Başbakan'ın "Çılgın Proje"sini sonunda açıkladı! Peki geçmişte ne gibi "çılgınlıklar" düşünülmüş, mimarlar ve plancılar tarafından nasıl ütopik projeler üretilmişti?

Plan Voisin (Le Corbusier)


Plan Voisin

Mimar Le Corbusier, 1925 yılında önerdiği teorik kentsel bir plan olan "Plan Voisin" projesi ile Seine Nehri'nin kuzeyinde kalan Paris'in şehir merkezinin büyük bir bölümünün yıkılması gerektiğini söylüyordu. Yıkılan yapıların yerine "Contemporary City (Çağdaş Kent)" projesindeki haç biçiminde, 60 katlı kuleler dikilecek ve bu kulelerin etrafı da birbirine dik caddeler ve yeşil alanlarla düzenlenecekti. Le Corbusier'nin planı Fransız politikacılar ve sanayiciler tarafından çok eleştirildi ve küçümsendi. Bununla beraber, proje, kentin büyük bir kısmını kaplayan kötü ve sıkışık yerleşim koşulları ile nasıl başa çıkılacağı tartışmasını alevlendirmesi açısından faydalı olmuştu.

Jeodezik Kubbe (Buckminster Fuller)


New York'un üzerini kubbe ile örtme projesi

Amerikalı mühendis, yazar, tasarımcı, mucit ve futurist olan Fuller, hayatı boyunca insanlığın dünyada daha uzun ve başarılı yaşama şansının olup olmadığını ve varsa nasıl olacağını anlamaya çalıştı ve 1940'lı yıllarda, mimarlıkta bir mekanı en az gereçle örtme olanağı sağlayan "jeodezik kubbe"yi tasarladı. Bu kubbe, büyük açıklıkları beton sprey teknolojisi ile geçerek, kentlerde büyük alanların üzerini örtmeyi amaçlıyordu. Fuller'in ütopyası, New York'un üzerini yaklaşık 3,2 kilometre çapında, 1,6 kilometre yüksekliğinde böyle bir kubbe ile örtmekti. Kubbeyi yapmak için en önemli sebebi ise, kentin üzerindeki havayı kontrol altına alabilmekti. Devasa kubbenin içi her zaman ılık olacaktı, hiçbir zaman kar veya yağmur yağmayacaktı.

Archigram

Archigram, 1961 ile 1974 arasında yayımlanmış bir dergi ve onun çevresinde örgütlenmiş, yüzyılın en etkili bir dizi ütopik projesini gerçekleştiren bir grup. Grup, hem teknolojik olanakları sonuna dek zorlayarak mimarlıkta endüstri çağının en uç noktalarına işaret ediyor, hem de ütopyayla düş ve fantezinin ve hatta mizahın sınırlarını belirsizleştiriyordu.

Archigram'cılar dünya üzerinde sabitlenmeksizin sürekli devinen "Walking City"ler, bir otomobil gibi sürekli yeni yedek parçalarla yenilenen makinevari "Plug-in City"ler, bir anda kurulup bir anda çözülüveren "Instant City"ler, "Inflatable suit-Home"lar tasarladılar. Mimarlıkta Modernist mantığı ve teknolojik gelişmenin bitimsizliğine olan iyimser inancı sonuna dek zorladılar.