Avusturya İklim ve Enerji Fonu ve 'Yeni Enerji 2010' programı tarafından desteklenen ve 'Flexrisk' adı verilen proje kapsamında dünyadaki 234 nükleer santral incelendi. Akkuyu'da kurulması planlanan nükleer santralin de yer aldığı projenin sunduğu haritalar, nükleer santrallerde gerçekleşecek bir kazanın risklerini gözler önüne seriyor.

Viyana Üniversitesi'nin hazırladığı analiz, yayılan radyasyon içinde insana en çok zarar veren maddeler olan 'sezyum- 137' ve 'iyodin-131'e göre hazırlandı.

Iyodin 131: Yüksek dozda yayıldığında kısa vadede tiroid üstünde büyük bir radyolojik etki yaratıyor. Etkisi 8 gün sonra yarıya iniyor. En önemli tehlike, tarım topraklarına ve hayvanlara geçmesi. O zaman besin zincirine karışıyor. Uzun vadede tiroid kanseri yapıyor.

Sezyum-137: Orta ve uzun vadede daha büyük radyolojik etkileri var. Bu radyoaktivitenin etkisi radyoaktif maddelerin yoğunluğu ve dağılım alanına göre hesaplanıyor. Etkisi ancak 30 yıl sonra yarıya iniyor.



Yıllık dozun 60 katı bir ayda alınıyor
Akkuyu'da kurulması planlanan santralde bir kaza olması halinde ilk olarak Mersin ve çevre iller, kazadan bir hafta sonra tüm Türkiye, 15 gün sonraysa Türkiye'nin tüm komşuları, Doğu Avrupa, Kafkaslar'a kadar geniş bir bölge radyoaktif maddelerin etkisi altında kalacak. Milyonlarca insan etkilenecek.

Kaza sonrasında örneğin Ankara'da yaşayan bir insan bir yılda alması gereken radyoaktif dozun 60 katını bir ayda alıyor. Olası riskler, insanlar ve ekosistem üzerinde ciddi bir tehdit oluşturuyor. Türkiye nüfusu 73 milyon'un üzerinde ve bunun büyük bir bölümünü 0-14 yaş aralığındaki çocuklar oluşturuyor.

Nükleer kazalardan en fazla etkilenen yine çocuklar. Akkuyu'da bir kaza olması milyonlarca insanın hayatına mal olacak. Bu hesapların Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ve ilgili kurumlar tarafından zaten yapılmış olması gerekiyor ancak yapılmış olsalar bile bu bilgiler kamuoyu ile paylaşılmıyor.

Proje ile ilgili detaylar
Bu çalışma, 11 Mart Japonya depremi sonrası Fukuşima Nükleer Santrali'nde meydana gelen kazanın ardından başladı ve 6 haftada tamamlandı. Viyana Üniversitesi tarafından hazırlanan proje, aynı zamanda Viyana Bilimsel Grubu olan Avusturya Ekoloji Enstitüsü, Viyana Teknik Üniversitesi ve Viyana Ziraat Üniversitesi tarafından da desteklendi. Akdeniz, Kafkasya ve Avrupa bölgelerini kapsayan analizler, santralde meydana gelebilecek bir kazada radyoaktif bulutların farklı hava koşullarında nasıl bir yayılım göstereceğini ortaya koyuyor.

İnsan hataları ya da deprem gibi doğal felaketlerle meydana gelebilecek, santraldeki çekirdeğin erimesi gibi yüksek riskli bir kaza senaryosuna göre hazırlanan çalışma, nükleer tesislerin halka açık verilerinden ve Avrupa Orta Mesafeli Hava Tahminler Merkezi'nin verilerinden yola çıkılarak hazırlandı. Radyoaktif etkinin çevreye yayılımı açısından büyük önem taşıyan hava olayları içinse, sıra dışı olayların yaşanmadığı ve uzun yıllar ölçümlerinin ortalaması değerlere sahip olan 1995 yılı baz alındı.