Kazakistan'ın bugüne kadar imarına 10 milyar dolar harcadığı başkenti Astana, Türk inşaat firmalarının elinde şekilleniyor. Tam bir şantiye görünümündeki Astana'da kafanızı çevirdiğiniz her yerde Türk firmalarının yaptığı inşaatlar göze çarpıyor.

Kazakistan
Başkentini 1998 yılında Almatı'dan Astana'ya taşıyan Kazakistan, geçen süre içerisinde toplam 10 milyar dolarlık yatırım yaparak şehri adeta yeniden yarattı. Bugün de yatırımların aralıksız devam ettiği Astana, "dev bir şantiye" görünümünde. Gelecek yılların petrol devi olması beklenen Kazakistan, sadece yeni başkenti Astana'nın imarı için 2030 yılına kadar 72 milyar dolar para harcayacak.

Ülkedeki yeniden yapılanmanın başmimarı ise Türk firmaları. Astana'da kafanızı çevirdiğiniz her yerde Türk firmalarının yaptığı inşaatları görmek mümkün. Kazakistan'da inşaat projelerinin yüzde 65'i ülkeyi mesken tutan Türk firmalarının kontrolünde.

Geçen günlerde Astana'da inşa ettiği "Barış Piramidi"nin açılışını yapan ve bölgede 500 milyon dolarlık proje üstlenen Sembol İnşaat, 15 yıl önce Kazakistan'a adım atan ve inşaattan gıdaya kadar pek çok sektörde toplam 1.3 milyar dolar yatırım yapan Okan Holding, Alarko, Ahsel, Ceylan, Enka, İdil, Üçgen ve Mensel gibi ülkedeki yüzlerce Türk firmasından sadece birkaçı.

4.5 milyara dolara yakın yatırım
Kazakistan'da inşaat firmalarının yanında diğer sektörlerde de Türk yatırımları var. Koç Grubu Ramstore'la, Anadolu Grubu Efes Pilsen ve Coca Cola üretimiyle Kazakistan'da faaliyet gösteriyor.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nur Sultan Nazarbayev'in en büyük hedefi, kısa süre içerisinde petrolden ve doğalgazdan sağladığı kaynak sayesinde Astana'yı bölgenin Dubai'si ve Moskova'sı yapmak. Şu anda Kazakistan'da yabancı sermaye yatırımları 40 milyar doları aşmış durumda. Türk firmaların yaptığı yatırımların toplam tutarı ise 4.5 milyar dolarlara ulaşıyor.

Türkiye'nin Kazakistan'la olan ilişkileri ise oldukça köklü. Türkiye, 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden Kazakistan'ı ilk tanıyan ülkeler arasında. Hatta ülkenin bağımsızlığını ilan etmesinden 15 dakika sonra Türkiye Kazakistan'ı tanıdığını bildirmiş.

Türk yatırımcıların en fazla ilgi gösterdiği ülkelerin başında Kazakistan'ın geldiğini kaydeden Türk-Kazak İş Konseyi Başkanı Oktay Varlıer, "Cumhurbaşkanı Nazarbayev, geleceği gören bir lider. Halkının gurur duyacağı bir başkent yaratmak istiyor. Astana, Orta Asya'da Çin'le bağlantıyı sağlayan geçiş noktası. Cumhurbaşkanı, bu potansiyeli çok önceden görmüş. Şehre genellikle lüks binalar inşa ettiriyor. Görkemli binalar yaparak kendi özgüvenlerini artırmak istiyorlar" diyor.

2 milyon dolara villa satılıyor
Bağımsızlıklarını kazandıktan sonra Türk cumhuriyetleri içinde en büyük ekonomik gelişmeyi yakalayan Kazakistan, zengin yeraltı kaynaklarını vatandaşlarının refah seviyesi için kullanmaya çalışan bir ülke. Ama Kazakistan'daki diğer şehirlerin aksine Astana'da hayat oldukça pahalı. Örnek vermek gerekirse 2 kilogram yoğurt 13 YTL'ye, domates ise kilosu 4.5 YTL'den satılıyor. Kazakistan'da çalışanlar asgari ücret olarak 300 dolara yakın bir para alıyor. Bir devlet memurunun maaşı ise 800 dolar civarında. Son dönemlerde artan yatırımlar Kazakistan'da da zengin bir kesimin oluşmasına neden olmuş. Öyle ki Astana'da yapılan dev binaların yanında lüks konut yatırımları da oldukça artmış. Örneğin Astana'da lüks bir villaya sahip olmak için 2 milyon doları gözden çıkarmak gerekiyor. Astana'daki lüks konut sayısı şimdiden 35 bini geçmiş durumda.

Türkçe konuşan fazla
Kazaklar'ın Astana'da alışveriş yaptığı yerler arasında yine bir Türk yatırımı olan Ramstore var. Astana'da belki de Türkler açısından zorlanılmayacak tek konu dil. Çünkü otellerde çalışan Kazakların çoğu Türkçeyi çok iyi konuşuyor. Şehri ve müzeleri dolaşırken burada çalışanların çoğu Türkçeyi iyi konuşamasa da anlıyor. Bu, şehre duyduğunuz yakınlığı daha da artırıyor. Başkent olduğu 1998 yılında 200 bin nüfusu bulunan Astana'da, nüfus bugün 500 binlere dayanmış. 2010 yılına kadar ise bu sayının 1 milyona çıkması hedefleniyor.

