Binalar peyzaj ile birlikte çalışsa ve daha yavaş bir hızda inşa edilse hala çılgın TV gösterileri olur muydu?

Uzun süredir gördüğüm mimarlık hakkındaki en komik program oldu. Geçen hafta Portmeirion'da tatildeyken tesadüfen karşıma çıktı. National Geographic kanalında yayınlanan bu program Abu Dabi'deki yeni Aldar genel merkezinin yapımıyla ilgiliydi. MZ & Partners tarafından tasarlanmış bu şeffaf gökdelen, dev bir madeni para gibi görünüyordu.

Alaycı kişilerin parodi pazarlama videosu şeklinde ürettikleri programın komik olma nedeni olan şey aslında inşaat sürecinin bir oyun-gösteri şeklinde ele alınışıydı. Belgesellerin %90'ında olduğu gibi "zaman azalıyordu" klişesine yatkın olmasının yanı sıra zavallı mühendisler ve müteahhitler sadece Buster Keaton ya da Harold Lloyd'un altından kalkabileceği türlü güçlükle mücadele ediyorlardı.


Fotoğraflar: National Geographic

Şimdi eminim ki bu film gerçekte olanlar yerine bir metin doğrultusunda çekildi, ama keyifle öğrendim kadarıyla da çöl rüzgarlarına karşı yapının davranışı ya da cepheki dev üçgen camlı bölümlerin her esinti oluşunda titremeden ve düşme tehlikesi yaratmadan yerine kaldırılması ile ilgili küçük ayrıntılar kimse tarafından düşünülmemiş.

Prefabrik tuvalet üniteleri, "madeni para"nın üstü olan yerine son anda kaldırılırken aynı anda çelik çerçeve uygunsuz biçimde bükülmüştü. Son olarak, senaryo yazarlarının klişelerden yorgun düştüğü gibi bu şanssız "simge" ilk korkusuz kullanıcıları için hazırdı.

"Onlar için iyi denk geldi" diye düşündüm, ben olsam Arap Körfezi'nin tüm incilerinin hiçbirinin içine adımımı atmam. En parlak müşteri bile bunun "bir müzeye ait olduğunu" düşündüğünü sölese de, bence bir sanat eseri olarak gördüğünden sanat galerisi demeye çalıştı.


Fotoğraflar: National Geographic

Mimar, mühendis ve müteahhitler projelerinin filmin gerektirdiği şekilde nefes kesen çekim teknikleri ve oyun-gösteri biçiminde aktarıldığı için şanssızlar. Halbu ki bu zor yapı Abu Dabi ya da başka bir yerde bulunmak yerine mimari ucube gösterisine ait.

Portmeirion'dayken bu güldüren programı izlemek trajikomik bir deneyim oldu. Clough Williams-Ellis tarzı ticaret ve duygusallık hakkında ne düşünürseniz düşünün burada sezgisel mekan algısı fikrini anlayan bir mimar vardı.

Abu Dhabi gibi yerlerde kara-deniz manzaralarına yanıt veren ve iklim ile konumuyla boğuşmayıp birlikte mutluluk verebilen ne kadar güzel binaların tasarlanabileceğini bir düşünsenize.

Ben böyle binaların varolduğunu düşünmüyorum. "Simgesel" ya da "dünya standartlarında" olmazlardı, çünkü daha nazik, aceleye gelen Aldar Genel Müdürlük binasına göre kurnaz bir hızda, zamanı asla tükenmeden inşa edilirdi ve böylece ne dünya çapında izleyenlere gösterecek herhangi bir televizyon yan ürünü olmazdı, ne de beni sıkıca karşısına bağlayıp haberleri kaçırmama neden olurdu.