynı konuda Avrupa Birliği'nin kendisini danışman olarak görevlendirdiğini belirtti.

Silikon Vadisi San Fransisco'da
Silikon Vadisi, Güney Kaliforniya'daki San Francisco vadisinin bir parçası olan San Jose vadisine verilen isimdir. Bu ismin sebebi ise bölgede yoğun olarak üretim ve geliştirme faaliyetinde bulunan silikon çip üreticileridir. Sonradan, yüksek teknoloji ile ilgili sektörleri ifade etmek için kullanılan isim olmuştur. Pek çok bu tip firmanın merkezi veya çıkış yeri burasıdır. Intel, Cisco, Google, HP, Maxtor, Apple, Applied Materials, Oracle, ATi, Facebook gibi markalar burada doğdu.