Fethiye'deki tarihi Amintas Kral Mezarları'nın yok olduğuna dikkat çeken Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Görevlisi Altan Türe, eserin Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınmasını istedi.

Fethiye'deki Amintas Kral Mezarları, Ortaca'nın Dalyan beldesindeki tarih hazinesi kaya mezarlarının kaderini paylaştı. Mezar olumsuz hava, doğa koşulları ve insan eliyle yapılan tahribatın kurbanı oldu. Sütunları eriyen, duvarlarına sprey boyayla yazılar yazılan, içi çöplüğe dönen kral mezarlarının kurtarılması istendi.

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Görevlisi arkeolog Altan Türe, kaya mezarlarındaki tahribata tepki göstererek, hemen koruma çalışması başlatılması gerektiğini belirtti. Türe eserin, Dalyan'daki mezarlar gibi Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınmasını istedi.

İnceleme yapıldı
Dalyan'daki kral mezarlarındaki tahribata "Tarih kanser oldu" başlığıyla Yeni Asır'da yer verilmesinin ardından bölgeye gelip inceleme yapan Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın, mezarların koruma altına alınması talimatı vermesinin ardından, Fethiye'deki Amintas Kral Mezarları'nın da tahrip olduğu ortaya çıktı. Muğla'nın Fethiye ilçesindeki 2 bin 500 yıllık kaya mezarları, birinci derece SİT alanı içinde olmasına rağmen tahribattan kurtulamadı. Fethiye Kalesi yakınında, kaderine terk edilen mezarlar tanınmaz hale geldi. Sütunları tahrip edilen, duvarlarına sprey boyayla yazılar yazılan Amintas Kral Mezarları'nın içi de çöplüğe döndü. Mezarların temizliğiyle sadece bir görevlinin ilgilendiği öğrenildi.

DEÜ Öğretim Görevlisi Altan Türe, kaya mezarlarındaki tahribata dikkat çekerek, acilen koruma çalışması yapılması gerektiğine işaret etti. Tarihi eserlerin miras gibi göründüğünü dile getiren Türe, "Mirasyedi bir milletiz. Eserleri de miras gibi görüyoruz. '2 bin 500 yıldır burada, bir şey olmaz' mantığıyla bakıyoruz. Sonra da tarih zenginliğimiz olan eserler bu hale geliyor" dedi.

Uzmanlar tepkili
Mezarların tahrip olduğunu, ancak kurtarılması için geç kalınmadığını vurgulayan Türe, "Mezarlara zarar veren etkenler belirlenmeli. Egzoz ve baca gazları mezarları eritiyor. Bu gazların içindeki sülfür, nemle birleşince asit oluyor. Bu da kireç taşından yapılan mezarları eritiyor" diye konuştu. Öncelikle konservasyon çalışması yapılması gerektiğini anlatan Türe, şunları kaydetti: "Kültür ve Turizm Bakanlığı ile irtibata geçilmeli. Mezarların bulunduğu alana park gibi bir yeşil alan oluşturulup, burası ışıklandırılmalı. Giriş çıkışlar kontrol altına alınmalı. Yerleştirilecek kamera sistemi ile mezarlar 24 saat izlenmeli. Tahrip olan yerler onarılmalı. Sprey boyayla yazılan yazılar taşın dokusu bozulmadan silinmeli. Vatandaşların ve turistlerin mezarların içine girmesi engellenmeli. Mezarın önüne konulacak panolarla insanlar bilgilendirilmeli."

Fethiyeli vatandaşlar da, "Dalyan kaya mezarlarını kurtaran bakanımız burayı da kurtarsın" diyerek, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'dan yardım istedi.

Muğla Valiliği'nden yapılan açıklamada, eserlerin daha iyi şartlarda korunması için çalışmalar yapıldığı bildirildi. Açıklamada, "Kral mezarları Fethiye Müze Müdürlüğü'nde görevli personel tarafından toplanıyor. Eserlerin daha iyi korunması için maddi imkanların artırılması yönünde çalışmalar yapıyoruz" denildi.

Dalyan'a 'Nano' koruma
Muğla'nın Ortaca ilçesine bağlı Dalyan beldesindeki kaya mezarlarının korunması için hazırlanan proje, şubat 2011'de TÜBİTAK'a sunulacak. Kaunos Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Cengiz Işık, 2 bin 400 yıllık kaya mezarlarının koruma altına alınmasının, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın ziyareti sırasında gündeme geldiğini belirterek, "Proje nano teknoloji ile hayata geçirilecek. Onarımda kaya mezarlarının kendi malzemesi kullanılacak. Proje sürecinde bir mezar, pilot olarak seçilecek ve mezar içinde çok küçük santimetreler üzerinde uygulama yapılacak. Pilot mezardaki çalışmalar başarılı olursa projenin tamamının hayata geçirilmesi için Devlet Planlama Teşkilatı'na (DPT) müracaat edeceğiz. Bu da en az 10 yıllık bir süreç demek" diye konuştu.

Kaçak eserler dönüyor
Öte yandan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Osman Murat Süslü, Bulgaristan-Sırbistan sınırında yakalanan bin 884 parça arkeolojik eser ve sikkenin Türkiye'ye getirileceğini açıkladı. Süslü, "Daha önce yurtdışına çıkarılmış bu eserler Sırbistan'ı ziyaret edecek Kültür ve Turizm Bakanımız Ertuğrul Günay'la birlikte bu ülkeye gidecek komisyona teslim edilecek" dedi.