Semra ve Özcan Uygur'un CSO Konser Salonu ve Koro Çalışma Binaları Projesi

İlk kez 23 Eylül 1980 yılında çıkarılan 2302 sayılı yasa ile tanımlanan Atatürk Kültür Merkezi (AKM) alanı, son 4 - 5 yıldır farklı projelerle gündeme taşınıyor. Alanın 1980 yılında kültür, sanat ve rekreasyon alanı olarak belirlenmesi ve koruma altına alınmasının ardından, belirtilen fonksiyonlara uygun düzenlemelerin yapılması için ilk adım, 1981 yılında Bayındırlık Bakanlığı tarafından açılan Atatürk Kültür Merkezi yarışması ile atıldı.

Beş ayrı bölgeden oluşan alanın; kültür ve sanat yapıları için ayrılan 1. bölgesine (Eski Hipodrom Alanı) yönelik açılan bu yarışma sonucunda, Filiz Erkan ve Coşkun Erkal’ın ortaklaşa geliştirdiği proje birinci seçilerek bugünkü Atatürk Kültür Merkezi Binası, 1987 yılında hizmete girdi.

AKM yasasında, diğer dört bölge ise şu fonksiyonlarla tanımlanıyordu:
- İkinci Bölge: Spor ve Rekreasyon Alanı (19 Mayıs Stadyumu ve Atatürk Kapalı Spor Salonu'nun bulunduğu alan)
- Üçüncü Bölge: Rekreasyon Alanı (Gençlik Parkı Alanı)
- Dördüncü Bölge: Sanat ve Kültür Alanı
- Beşinci Bölge: Müzeler Alanı (Ulus Meydanı - Gençlik Parkı Arası)


AKM CSO Konser Salonu ve Koro Çalışma Binaları Alanı  Haritayı büyüt

1992 yılında, Milli Komite tarafından Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) Konser Salonu’nun dördüncü bölgede yapılmasına yönelik alınan kararın ardından, mevcut Konser Salonu ile Ankara Adliyesi’nin arasında, hal olarak kullanılan; Atatürk ve Talatpaşa Bulvarları’yla sınırlandırılan, 4. bölgeye yönelik “AKM CSO Konser Salonu ve Koro Çalışma Binaları” yarışmaya açıldı; alanın bütünü konser salonu yapılmak için ayrıldı.

AKM Nazım Planı’nda mevcut binaların (Konser Salonu, Selim Sırrı Tancan Spor Salonu ve 1992’de yıkım kararı çıkan Eski Cer Atölyeleri, Tren Bakım Hangarları) korunması kararı benimsendi. Yine 1995’te Milli Komite tarafından bu yapıların korunup çağdaş sanatlar müzesi yapılması kararı alındı.

AKM CSO Konser Salonu ve Koro Çalışma Binaları Yarışması'nda Birincilik Ödülü’nü kazanan Semra ve Özcan Uygur ortaklaşa projesinin 4. bölgedeki inşasına başlandı, yine Komite kararıyla Çağdaş Sanatlar Müzesi Güzel Sanatlar Galerisi Projesi’nin için de aynı ekip yetkilendirildi.

2005 yılındaki Milli Komite’nin 17. toplantısında Ankara Adliyesi’ne ek bina yapılmasına, 18. toplantıda ise ek bina yapılacak arazinin, Eski Milli Güvenlik Mahkemesi binasının önündeki Adliye’ye ait olan otopark alanı olmasına karar verildi. Bu kararın ardından ise yasayla belirlenmiş olan Adliye arazisinin sınırı, yapılan 1/5000’lik ve 1/1000’lik imar planlarında genişletilerek demiryoluna kadar uzatıldı.


AKM 4. Bölgesi: CSO Konser Salonu ve Koro Çalışma Binaları Arazisinin Değişen Sınırı

Sınırın demiryoluna kadar uzatılmasıyla; hem AKM yasayla hem de Milli Komite kararıyla belirlenmiş olan, aynı zamanda CSO Konser Salonu ve Koro Çalışma Binaları Yarışması şartnamesinde de belirtilen sınır değiştirilmiş oldu. Konuyla ilgili müellif konumundaki mimarlar Semra ve Özcan Uygur’un İdari Mahkeme’ye taşıdığı dava halen devam ediyor.

Ek Adliye binası ile ilgili pek çok yasal çelişkinin yanı sıra, proje sınırının değiştirilmesi ile; mevcut topografik özellikler nedeniyle, Konser Salonu’nun otopark giriş - çıkışı ve Çağdaş Sanatlar Müzesi’nin araç giriş- çıkışlarının sağlanabildiği tek noktanın da kapanması söz konusu.

Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz Semra Uygur; “Biz, Adalet Bakanlığı’nın Adliye yapılarını yapan Yapım İşleri Kurumu’nun ve Bayındırlık Bakanlığı’nın Milli Komite’yi kandırdığını düşünüyoruz. Ağır bir itham kabul etseler de bunu onlara da söyledik ve bu iddialarımızla mahkemeye gittik. Mahkeme sürecinde, imar planı değişiklerinin yapılıp onaylanmasının ardından, Büyükşehir Belediyesi araziyi parsellere ayırmaya başladı. Bunula ilgili olaak da Belediye’ye itiraz dilekçemizi sunduk, fakat iki aylık yasal süre geçmiş olmasına rağmen, henüz bir cevap alamadık.” açıklamasında bulundu.

Temeli, 1995 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından atılan projeye yeterli ödenek sağlanmadığı için 1997 – 2005 yılları arasında inşaatın durduğunu belirten Uygur, şu anda %70’i tamamlanmış olan Çağdaş Sanatlar Müzesi’nin inşaatının da aynı problem yüzünden beklediğinin altını çizdi.

Başkentte bir sürü alışveriş merkezi yapıldığını, kültür yapılarına ise yatırım yapılmadığını vurgulayan Uygur; boş arazilere yönelik bu uygulamaları, ileride kültür yapısı yapma kara alındığında boş arazi yok denerek uygulamanın yapılamaması için şimdiden bir alt yapı hazırlığı şeklinde yorumladığını söyledi.

AKM alanındaki, Ankara Garı ve Adliye Sarayı arasında kalan bölge üzerinde yapılması düşünülen yeni kültür kompleksi projesi de geçtiğimiz günlerde Türk Serbest Mimarlar Derneği tarafından yapılan açıklama ile gündeme taşınmıştı.