Depremden ders almayan bir halkız Marmara Depremi ve 5.9 şiddetindeki Simav depremi sonrası yaşananlar Türkiye'nin akıllanmadığını gösteriyor. Binaların yüzde 40'ı hâlâ ruhsatsız.

Kütahya'da yaşanan Simav merkezli 5.9 büyüklüğündeki depremde ortaya çıkan hasarlı yapılar, 1999 depreminden bu yana geçen sürede Türkiye'nin mevcut yapı sorununu yeniden gündeme getirdi. Deprem kavramıyla tanıştığımız günden bu yana var olan ve yeni inşa edilen yapıların son durumuyla ilgili Taraf‘a konuşan uzmanlar, Marmara depremiyle birlikte bir bilincin oluşmaya başladığını ancak hasarlı yapılara ilişkin bir arpa boyu yol bile alınmadığı görüşünde. Bugüne kadar hastanelerin yüzde birinde bile güçlendirme yapılmadığını vurgulayan uzmanlar, yapıların karnelerinin çıkarılarak güçlendirilme ya da yıkılıp yeniden yapılma işlemlerinin zaman kaybetmeden gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtiyor. Uzmanların hemfikir olduğu bir diğer konu ise Yapı Denetim Sistemi'nin mutlaka kamu binalarını da içine alacak şekilde uygulanması.

Yapı envanteri çıkarılmalı
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Serdar Harp, Türkiye'de kırsal alanlardaki yapıların yüzde 40'ının kaçak olduğunu, başka bir ifadeyle hiç ruhsat alınmadan inşa edildiğini söyledi. "Mühendislik hizmetleri hiç alınmamış ya da kısmi alınmış. Dolayısıyla Kütahya'daki depremin sonuçlarını yadırgamamak lazım" diyen Harp, "1999 depremiyle birlikte bir bilinç oluşmaya başladı ama o günden bu yana kat edilen mesafe bir arpa yol bile değil" dedi. Harp, sorunları ise şöyle sıraladı: "Yapı envanteri çıkarılmadı. Yani yapılarımızın bir karnesi yok. Afetlere karşı dayanıklılığı belirlenebilmiş değil. Yıkılıp yeniden yapılması gereken, güçlendirilmesi gereken yapılar güçlendirilmiş değil. Birtakım yeni konutlar yapıldı ama bu konutlara yeni nüfus yerleşiyor. Eski konutlar ne güçlendiriliyor ne de yeniden yıkılıp yapılıyor. Mesela yapı denetim sistemi oluşturuldu. Ama iş görmüyor. Sıkı denetim sistemine sahip değil. Afetlerde en çok zarar gören yapılar kamu yapıları olmasına rağmen, kamu yapıları denetim dışı."

Okulların yüzde 10'u yenilenmedi
1999 depreminden bugüne kadar kamu yapılarında okulların yüzde 10'unun bile yapılandırılmamış olduğunu belirten Harp, "Hastanelerin yüzde biri bile yenilenmedi ya da güçlendirilmedi. Bir tek İstanbul'da köprüler kısmen elden geçirildi. Kentsel dönüşüm adı altında yapılan yapılar denetim dışı. Ne oldukları belli değil ve buralara yeni nüfus geliyor. Kentsel dönüşüm, değişim amaçlı yapılmıyor, bu yapılar rant amaçlı yapılıyor. Gelecek günlerde yeni bir afetle karşı karşıya kaldığımızda benzer sonuçlar yine ortaya çıkacaktır" ifadesini kullandı. Depreme karşı hazırlıklı olunabilmesi için nelerin yapılması gerektiğini anlatan Harp, şöyle konuştu: "Her şeyden önce Türkiye'deki yapı stokunun belirlenmesi gerekir. Yani ne kadar bina var, bu binalar nerelerde yer alıyor, fay hatlarında mı, heyelan bölgesinde mi, sel yataklarında mı, dere yataklarında mı yer alıyor. Binaların envanteri çıkarılmalı."