SPK'da Mortgage Yasası'nı hazırlayan Bahadır Teker, dün düzenlenen konferansta en büyük endişeyi dile getiren kişiydi: Mortgage tahvili, vergiyle işlemez. Bugüne kadar yapılan tüm çalışmalar çöp gider.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) tarafından İstanbul'da 2'ncisi düzenlenen 'Konut Finansmanı ve Türkiye' konferansı, son 5 yılın en büyük hayali olan mortgage üzerindeki şüpheleri de gündeme getirdi. Konferansın açılış konuşmasını yapan SPK Başkanı Doğan Cansızlar, konutta imara aykırı bir yapılaşma ve sağlıklı bir finansman modeli olmak üzere iki önemli sorun bulunduğunu belirterek, sorunun çözümü için mortgage sisteminin devreye sokulmak istendiğini söyledi. Konferansın sonuna kalan 'Türkiye'ye İlişkin Değerlendirmeler' konusu ise çekincelerin dile getirildiği bir oturum oldu. SPK'da Mortgage Yasası'nı hazırlayan ekibin başında olan ve geçtiğimiz günlerde SPK'dan ayrılarak özel sektöre geçen Bahadır Teker'in yorumu, son oturumun en çarpıcı noktasıydı. Bahadır Teker, morgtage tasarısındaki vergi uygulamalarını eleştirerek, "Stopaj, menkul kıymetin yurtdışında pazarlanmasında çok zordur. Türkiye'de kaynak yok, bu paralar yurtdışından gelecek diyor, sonra da stopaj koyuyoruz. Hangi ülkede stopaj uygulandıysa orada mortgage sistemi çalışmamıştır. Hangi banka yüzde 15 stapoaj yüküne katlanır, bilmiyorum. Bu uygulama, bugüne kadar yapılan bütün çalışmaları çöpe atar" dedi. SPK Başkanı Doğan Cansızlar mortgage'ın çok ucuz ve rahat konut sağlayacakbir sistem olmadığını belirterek, "Sağlanan ekonomik istikrar çerçevesinde düşen reel faizler, alternatif yatırım araçlarını gündeme getirdi. Kriz döneminde epey baskılanmış olan gayrimenkul fiyatları şu anda olması gereken seviyeye geldi, herhangi bir köpük yok. Bu sistem, enflasyonun çok daha düşük seviyelere düşürülmesine de imkan sağlayacaktır. İyi bir mortgage sisteminin oturabilmesi için faizin orta vadede yüzde 1'in altına mutlaka düşmesi gerek" dedi.
Faiz Yüzde 1'e Düşer
Öte yandan, konferansa katılan inşaat ve gayrimenkul şirketlerinin temsilcileri ise Türkiye'nin konut nitelikleri düşünüldüğünde, mortgage yasasından mucize beklenmemesi gerektiği görüşünde birleşti. Soyak'ın patronu Erkut Soyak, sistemin kredilendirilebilir kaliteli konutları kapsayacağını söyleyerek, "Böyle olmayan konutlar için yurtdışından fon da gelse, 2'nci piyasalardan para da gelse mortgage'dan bahsetmek mümkün olmaz. Önce Türkiye'de konut yapan firmalar için kriterler saptansın. İnşaat işçileri için de sertifikasyon sistemi zorunlu olsun. Kentsel Dönüşüm projelerine özel sektör girsin" dedi. Yapı Kredi Koray GYO Genel Müdürü Hakan Kodal ise "Bu yasanın vergi ayağı eksik doğuyor, çünkü teşvik yok. Öncelikli iller saptansın ve ona göre teşvik gelsin" diye konuştu.