Labirent gibi merdivenleri geçip sonunda Lütfi Kırdar'ın alt giriş kapısına vardığımda herkes önceki akşamı konuşuyordu. Ön açılışa sanat piyasasının önde gelenleri ve medyatik ünlüleri gelmiş. Söylendiğine göre magazin dünyası oradaymış. Millet birbirine bakmaktan eserlere bakmaya fırsat bulamamış. Yaklaşık 6 bin kişinin geldiği söyleniyordu. Bayağı da iş (yani sanat eseri) satılmış. Galericilerle fuarı konuştum. Hepsi yeni açılan fuara gösterilen ilgiden memnundu.
Bu tabloyu görünce benim aklıma Ekonomist Mustafa Sönmez'in araştırması geldi. Sönmez, 21 Şubat krizinden sonra Türkiye'nin en üstteki yüzde 1'lik gelir grubunun aylık kazancı 7.5 milyar lira olduğunu, en fakir yüzde 1'lik kesimin aylık geliri ise sadece 32 milyon lira olduğunu söylüyordu.
Zenginin parası züğürdün çenesini yoracak okumakta olduğunuz haberde anlayacapğınız. Sergiye geçmeden bir tespit yapalım ama; Contemporary İstanbul, zenginlerin döviz, altın borsa gibi yatırım alanlarını sanat üzerinde yoğunlaştırıp ‘Sanatın ve Sanatçının yanında olduklarını' göstermesi bakımından önemli bir milad olabilir. Zira Contemprorary İstanbul yüzde 83'lük satışla bir rekora imza attı.
GÜNEŞE AÇILAN PAHALI KAPI
Bu fuara iki olayın damga vuracağı söyleniyordu. Birincisi Ahmet Güneştekin'in 10 metrelik "Güneşe açılan kapılar"ı 3.5 milyon liraya satışa çıkardığı çalışması idi. Satıldı mı bilmem ama fuardan sonra fiyatını 5 milyona çıkartacağı söyleniyor. Daha küçük boyutlu işlerinin çoğu satılmış. Diğer mühim olay ise iki hafta önce "Danışıklı Dövüş mü?" başlığıyla yazdığım Yahşi Baraz'ın başına geçirilen Burhan Doğançay tablosunun fotoğraf ve videosu idi. Halil Altındere'nin fuar açılmadan başlatılan "Portrait of a Dealer" yani sanat satıcısının portresi isimli çalışması.
3.5 milyonluk işin sergilendiği Galeri Baraz standı oldukça kalabalıktı. Kalabalığın arasından fırsat bulup Ahmet Güneştekin'le merhabalaştım. Beklerken yaptığı çalışmasıyla ilgili yeterli bilgileri almıştım. Evrensel Gazetesi'nden geldiğimi söyleyince nazik bir şekilde karşıladı katalog ve basın dosyasını sundu, sağolsun... Gerçekten müthiş bir çalışmaydı. Zenaat yanı ağırdı.
Hemen yan tarafta ise "Portrait of a Dealer" tablosu/videosu özel hazırlanmış köşede duruyordu. Usulca yaklaştım ve izlemeye başladım. O sırada yanıma yaklaşan bir başka sanatçı , ‘Burhan Doğançay tablosu sahte' dedi. Nerden bildiğini sordum. ‘Tablonun kenarları zımbalı bak' dedi. Büyük sanatçılar tuvalin kenarından zımbalamaz, Bezi gerip arkasından zımbalar ‘ dedi. Büyük ihtimal dijital çıkış alınıp kullanılmıştı. Yaklaşık beş dakika fotoğrafa bakıyorsunuz hafifçe sallanıyor ve gözler oynuyor yani video olduğunu böylece anlıyorsunuz.
ELEŞTİREL İŞLER ‘HEDEF KİTLEYİ' ISKALADI
Standları dolaşırken 4 saatin geçtiğini fark ettim. Bir çok işin (sanat eserinin) yanına küçük kırmızı noktalar konmuştu. Galericilerin yüzleri gülüyordu. En başarılı işlerin sergilendiği stand bence İran'dan gelen grubundu. Yine teknolojik reklam kampanyası gibi bir işi sergileyen Aksanat, görselliğin gücünü gösteriyordu. Alternatif sanat ve galericilik anlayışlarıyla bu fuara katıldıklarını söyleyen galeriler eleştirel yaklaşımlarıyla işlerini sergiliyorlardı ama hedef kitlenin hedefi olamadıkları ortadaydı. Zaten satış amaçlı yer almadıklarını söylüyorlardı. Sahi o zaman niye bu fuara katıldılar? TÜYAP fuarına -amatör buldukları için- katılmayan bir çok galeri ise profesyonel bir fuarda satış yapmanın keyfini sürerken, bu yıl ki fuarın artık uluslararası bir kimlik kazandığını ve neredeyse Basel fuarına alternatif olacağını söylüyorlardı. Demek ki yerli burjuvazimizin keyfi yerinde. Her ne kadar AB'ye girememiş de olsak sanat alanında Avrupalı olup ciddi sanat fuarına alternatiftik. Neo liberal politikaların uzun zamandır yatırım yaptığı sanat ve kültür alanında boşluk kapatılmış, sıra markalaşmış genç sanatçıları pazara sürmeye kalmıştı. Contemprorary İstanbul'un ana sponsuru Akbank'ın yanına rekabet için en kısa zamanda Garanti ve Yapı Kredi çevresi de katılmalı. Malum artık, sanat piyasasının getirisi çok. Bu kadarcık da tüyo Evrensel'in hizmeti olsun. Hele son gün nerdeyse kapanışı yapan Cumhurbaşkanı ve eşinin sanatseverliğinin yarattığı duygulu anlar sanatsever yatırımcıları daha da umutlandırmış olmalı.
Unutmadan; hala ‘Türkiyeli' sanatçı tanımı kullanılmayıp, ‘Türk' kimliğinde ısrar ediliyor. Acaba Türkiye vatandaşı olup Ermeni, Kürt, Yahudi, Laz olarak kendini tanımlayan sanatçıları yabancı sanatçılar kategorisinde mi değerlendireceğiz.?