Müteahhitler şu sıralar üç önemli sorunla uğraşıyor: Birincisi, dövize bağlı işlerde kur düşüklüğünün yarattığı sorun, ikincisi yüksek stopaj, üçüncüsü ise teminat mektubu sorunu
Türk müteahhitlik sektörünün gündeminde üç sorun var. Bu sorunlardan en önemlisi birçok şirketi sıkıntıya sokan dövize bağlı işler. Dövize bağlı anlaşma yapan müteahhitlerin, döviz düşerken maliyetleri artınca sıkıntıya düştüğünü söyleyen Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, Bayındırlık Bakanlığı'na yazılı olarak başvurduklarını anlattı.
Eren, şöyle dedi: "Döviz düşmüş, bizim maliyetlerimiz ise artmış. Bu sorun birçok şirketi zor durumda bıraktı. Ya fiyat farkı kararnamesi çıkarılmalı ya da bu işlerin tasfiyesinin yolu açılmalı."
Sektörün gündemindeki diğer iki sorundan birisi stopajın, vergi oranları düşürülmesine karşın hâlâ yüzde 5 olarak uygulanması ve diğeri ise teminat mektubu sorunu. Eren, bu konularda da acil çözüm beklediklerini söyledi.
200 bin müteahhit
Türkiye'de 200 bin kişinin müteahhit kartviziti taşıdığını söyleyen Eren, "Kamuya iş yapma belgesine sahip 70 bin müteahhit var. Bu, AB'deki bütün ülkelerdeki toplam müteahhit sayısından fazla. Bu rakam AB'de 30 bin" dedi.
Bunun düşük fiyatlarla yapılan ihalelere, dolayısıyla yeterli ve güvenli inşaatların yapılmamasına neden olduğunu söyleyen Eren, "Biz birlik olarak 140 firmayız. Bu nedenle sektörün etik dengesini korumaya gücümüz yetmiyor. Herkesi biz temsil etmiyoruz. Ama yurtdışındaki işlerin yüzde 92'si, yurtiçinde de altyapı işlerinin yüzde 70'i bizim" diye konuştu.
Enerji yatırımı
Eren, enerji konusunda da şunları söyledi:
"Her yıl yüzde 8'lik yeni enerji ihtiyacı doğuyor. Bu da her yıl 4 milyar dolarlık yatırım demek. Krize yakalanmadan bu sorunun çözülmesi gerekiyor. Yerel kaynaklarda, öncelikle sınır aşan sular üzerinde hidroelektrik santrallarımızın yaptırılması gerekir."
İnşaat sektörünün 1993 - 2003 arasında GSMH'ye oranla yüzde 24.5 küçüldüğünü hatırlatan Eren, "Şimdi yüzde 21.5 büyüdü deniyor. Ancak bu sadece büyük şehirlerdeki konut patlamasıyla açıklanamaz. Çünkü kamu yatırımlarında artış yok" dedi.
35 yılda 70 milyar dolarlık iş hacmine ulaşıldı
Türk inşaat sektörünün, 63 ülkede 3 bin civarında alt ve üstyapı inşaatında imzası var.
Sektör, son 35 yılda yurtdışında 70 milyar dolarlık iş hacmine ulaştı. Bunun yaklaşık dörtte biri ise geçen 3 yıl içinde gerçekleştirildi.
2004 yılında büyüme trendi içine giren inşaat sektörü, 2005'te yüzde 21.5 ile en yüksek büyümenin gerçekleştiği sektör oldu.
Türk inşaat sektörünün 2005'te yurtdışında aldığı işlerin tutarı, 2003 rakamlarının yaklaşık 3 katına ulaşarak 9.3 milyar doları buldu.
Dünyanın en büyük 225 müteahhitlik firması arasında 2004'te 11 Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) üyesi firma bulunurken bu sayı 2005'te 14'e yükseldi.
1 - Fiyat farkı kararnamesi için bakanlığa dilekçe
Başta boru hatları olmak üzere bazı kamu ihalelerinde dövizli anlaşma yapan müteahitler zor durumda. Döviz düşerken maliyetleri artan müteahhitler, Bayındırlık Bakanlığı'na yazılı olarak dilekçe vererek çare bulunmasını istedi. Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, "Kararname ile durum düzeltilmezse mutlaka tasfiye kararnamesi çıkarılmalı" dedi.
Bakanlığa, 'fiyat farkı'nı önerdiklerini, 'tasfiye' için ise ayrı bir taslak hazırlamadıklarının kaydeden Eren, "Çünkü o taslak Bayındırlık Bakanlığı'nın bizden daha iyi bildiği bir konu. Tasfiyeye karar verir de fiyat farkı çıkarmazlarsa diye taslak hazırlamadık. Ellerinde tasfiye kararnamesi var" diye konuştu.
Dövize bağlı sabit fiyatlarla ihale edilmiş işlerde sorun yaşandığını anlatan Eren, işlerin, dövizdeki kayıpla enflasyon arasındaki denge düzgün tutulacak şekilde devam ettirilmesi gerektiğini belirtti.
2 - 'Stopaj yüzde 5'den yüzde 2'ye indirilmeli'
Erdal Eren ayrıca, "Kurumlar vergisinin yüzde 50 olduğu zamanlarda yıllara yayılı inşaat işlerimizden kurumlar vergisi için kesilen stopaj yüzde 5'e çıkarılmıştı. Kurumlar vergisi yüzde 30. Yüzde 20'ye düşürülmeye çalışılıyor. Stopaj oranının da buna paralel olarak yüzde 2'lere indirilmesi gerektiğini düşünüyoruz" dedi.
Eren, yıllara yayılan inşaat işlerinde, kazanç tespitinin, ara dönemlerde ortakların işletmeden çektiği paralar için 'örtülü kazanç' uygulamasına sebep olduğunu ve bu sorunun en kısa zamanda çözülmesini beklediklerini de kaydetti.
3 - Teminat mektubu sorunu çözülemedi
Erdal Eren, sektörün bir diğer sorununun ise teminat mektubu konusu olduğunu kaydetti. Hükümetin kendilerini yurtdışındaki projeler konusunda desteklediğini dile getiren Eren, şunları söyledi:
"Bu desteğe müteşekkiriz. Yurtdışında alınan iş sadece döviz getirmekle kalmıyor, başka ülkelerin kaynakları ile Türk işçisine istihdam yaratıyoruz. Ancak bu alandaki en büyük sorunumuz olan yeterli ve kabul edilebilir teminat mektubu konusunda somut gelişme olmadı."