Sahip olduğu kültürel varlıklar bakımından dünyanın en zengin şehirlerinden biri İstanbul. Binlerce yıllık tarihine şahitlik etmiş izler şehrin her yerinde.

Ancak kültürel mirasın dört başı mamur bir envanteri, bugüne kadar ne yazık ki çıkarılamamış. Şimdi ise Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili öncülüğünde bir heyet, İstanbul'un kültür varlıklarını kayıt altına alıyor.

İstanbul Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Emre Bilgili'nin girişimi, 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı'nın desteğiyle İstanbul'un kültür haritası çıkarılıyor. Camiler, tarihî özelliğe sahip Doğu Roma'dan Cumhuriyet'e kadarki bütün yapılar ve sözlü kültür, bir yazılıma aktarılıyor ve kayda alınıyor. Şimdiye kadar girilen bilgi 60 bin sayfayı buluyor. Kayda alınan bilgiler, 2010'un sonuna doğru www.istanbulkulturenvanteri.gov.tr adresinden görülebilecek.

Proje ile İstanbul'un kültürel varlıkları, ulaşılabilen en eski tarihinden günümüze kadarki süreçte ele alınıyor ve bu dönemlere dair mirasın envanteri (dökümü) çıkarılıyor. Aslında İstanbul kültürüne dair her şeyin bulunabileceği bir kütüphane kuruluyor. Kütüphane dediysek yığılı kitapların olduğu bir oda düşünmeyin. Bu sadece online ortamda, istenilen her bilgiye ulaşılabilecek bir site. Zaten projenin önemi de buradan geliyor. İstanbul'un kültürel envanteri daha önce birçok kez çıkarılmaya çalışılmış fakat hiçbir zaman bir arşivde toplanamamış.

Proje, Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili başkanlığında 48 kişiden oluşan bir ekibin, 16 aylık sıkı bir çalışmasıyla hayata geçiriliyor. İstanbul'un kültürel tarihini öğrenmek isteyen binlerce sayfalık bilgilere bir tıkla ulaşabilecek. Hatta akademisyenler, öğrenciler, araştırmacılar, yazarlar buradaki verilerle sağlıklı araştırmalar yapabilecek.

Sitede kaynakların yanı sıra, İstanbul ile ilgili tüm kitapları, yayınları, tezleri, ayrıca şehrin dönemlere göre haritaları görülebilecek. Mesela, 1836-1837 yıllarında Von Moltke tarafından hazırlanan İstanbul haritası, 1861-1876 tarihinde belediye tarafından 1/200 ölçeğinde hazırlanan İstanbul'un ilk modern kadastro haritası bunlardan bazıları.

Özellikle halk bilimcilerin, turizm acentelerinin, turist rehberlerinin işini kolaylaştıracak bir başka veri başlığı ise 'Halk Kültürü'. Bu bölümde, şehre dair birçok efsane de toparlanıp kayda geçilmiş. Tarih boyunca İstanbul'daki gelenek görenekler ince ince tespit edilmiş; çocuk oyunlarından amin alaylarına, eğlence hayatından günlük hayata, el sanatlarından sanatçılara, hanlardan hamamlara pek çok şey burada kaynağıyla verilmiş.

Projede 21. yüzyılın kültür alanları ve etkinlikler de unutulmamış. Sanat galerileri, opera ve bale salonları, konser salonları, sinemalar, bienaller, festival ve fuar bilgileri, sivil toplum kuruluşlarına, derneklere bağlı kültür merkezlerinin çetelesi tutulmuş. Ancak bu sistemin bir sorunu var: Projenin devamlılığını sağlayacak maddî destekte bulunacak sponsor bulmak...

2010 Kültür Başkenti Ajansı Proje için Fırsattı
1 milyon 512 bin liralık bir bütçeyle hayata geçen böylesine detaylı ve devasa bu projenin öncüsü İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Prof. Dr. Ahmet Emre Bilgili; amaçlarının, kültürel mirasıyla dünya şehirlerinin ötesindeki İstanbul'u kaybetmemek ve gelecek nesillere aktarmak olduğunu söylüyor. Bilgili, projeyi daha önce birçok kez uygulamaya koymak istediklerini fakat bütçe bulunamadığından yarı yolda kaldıklarını ifade ediyor. Ve ekliyor: "Bu yıl, İstanbul'un Kültür Başkenti olması bizim için fırsattı ve hemen ajansa, projenin işleme girmesi için teklif sunduk. Ajans da İstanbul'un Kültür Başkenti olmasına yakışır bir proje olduğundan teklifi kabul etti. Bu aşamadan sonra, işin ehli olan kişilerle güçlü bir ekip kuruldu ve kısa sürede projenin büyük çoğunluğu bitti."

Projede; Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, Doç. Dr. Haluk Dursun, Doç. Dr. Zeynep Enlil, Doç. Dr. Abdulkadir Emeksiz gibi alanlarında uzman isimler yer alıyor. Mustafa Talha Selimoğlu, Doğu Roma'dan Cumhuriyet'e su yollarının haritalarını çıkarıyor şu günlerde. Restorasyon uzmanı mimar Nisa Semih ise surlarla ilgili envanter çalışmasını yürütüyor.

İstanbul Kültür Mirası envanteri, alanında uzman isimlerden oluşan bir ekip tarafından yapılıyor.

Projenin İstanbul'a ve Türkiye'ye Katkısı Ne Olacak?
Uzun çalışmalar, güçlü bir ekip, bürokratik ve akademik bir destek, teknolojik altyapı ve ciddi bir bütçenin biraraya gelmesiyle yürütülen kültür envanteri projesinin İstanbul'a ve Türkiye'ye katkısı ne olacak peki? Öncelikle, proje için hazırlanan yazılım, diğer illerin kültürel mirasını verilemek istendiğinde teknolojik altyapıyı sağlayacak. Bu deneyim, Türkiye'deki diğer kentler için de bir model oluşturacak. Böylece, Türkiye'nin uluslararası tanınırlığını artıracak, turizm potansiyelini yükseltecek. Nihayetinde kültürel değerler bir havuzda toplanacak.

Sahip olduğu kültürel varlıklar bakımından dünyanın en zengin şehirlerinden biri İstanbul. Binlerce yıllık tarihine şahitlik etmiş izler şehrin her yerinde.


Ortaköy Cami

Sultanahmet Cami	Galata Kulesi