Osmanlı'nın en önemli vilayetlerinden Libya'nın başına gelenleri en iyi yorumlayacak ülke Türkiye'dir; çünkü 1910'lardaki "emperyalizme karşı direniş"lerinde, Libyalıların yanında yer alanlar sadece Türklerdi..
Aynı yıllarda 30'una bile varmamış genç bir Osmanlı subayı olan Mustafa Kemal'in, aynı emperyalizme karşı bağımsızlık mücadelemize önderlik etmesindeki ilk deneyimlerini edindiği ülke de Libya'ydı...
Bu onurlu ülkenin tarihinde antikçağlara uzanan zengin geçmişini görürüz... Nil'in batısındaki Berberilere eski Mısır'da "Lebu" denirdi. Adı bu deyimden gelen Libya, Fenikeliler, Kartacalılar, Büyük İskender, Romalılar, Bizanslılar, Arapların yönetiminde yaşadıktan sonra Osmanlıyla ilk tanışması 1550'lerde Turgut Reis'le olmuştu...
"Dayı" denilen Libya beylerinin 19. yüzyıl başlarında Amerika Birleşik Devletleri'ne direnişleri ise destansıydı. 1835'te Libya'ya yeniden hâkim olan Osmanlı zayıflama dönemine girdiğinde, İtalyanların ülkeyi işgal etmesine karşı Ömer Muhtar'ın başlattığı isyan hareketi, ünlü özgürlük liderinin idam edilmesiyle bastırılmıştı.
Libya'nın Kaddafi'yi yaratan yakın geçmişi ise özetle şöyledir:
2. Dünya Savaşı'nın ardından bugünkü emperyalist saldırının militanı Fransa ile İngiltere bölgeye egemen oldu. 1920'lerden sonra ülkesini İtalyanlara karşı savunan Şeyh İdris yönetimi devraldı ve Libya, BM kararıyla ancak 1951'de bağımsızlığına kavuştu. 1969'da ise Muammer Ebu Minyar Al-Kaddafi liderliğindeki genç subaylar Kral İdris'i devirerek "Libya Arap Sosyalist Cemahiriyesi"ni kurdu... 90'larda başlatılan ABD ambargosuna karşı "İslam sosyalizmi" denen rejimiyle liderliğini 40 yılı aşkın sürdüren "diktatör" olarak da tarihe geçti...
Atatürk ve Libya
İtalyanlar 1912'de Fransa'nın desteğiyle Trablusgarp'a saldırınca, Osmanlı Genelkurmayı Mustafa Kemal, Enver Paşa, Fethi (Okyar), Kuşçubaşı Eşref, Yakup Cemil, Ali (Çetinkaya) gibi gönüllüleri Libyalılara destek için görevlendirmişti.
"Gazeteci Şerif" kimliğiyle Libya'ya giden Mustafa Kemal, aynı dönemde Meşrutiyete karşı "Hilafeti kaldırıyorlar" diyerek isyana kalkışan dincilerle de mücadele etti. 1911'de Derne'de ve Tobruk'ta halkı silahlandırıp örgütleyerek İtalyanları bozguna uğrattı.
Libya özgürlük savaşının başkomutanlığını da üstlenen Mustafa Kemal'in bu tarihsel başarısını kesintiye uğratan ise 1912'nin martında Balkan devletlerinin Osmanlı'ya savaş açmalarıydı... Balkan Savaşı sürecinde Osmanlı'nın Trablusgarp'ı İtalyanlara bırakmasıyla, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Libya'da başlattıkları "bağımsızlık hareketi" artık Şeyh Ahmet Sunusi ve Ömer Muhtar tarafından sürdürülecekti..
İşte böylesi gururlu ortak bir tarihimiz olan Libya'nın bugün başına gelenleri en gerçekçi yorumlayabilecek de "biz"ler değil miyiz? Nitekim bunu düşünürken Muğla Barosu'ndan 20 Mart'ta ilan edilen "Libya Açıklaması"nı okudum. Sözün devamını, kadim dostum Baro Başkanı Av. Mustafa İlker Gürkan'a bırakmaya karar verdim.
Muğla Barosu'ndan
"Tarih bize öğretiyor ki, eğer Akdeniz'de bir ülke ile tarihsel bağlarımız varsa, orası önce Libya'dır... İtalyanlar tarafından işgal edildiğinde, daha sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu önderleri olacak Mustafa Kemal, Rauf Orbay, Refik Saydam, Ali Fethi Okyar, Çerkez Reşit Bey, Mim Kemal Öke, Kuşçubaşı Eşref, Nuri Conker ve daha niceleri Libya'ya koşmuşlardı...
Osmanlı Libya'dan çekilince İtalyan işgaline karşı Senusi lider Ömer Muhtar'ın önderliğinde Libya tarihinin şanlı bir sayfası yazıldı. Hepimiz Anthony Quin'nin Ömer Muhtar'ı canlandırdığı o direnişi anlatan filmi büyük bir hayranlıkla izledik.
O gün de böyle olmuştu... gökyüzünden İtalyan uçakları ölüm yağdırmışlardı. Düşen bombaları yakalamak için ellerinde çuvallarla koşan zavallı yoksul halk katledilmişti.
Bu fotoğraf (resim 4) Libya Kahramanı Ömer Muhtar'ın İtalyan faşistlerince yakalandığında çekilmiş resmidir. Tek dişi kalmış canavar emperyalist Batı'nın ‘sömürdükleri' ülke halklarına bakışıdır...
Bugün de aynı anlayış sürüyor. ABD yönetimindeki Fransız ve AB koalisyonu en büyük düşman ilan ettikleri ‘El Kaide' ile ittifak kurdular ‘bir deliden Libya halkını kurtarma'ya gidiyorlar... Yalan! Libya'nın petrol zenginliklerine el koymaya, işkence etmeye gidiyorlar.
Vahhabilik emperyalist kökenli bir ‘istihbarat malı'dır... bunu en iyi Arabistan çöllerinde binlerce evladı sırtından vurulan biz Türkler biliriz.
BM Güvenlik Konseyi'nde Rusya ve Çin çekimser kalmışlar... yani yeni bir Yalta anlaşması yapılmış. Tarihlerinin kara bir lekesi, katliamların ve bir ülkeyi yağma suçunun mahcup ortakları...
Herkes Bush'a lanet okuyordu, Obama'ya övgüler düzülüyordu, ne oldu? Genişletilmiş BOP yürüyor. Bütün Kuzey Akdeniz ve Ortadoğu, Irak oluyor... Modern Haçlı seferleri durmak bilmiyor. Lanet olsun emperyalizme...
Lanet olsun dinsel-mezhep ayrımlarını bahane ederek emperyalizme hizmet edenlere, işbirlikçilere; mezhebim farklı diye ‘suret-i Hakk'tan görünenlere; susanlara, görmezden gelenlere, önemsemeyenlere...
Kimse susmasın... Libya'ya atılan her bomba bizim ruhumuzda patlıyor. Ağır emperyalist saldırı altında bulunan Libya halkı ile en derin dayanışma duyguları içinde olduğumuzu ilan ederiz."