Haberler

Malzemenin Mimarlığı Unuttuğu Yer: Yol Cepheleri

Tarih: 4 Haziran 2008 Kaynak: Wikipedia Yazan: Pınar Seyrek

Fotoğraflar: Gönenç Yücel

Bugün, giydirme cephe dendiğinde sokaktaki vatandaştan, işverenlere, firma sahiplerinden mimarlara herkesin aklında farklı şeyler canlanıyor. 20. yüzyılın başından itibaren Bauhaus’ta ilk örnekleri ortaya çıkan giydirme cepheler, zaman içinde hem teknik olarak hem de kullanımında birçok değişikliğe uğramış görünüyor.

Temelde, bina için taşıyıcı fonsiyonu olmayan cephe sistemi demek olan giydirme cephelerin ilk örnekleri, Modernist hareket dahilinde tüm cam cepheler şeklinde ortaya çıktı. İçeriye daha çok ışık ve hava girmesi, böylelikle iç mekan kalitesinin yükseltilmesi temeline dayanan bu yaklaşım ile döşemeden döşemeye tamamen camdan oluşan cepheler Modern mimarlığın ifadesi haline geldi. Her ne kadar güneş kontrolü ve klimatizasyon konularında bazı aksaklıklar ve güçlükler barındırsa da, cam cephe uygulamaları bu dönemden başlayarak mimarlığın çehresini değiştirdi.

Cam giydirme cephelerin resmi ilk örneği, San Fransisko’daki Hallidie Building olarak kabul ediliyor (1917-18). 1949-50 yılları arasında inşa edilen, saydamlık ve sosyal demokrasi fikirlerinin giydirme cephe ile ifade edildiği Birleşmiş Milletler Merkez Binası ise New York’daki ilk örnek.

1970’li yıllara gelindiğinde alüminyum profillerin giydirme cephelerin taşıyıcı ızgaralarında kullanılmaya başlanmasıyla, sonsuz denebilecek çeşit ve varyasyonda üretim olanakları ortaya çıktı. Ucuz ve yüksek işlenebilirliği olan bir malzeme olan alüminyum giydirme cephelerde diğer malzemelerin yerini alması sonucu, bu sistemlerin maliyetlerinde hatırı sayılır düşüşler oldu, kullanımı yaygınlaştı.

Giydirme cephe sistemlerinin Türkiye’ye gelmesi çok uzun sürmedi. 70’li yılların sonuna doğru burada da örnekleri artmaya başladı. Bilinen ilk örneklerinden biri, İstanbul Balmumcu’daki Cam Han (1979), bugün hala kullanımda.

Günümüzde çok çeşitli yöntemlerle, farklı teknik özelliklere sahip birçok versiyonu üretilen giydirme cepheler genel olarak binanın taşıyıcı sistemine dıştan tespit edilen (alüminyum) bir ızgara ile bu ızgara sisteme takılan panellerden oluşuyor. Bu paneller, işlevin gerektirdiği şekilde saydam ya da opak, hareketli ya da sabit yüzeylerden oluşabiliyor. Işık geçirmesi gereken ve pencere işlevi yüklenen kısımlar sadece camdan; dış duvar işlevini yerine getirecek olan opak kısımlar ise cam, metal, asbestli çimento levha, plastik, doğal ve yapay taş vb. paneller ile değişik yalıtım katmanları ve iç yüzey kaplama malzemesinden meydana geliyor.





Bu çeşitlilik ve esneklik giydirme cephe sistemlerinin uygulanmasını yaygınlaştırırken beraberinde kontrolsuz uygulamaları da getiriyor. Ülkemizde zaten yaygın olan mimarsız yapısal çevre oluşumu için elverişli bir alternatif olarak rağbet görüyor. Hem malzemenin ucuzluğu hem de mimardan koparılan birkaç kuruşun hesabı ile küçük bütçeli firma sahipleri, bina yaptırabiliyor, mevcut binalarını “modernize” edebiliyorlar. Özellikle bu ikincisi, yani mevcut binaların daha “modern” ya da “prezentabıl (!)” bir karakter kazanması için yol tarafındaki tek cephesine uygulanan giydirme cepheler yol boylarında ilginç manzaralar oluşturuyor. Daha çok aynalı cam giydirmelerle erişilmeye çalışılan bu seçkinlik ifadesi mevcut binanın plan şeması ve dolayısıyla cephe düzeninden bağımsız olarak uygulanabildiğinden çoğu zaman mimari bir yaklaşımla değil, malzeme üreticisinin öngörüsüne göre şekilleniyor.

Giydirme cephe sistemlerinin menşei göz önüne alındığında, taşıyıcı sistemden bağımsızlık bakımından tutarlı fakat iç mekanda yarattığı etki bakımından son derece çelişkili örnekler sergileyen bu yapılar, Tükiye’nin neresine giderseniz gidin, yoğunluğu değişen fakat niteliği değişmeyen bir homojenlikle uzayıp gidiyor.

Türkiye’nin her yerinde alışkın olduğumuz bu mimarsız mimarlık manzarasını Bursa özelinde belgeledik. Çektiğimiz fotoğraflar, yol boyunca gözlemlenen durumu gözler önüne seriyor.İmaj Galerisi
YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!
Takvim
<<Temmuz 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.