Sayın Başbakan'ımızın İstanbul'la ilgili "çılgın projesi" çarşambaya kadar meçhulümüz de olsa, sadece İstanbul'un değil, bütün Türkiye'nin bazı "çılgın proje"lere ihtiyacı var.

On asırlık köklü, ebedî değerler sahibi ve manâ yüklü bir medeniyet ve kültürün beşiği olan Türkiye, özellikle Cumhuriyet döneminde başka bir medeniyet ve kültürü zorla transfer etme gibi bir teşebbüsün içine girdi. Hem aslî, hem de dünya hayatına ait dinamikleri itibarıyla zayıflamış da olsa bir kalb ve ruh ikliminden bir nefis iklimine geçme manâsı taşıyan bu teşebbüs, eğer halk tabanında hâlâ yerleşmiş değerlerimize kısmen de olsa sahip çıkılmamış olsaydı, ortaya her türlü değerden, temelden ve manâ köklerinden mahrum bir ucube çıkarır ve Türkiye, sürekli olarak bambaşka bir kaosun ve anaforun içinde çırpınır dururdu. Medeniyet değerlerimizin halk tabanında belli ölçülerde korunması ülkemizin tam bir kaos ve anafora sürüklenmesine mâni olmuşsa da, yine de ortada belli oranda meshe uğramış, kendi olmaktan belki nisbetlerde çıkmış ve yeni ve bütün bir kimlik de kazanamamış bir ülkemiz ve insanımız var.

Bugün İstanbul sokaklarında, başıboş köpeklerle birlikte, "fütüvvet" ruh ve manâsıyla âlakasız, yedikleri kuruyemişler ve içtikleri sigara paket ve izmaritleriyle yerleri, akort görmemiş sesleriyle mahalleleri kirleten grup grup gençler birikiyor veya dolaşıyor. Günün her saatinde, plansız ve programsız yapılaşmanın neticesi olarak pek sık karşımıza çıkan durak-kırmızı ışık, kırmızı ışık-durak arasında işlemeye çalışan ve birçoğu itibarıyla eğitimden yoksun, kaba ve kural sevmeyen sürücülerle tam bir trafik keşmekeşi; yeni kurulan mahalle ve semtlerde bile zaten dar olan ve uygulanmayan, denetlemesi de olmayan imar neticesinde garajsız evler ve park haline getirilerek daha da daraltılan sokaklar; sokağını, mahallesini evi gibi bilmeyen, belki de evi gibi kullanan ve kirleten aileler; plansız, farklı yüksekliklerde, her türlü estetikten yoksun, tam bir renk kirliliği ve şekil bozukluğu manzarası sergileyen binalar ve bunlardan meydana gelen sokaklar; yeşil alanlarının genişliğiyle övünen belediyelere rağmen bahçesiz, yeşilsiz, birbirine yapışık, ses yalıtımından ve mahremiyetten yoksun, farklı yüksekliklerde ve dörder duvardan ibaret odalarıyla çirkin mi çirkin apartmanlar... Kısaca, insanımızın aşınan ruhunu ve içini yansıtan haliyle karşımızda sanki "şehir çirkinleştirme" uzmanlarının birlikte çalışıp kotardığı bir manzara var. "Millî eğitim" ve kültür politikalarımıza bakan yanları bir yana, bu manzaranın en önemli sebepleri, ruh, manâ ve değerden yoksun, herhangi temel bir hedef ve plana bağlı olduğunu söylemenin de mümkün bulunmadığı bir ekonomik gelişme, şehrin bilinmediği, şehir kültüründen ve hayatından habersiz bir şehirleşme, hiçbir iskân planına dayanmayan kaotik bir göç ve neticede boşalan Anadolu'ya karşılık yığın halinde "kentsel büyüme"dir.

Sayın Başbakan'ımız, ilk iktidar günlerinde İstanbul nüfusunun azaltılacağını ifade ediyordu. Ne var ki, başarılarıyla övünülen TOKİ'nin hizmetleri, mecburen uygulanan ekonomik politikalar ve bitmeyen terör sebebiyle yalnızca İstanbul değil, daha başka bazı "kent"ler de büyüdükçe büyüdü ve Anadolu boşaldı. Marmara'nın doğu istikametteki ucundan güneydoğuda Gaziantep'e kadar, doğuda belki sınıra kadar Türkiye büyük oranda âdeta çöl manzarası arzediyor. Dolayısıyla, yalnız İstanbul'un değil, bütün Türkiye'nin "çılgın proje"ler isteyen en önemli bir ihtiyacı, düzenli ve planla şehirleşme, gerçek bir şehir kültürü, büyük kentlere göçün durdurulup geri göçün sağlanması, Anadolu'nun iskânı ve çöl olmaktan kurtarılması, bunun için de bir kimlik inşası, dolayısıyla iyi belirlenmiş bir eğitim ve kültür politikası ve yanı sıra, değerlere bağlı bir ekonomik gelişmedir. Belki de Başbakan'ın şimdilik "çılgın proje"si, İstanbul'u, kenarlarında kurulacağını söylediği iki gerçek şehre taşıyıp merkezi rahatlatacak, zamanla tarihî İstanbul'a yeniden vücut verecek, geri göçü sağlayacak bir projedir.