Bilindiği üzere Türkiye'de Mimarlar Odası kurum olarak çok tartışılıyor. Mesleki anlamda mimarları yeterli derecede temsil etmediği ve çoğunlukla politik bir duruş sergilediği konusunda eleştiriler yöneltiliyor.
Arkitera Mimarlık Merkezi olarak seçimlere paralel tasarım disiplininden gelen kişilerin kendi meslek odalarına bakışını öğrenmek için bir anket hazırladık. Anket 28 Ocak-28 Şubat 2010 tarihlerinde açık kaldı. Ankette, 6 sorusu seçmeli, 2 sorusu açık uçlu olmak üzere 8 soru yöneltildi ve toplam 604 kişi cevap verdi.
Ankete cevap verenlerin yaş ve meslek dağılımları şu şekildeydi:
Ankete oy verenlerin büyük çoğunluğu 35 yaşın altında.
Ankete oy verenlerin yarısından fazlası mimar. Bu soruya "diğer" diye cevap veren 61 kişi ve "öğrenci" diye cevap veren 84 kişi ankete devam etmediler.
"Herhangi bir meslek odasına üye misiniz?" şeklinde yönelttiğimiz soruya 322 kişi "evet", 95 kişi "hayır" cevabını verdi.
Hayır cevabı verenlere yönelttiğimiz "Neden üye değilsiniz?" sorusuna verilen cevapların dağılımı ise şu şekildeydi:
"Herhangi bir meslek odasına üye misiniz?" sorusuna evet diyenlere yönelttiğimiz "Üye olduğunuz meslek oda ya da odalarının ismini yazar mısınız?" şeklindeki açık uçlu soruya verilen cevaplar mesleklerin dağılımına paralellik taşıyordu.
Yine yukarıdaki soruya evet diyenlerin cevap verebildiği "Ne zaman üye oldunuz?" sorusuna 276 kişi "Mezun olur olmaz" şeklinde cevap verdi. Diğer cevapların dağılımları şu şekilde:
Meslek odasına üye olanların "Üye olduğunuz meslek odasının faaliyetlerini takip ediyor musunuz?" sorusuna 262 kişi "evet" derken, 60 kişi "hayır" dedi.
Ankete cevap verenlere son olarak "Meslek odaları ile ilgili düşüncelerinizi bizimle paylaşır mısınız?" diye sorduk. 409 kişi bu soruya cevap verdi. Verilen cevapların bazıları şu şekilde:
"1990'da mezun olduğumdan beri, asgari ücret tarifesi ve asgari ücret tarifesi üzerinden en az %50 indirim yapıp, tam fatura kesilmesi gibi çok önemli bir sorunu odaların halledememesi beni çok rahatsız ve irrite ediyor. Çünkü bu mimarlar için çok yaşamsal bir sorun. Kazanmadığınız paranın 2 katını ibra ediyorsunuz:bu akla, mantığa uygun değil ve çok aptalca. Faaliyetler muhtelif tabii ki yararlı da. Ancak Mimarlar Odası, ülkenin değişen ve artan sorunlarında çözüm üreten değil, bir bürokrasi durumunda sanki. Bu merkezden, şubelere ve temsilciliklere kadar böyle. O yüzden La Fontaine'den masallar ve bilmiyorum yönetim kuruluna giriliyor sonra o da bir tatmin aracı sanki. Bu konuda Eczacılar Odası'nı daha çok beğeniyle izliyorum."
"Mimarlar Odası'nında Tabibler Odası gibi hakkımızı daha çok korumasını isterdim. Emek sömürü çarkına girmek istemiyorum."
"- Daha aktif olunabilmesi ve özellikle genç mimarlara yönelik aktivitelerin, eğitimlerin arttırılması
- Mimarlar arası deneyimlerin aktarımı için daha fazla iletişimi arttırıcı düzenlemeler getirilmesi
- Yayınların adedidinin arttırılması
- İlgi çeken konularda Mimarlar Odası'nın sponsorlarla da olsa yurtdışı ve içinden farklı meslek dalları veya konularda etkinlikler, konferans, seminerle dfüzenlemesi, daha katılımcı bir kitle yaratmak için internet ve görsel basını etkin bir biçimde kullanması
- Mimarların mesleki koruma, yönlendirme, mimarların işverenlerine karşı yükümlülük, sorumluluk ve haklarına dair bilgilendirici yayınlar hazırlanması ve seminerler düzenlenmesi
- Ofis kuruluşu, yürütümü (hukuksal, finansal vs gibi) okullarda pek de ele alınmayan konularda üyelerinin bilgi eksikliğini giderici ve geliştirici olma görevini üstlenerek yayınlar hazırlanmasını sağlamak
- Belki yurtdışı ve içi bu konular hazırlanmış kitap, makalele vb. yayınların tanıtımı yayımlanması gibi konular üzerine çalışma yapılması, gerekmektedir."
