Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Turgay Tanes, ‘mütekabiliyet' (karşılıklılık) esası yüzünden, İran, Suriye, Körfez ülkeleri ve Türk cumhuriyetleri vatandaşlarının Türkiye'den gayrimenkul alamadığını ifade ederek, "Türk vatandaşlarının mülk alamadığı ülkelerin vatandaşları da Türkiye'den mülk alamıyor. Türkiye'de kurulan şirketler üzerinden alım gibi ara formüller yabancılar için ek vergi doğuruyor. Bu durumda Türkiye'den alamayınca dört-beş katına İngiltere ve İspanya'dan alıyorlar. Oysa üç-dört yıl içinde 5 milyar dolar satış rakamına rahat ulaşırız" dedi.
Yabancılara satışa 1960'ların anlayışı üzerinden bakılmaması gerektiğine dikkat çeken Tanes, "Bu yabancılar mülkleri sırtında başka ülkeye mi götürecek? Yabancılara mülk satışındaki karşılıklılık engeli aşılırsa üç-dört yıl içinde 4-5 milyar dolarlık mülk satışı rakamı yakalanabilir" diye konuştu.
Dün Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Salonu'nda başlayan Gayrimenkul Zirvesi'nde konuşan Tanes, bir diğer sorun olarak da arsa maliyetlerini gösterdi. Diğer yandan gündemde olan Borçlar Kanunu Tasarısı'na da dikkat çeken Tanes, "Tasarıya göre, kontratlar TL üzerinden yapılacak. Bu kanun tasarısındaki maddeler yabancıları ürkütüyor. İmar konusunda da çok başlılık var. Firmalara daha proje başlamadan dava açılıyor" dedi.
TBB Başkanı Ersin Özince:
Konut kredisi 20-30 kat artabilir
Zirvede konuşan Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı Ersin Özince, bankacılık sektörünün krizde iyi performans gösterdiğini belirterek, "OECD üyeleri içinde sadece Türkiye'de bankacılık sektörü krizde devlet desteği almadı. Krizin yoğun hissedildiği 2009'de konut kredileri başta olmak üzere yoğun bireysel kredi kullandırıldı. Bankalar hep kârlılıkla anılıyor ama, sorunlu krediler de krizde arttı" dedi. Özince, bu süreçte en az sorunlu kredinin konutta olduğunun altını çizdi.
Ancak, 2010'un ilk üç ayından sonra sorunlu kredi oranının gerilemeye başladığına dikkat çeken Özince, diğer yandan konut finansmanının bankacılık sektörünün toplam aktifleri kadar olabileceğinin altını çizdi.
Özince, "Yani konut kredileri 20-30 kat daha artabilir. Tüketici kredilerinin yüzde 4'ü, kredi kartlarının yüzde 10'u sorunluyken, konut kredilerinde bu oran yüzde 2" dedi. Mortgage finansmanında halen altyapıyı oluşturulamamasını sorunlardan biri olarak gösteren?Özince, "Uluslararası piyasayız ama, uluslararası kural koymuyoruz. Ciddi refinansman eksiği var. İstihdam için en önemli sektör gayrimenkul. Fakat finansman yaratamıyoruz. ‘Onlar battı' diye kaygı duymayıp, ABD'deki Fannie Mae'deki gibi bir altyapı kurmamız lazım" dedi.
TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar:
Türkiye, Avrupa'nın elinden tutsun
Zirvede söz alan TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar ise, Türkiye'nin bulunduğu parseli, dünyanın en önemli parseli olarak nitelendirdi. Müteahhitlerle zaman zaman kavga etseler de 100 milyar dolar gibi bir kaynağı çekme gayreti içinde olduklarının farkında olduklarını ifade ederek, şöyle konuştu:
"Alınlarından öpmek lazım. Türkiye istikrar yakaladı. Avrupa ise yaşlanıyor. Biraz haddimi aşarak konuşacağım belki ama, Türkiye Avrupa'ya yardım etmek zorundadır. Türkiye Avrupa'nın elinden tutmalı. Bugün Avrupa Birliği, tembel ülkelerin yükünü çekemez halde. Türkiye'de ise en avantajlı sektör gayrimenkul. Türkiye, yılda 600 bin konut yapmalıyız. Bürokrasiyi azaltmalı, yasaları pratikleştirmeliyiz."
Zaman zaman eleştirildiklerini, buna rağmen tüm konut üretiminin sadece yüzde 7-12'sini yaptıklarını belirten Bayraktar, bugüne kadar 430 bin konut yaptıklarını ifade ederek, bunun 800 bin kişilik istihdam ve 20 milyar dolarlık katma değer anlamına geldiğini dile getirdi. Bayraktar,"Emlak Konut bugüne kadar asıl görevini yapamadı. Şimdi önü açılıyor. KEY'ler ödeniyor, asıl işini o zaman yapabilecek. Toplam 4 milyar lira toplam piyasa değeri üzerinden halka açacağız" diye konuştu.
SPK Başkanı Vedat Akgiray:
Duvar varsa kapıyı açıp yürüyün
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vedat Akgiray da gayrimenkul yatırım ortaklığı (GYO) olmayı daha cazip ve daha kolay hale getirdiklerini belirterek, "Fakat isteklerin sonu yok. Biraz da piyasanın, sektörün kendini toparlaması lazım. Yurtdışında Türkiye'ye artan bir ilgi var. Bizim işimiz de düzenleyici olarak sektörün önünü açmak. Bazı yasal düzenlemelerden şikâyet var ama, o zaman siz de duvar varsa, kapıyı açıp yürüyün" diye konuştu. Akgiray, gayrimenkul ve inşaat işiyle sermaye piyasalarını iç içe sokmadıkları sürece bu işi hızlı, daha rasyonel, sağlıklı bir kanalda büyütmenin çok zor olacağını vurguladı.