Türk şirketlerinin sayısı 250'yi buluyor
Bugün Kazakistan'da faaliyet gösteren Türk şirketlerinin sayısı 250'yi bulurken bu şirketlerin yüzde 70'i tamamen Türk sermayeli, geri kalanları da Kazak firmaları ile ortaklık kurarak faaliyetlerini sürdürüyor. Bu firmalardan bazıları şunlar:

Sembol İnşaat:
Kazakistan'da son yıllarda büyüyen Türk şirketlerinden biri Sembol İnşaat. Türkiye'de Rixos Otelleri'nin sahibi Fettah Tamince ve ortağı Aytekin Gültekin, Astana'da "Barış Piramidi"ni inşa etti. Firmanın Astana'da yaptığı binalar arasında Rixos President Hotel yer alıyor. Sembol, şimdi de Astana'ya açılır kapanır bir stadyum inşa ediyor. Firmanın planları arasında 10 bin kişilik kapalı bir şehir yapmak da var. Sembol İnşaat'ın, Kazakistan'daki taahhüt işleri 500 milyon doları buluyor.

Okan Holding:
Kazakistan'da 15'inci yılını tamamlayan Okan Holding, Kazakistan'da bugün 25 şirkete sahip. Yapılan yatırım tutarı ise 350 milyon dolara ulaştı. Grubun, Petropavlovk kentinde Sultan Un ve Makarna Fabrikası var. Firma ayrıca Astana'da Cumhurbaşkanlığı Rezidansı, 5 Yıldızlı Okan Intercontinental Hotel Astana, Ulusal Müze ve Kültür Merkezi, Yüksek Katlı İkiz Kuleler, Diplomatik City, Avrasyabank, Okan Merei Interconti Astana Alışveriş ve Konut Kompleksi inşa etti.

Firmanın yapımı devam eden projeleri arasında ise Okan Jeruyik Astana Eğlence, Alışveriş, Ticaret ve Konut Kompleksi, Okan Bayterek Alma-Ata 5 Yıldızlı Hotel, Eğlence, Ticaret, Alışveriş ve Konut Kompleksi, Okan Sultan Grand Petropavlovsk Eğlence, Alışveriş ve Konut Kompleksi yer alıyor.

Ahsel İnşaat:
Bürokratların oturacağı ve yatırımı 90 milyon dolara çıkan 718 konutluk sitenin inşaatını gerçekleştirdi. Sitenin yanında 20 katlı iş merkezi ve çarşı inşaatına başladı. Planları arasında süper lüks otel yapmak var.

Alarko Holding:
Alarko, Astana Uluslararası Havalimanı'nın yapımını gerçekleştirdi.

Üçgen İnşaat:
Maliye Bakanlığı ile Kazakoil'in ortaklaşa kullandığı binayı teslim etti. Küçük bir oteli hizmete soktu.

Ceylan İnşaat:
Başkente kurulan ve 20 milyon dolara çıkacak olan Avrasya Üniversitesi'nin inşaatını üstlendi.

Anadolu Grubu
Anadolu Grubu'nun içecek üretimi ve şişeleme alanında üç büyük yatırımı bulunuyor.

Koç Grubu
Koç Grubu'nun kazak ortağı Butya ile sahibi olduğu Rambutya alışveriş merkezleri bünyesinde 2'si Almaatı'da ve 1'i Astana'da olmak üzere 3 alışveriş merkezi bulunuyor.

Turkuaz Şirketler Grubu:
Turkuaz Grubu'nun Arabistan sermayeli Savola Grubu ile ortağı olduğu Turkuaz Bitkisel Yağ Sanayi şirketi bulunuyor. Bunun yanında grup, 1200 çalışanı ve Kazakistan'ın 10 bölgesindeki ofisleri, depoları ve bayilik ağı ile en büyük dağıtım zinciri konumunda. Nestle ve Unilever gibi büyük firmalarla çalışıyor.

TPAO
Türkiye Petrol Arama Ortaklığı (TPAO), Kazakistan'daki en büyük Türk yatırımcısı. Kazakol ile ortak teşebbüs olarak oluşturulan "Kazakturkmunay" şirketinin çoğunluk hissesine sahip olan TPAO, bu projeye 272 milyon dolarlık bir para yatırdı.

K'Cell
1998 yılında Turkcell'in Kazakh Telekom ile oluşturduğu ve çoğunluk hissesine sahip olduğu K.Cell firması Kazakistan'ın iki GSM operatöründen birisi. Diğer GSM operatörü olan K-Mobile ise Rumeli Holding'in Kazakistan'ın Investel firması ile kurduğu ortaklık.

Kartal'ın anlamı büyük
Kazak sözcüğünün anlamı "özgür ve cesur" demek. Avcılığın yaygın olduğu ülkede kartal ise bayrağa girecek kadar önemli bir kuş. Kazak halkı 130 değişik milletten oluşuyor. Ancak hükümetin amacı Kazak nüfusu artırmak. İşe alımlarda yüzde 70 Kazak, yüzde 30 diğer milletler oranı uygulanıyor. Ekonomik yaşam giderek hareketleniyor. Alım gücünün artması ise konut talebi ve otomobil sayısının artışından anlaşılıyor.