"Çok seviyorum odamı ancak siyasi bir örgüt gibi davranmasını doğru bulmuyorum. Her işin karşısında köstek olmalarınıda daha uzlaşmacı, konuşmacı toplumun genelini kucaklayıcı olmalı ve topluma mimarlığı ve mimariyi anlatabilmeli..."
"Mimarlar Odası genel Merkezi ve şubelerin çalışmaları üyelerinin, sosyal, hukuki ve mali çııkarlarını 1975'ten bu yana hiçbir zaman korumamştır ve halen de aynı çizgidedir. Barolar Birliği ve Türk Tabipler Odası'nın etkinlik ve kamudaki ağırlığı her zaman mevcuttur. Mimarlar Odası'nın varlığından bile kamu bihaberdir. Kısa ve öz."
"Üye haklarını yasal olarak korumak için yaptıkları faliyetlerden dolayı memnunum."
"Meslek odaları olmassa olmazlardandır. Mimarlar Odası için çok kısaca söyleyebileceğim tek cümle: çok daha etkin şekilde mesleğimizin eski saygınlığını geri kazanmak için çalışmak gerekiyor."
"Genel anlamda yararlı."
"Mesleki projelere süreli yayınlarda daha çok ağırlık verilmeli. %75 olmalı. Çizim %50, fotoğraf %25, yazı %25 olmalı
"Mesleğimle alakalı gelişme ve etkinlikleri takip etmek adına yararı dokunuyor. Aynı zamanda meslek arkadaşlarımla fikir alışverşinde bulunmak yararlı oluyor."
"İçlerinde gerçekten meslek alanı ve kamuya hizmet eden insanların bulunduğuna inanıyorum fakat birçok insanında bu örgütleri gerek siyasi gerek maddi rant elde etmek için kullandığını düşünüyorum (ülkemizde ikiside aynı kapıya çıkıyor zaten). Ayrıca odaların siyasi bir ideoloji benimsemesi gayet olağan bir durum olmasına karşın, bu örgütlerin gün geçtikçe gerek hükümet yanlısı gerekse karşıtı olarak politikleşmesi beni rahatsız etmekte. Demokratikleşme, kamuyu temsil ve katılım süreçlerinde en önemli rolü oynaması beklenen meslek odaları ve sivil toplum kuruluşları ne yazık ki ham bir sistem içerisinde sistemden daha ham olarak gözüme çarpmaktadır. Siz bu konularda neler yapıyorsunuz derseniz amacı insanca yaşamak ve farklılıklara saygı duymak olan bir insan olarak bu rant kurumları içerisinde çokta yerim olacağını düşünmüyorum. Safım yok çünkü üye olup mesleki denetim ücretleri aidatlar vermek dışında."
"Şehrinin mimarisi üzerinde etkin olmalı, gerek çağdaş gerekse geleneksel mimarisi."
"Kütüphanesinden oldukça memnunum."
"Keşke her meslek odası mimarlar odası gibi çalışsa, onlara teşekkür ederim."
"Piyasadaki işlerle ilgili şeffaf bir platform olmalı."
"Mimarlar odası yeni mezunlar için iş imkanları sağlayabilmeli."
"Mimar olur olmaz üye oldum. Meslek adamı olarak, mesleki gelişmeleri takip etmek ve meslektaşlar arası paylaşımı ve aidiyeti yaşamak için bunun gerekli olduğunu düşündüm. Bunuda yerine getirmeye çalıştığına inanıyorum."
"Genel Merkez ve şubelerin Çoğu (bazıları hariç) kent suçlarına karşı duyarlı davranmakta ve gerekli mücadeleyi vermektedir. Diğer rutin hizmetlerde herhangi bir aksama olduğunu düşünmüyorum. Var ise şube yöneticilerin zaafiyetlerinden kaynaklandığını düşünüyorum."
Verilen cevaplara bakıldığında olumlu cevaplar kadar olumsuz cevaplarda yer alıyor. Mesleki hakların yeteri kadar korunmadığı yönünde verilen cevaplar çoğunlukta. Bu konuda verilen cevaplarda mesleki hakları koruma anlamında örnek olarak gösterilen kurumların başında, Tabipler Birliği ve Eczacılar Odası geliyor.