Fotoğraflar: Uğur Ceylan, Ilgaz Erel
Moderatörlüğünü IMS Mühendislik Danışmanlık ve Ticaret Firması Yönetici ortağı Gürer Ünal'ın yaptığı, AIM Property Development Yönetim Kurulu Başkanı Melih Özkan, Rönesans Holding A.Ş., Gayrimenkul Geliştirme Grup Başkanı Kamil Yanıkömeroğlu, Turkmall firması İcra Kurulu Başkanı Levent Eyüboğlu'nun konuşmacı olarak katıldığı "Çevre Coğrafyalarda Geliştirici Olmak" paneli ArkiPARC'ın ikinci gününde gerçekleşti.
Çevre coğrafyalardaki geliştirme faaliyetleri konusunda ilk sözü alan Melih Özkan oldu. Özkan, Türklerin yurtdışındaki faaliyetlerinden ve avantajlarından bahsederek söze başladı. Türklerin en büyük özelliğini yaşadıkları coğrafyaya adapte olabilmeleri olarak tanımlayan Özkan yurtdışında bulunduğu birçok firmada Türk mühendislerin, geliştiricilerin çalıştığını söyledi. Böyle bir kültürel uyum sonucunda sektörün gelişebildiğini dile getiren Özkan, Rusya halkının arasında karışabilmiş, onlara uyum sağlamış, onlarda güven teşkil etmiş Türk çalışanların Rusya'da kolaylıkla görülebileceğini söyledi. Kendi deneyimlerinden yola çıkarak aktaran Özkan, Türklerin kolay adaptasyonunun en büyük avantaj olduğunu belirtti.
Özkan Rusya'daki Türk işgücünden bahsettikten sonra Rusya'nın yapısına değindi. Ülkenin hem çok bakir olduğunu ve geliştirme için önemli potansiyel barındırdığını aynı zamanda da finansman konusunda çok güçlü kaynakları barındırdığını söyledi. Dolayısı ile bu iki önemli özellik bir araya gelince Rusya'da Türklerin çok başarılı olabileceğinin altını çizdi. Özkan'dan sözü devralan Kamil Yanıkömeroğlu da Türklerin adapte olabilme gücünden bahsederek söze başladı. Türklerin başarısını çevre coğrafyalara kolayca adapte olabilmelerine bağlayan Yanıkömeroğlu yurtdışı projelerinde, o ülkenin yapısına her konuda adapte olabilmenin öneminden bahsetti. "Bu adaptasyon için o ülkenin sosyal yapısını, aile yapısını çok iyi analiz edebilmek gerek" diyen Yanıkömeroğlu coğrafyalardaki rekabetten bahsederek devam etti.
Türklerin en büyük rakibi olarak Birleşik Arap Emirlikleri'ni niteleyen Yanıkömeroğlu aynı coğrafyalarda bulunduğumuzun altını çizdi. Bu rekabet ortamında Türklerin farklılıklar yaratması gerektiğini söyledi. Artık mevcut kapasitenin aşılması gerektiğinden bahseden Yanıkömeroğlu Türk işgücünün farklılığını, en büyük avantaj olan hıza bağladı. Konuyu ele alan Gürer Ünal en büyük açığın finansman olanakları olduğunu belirtti. Eskisi gibi inşaat maliyetinin düşük olmasının çekici bir yanı olmadığını söyleyen Ünal ikinci önemli konu olarak pazarlar konusunda geleceğe yönelik değerlendirmeler yapamadığımızdan bahsederek konuşmaya yön verdi ve sözü Levent Eyüboğlu'na devretti. Türk firmalarının diğer bir avantajının sermaye ortağı olarak projeye dahil olmak olduğunu söyleyen Eyüboğlu geliştiriciliği aynı zamanda para geliştiriciliği olarak da yaptıklarını ve bunun da farklılığı ortaya koyduğunu belirtti. Bankaların Türk firmaların gelişmesi konusunda önemli rol oynadığını söyleyen Eyüboğlu, bugün yabancı bankaların Türk firmalarına olumlu baktığından bahsetti. Fakat artık Türk bankalarının da yurt dışında faaliyet göstermesi gerektiğinin ve böylece Türk firmalarının bu destekle daha da gelişeceğinini altını çizdi. Bankacılık hizmetlerinden yararlanmanın öneminden bahseden Eyüboğlu Arap bankalarının dünyanın dört bir yanında yayılmasının onlara ekstra avantaj sağladığını söyledi.
Panel sonunda katılımcıların soruları ile konu derinleştirildi. Daha çok pazar içindeki rekabet ve Türk firmaların avantajları konusunda yöneltilen soruları her konuşmacı cevapladı. Yurtdışında Türk firmalarının hızlı işgücü ve kolay adaptasyon süreçlerinin her zaman avantaj sağladığı kaydedildi ve her rekabet ortamının sonucunda iyi işlerin çıkacağının üzerinde duruldu. Sadece yola sabırlı ve kararlı biçimde devam edilmesi gerektiğinin altı çizildi.