Yıllardır bitmeyen bir sahil yolu vardır Karadeniz’in. Kimse sesini çıkarmaz, sesini çıkaran da bir sonuca varamaz... Yılan hikayesi gibi uzayıp giden bu yol Karadeniz’deki kentleri teker teker denizden koparıyor.
Sessiz çırpınışlarına kimsenin engel olamadığı bu soruna 1 Nisan 2005’te altıncısı düzenlenen Arkitera Platform toplantılarında değinilmişti. “Mimarlık Kentleşmenin Neresinde” sorusu Trabzon için sorulmuştu. Toplantı sonunda Trabzon’da “mimarlık”a değinilse de “deniz”e değinilemediği eleştirilmişti. Trabzon yıllardır tamamlanamayan Tanjant Yolu ve kenti denizden koparan sahil yolu ile bir yollar efsanesi olmuştu...
Mimarlar Odası Trabzon Şube Başkanı Bekir Gerçek, Karadeniz Sahil Yolu hakkında gerçekleştirdiğimiz söyleşide de “ayağı suya değen Trabzon kentinin denizle arasından artık bir kara kedi geçmiştir, bu da o siyah asfalttır” şeklindeki yorumuyla tüm Trabzon’un derdini tariflemeye çalışmıştı.
Karadeniz Sahil Yolu’ndan tek müzdarip kent Trabzon değil, benzer sorun Samsun’da da yaşanıyor. Doğu Karadeniz Bölgesi'nde ulaşımı rahatlatması beklenen ancak yolsuzluk iddialarıyla projesi tartışılır hale gelen Samsun-Sarp arasındaki Karadeniz Sahil Yolu için 2002 yılında da 220 milyon Dolar’lık yatırım yapılmış. Buna rağmen bir türlü bitmeyen Samsun - Sarp otoyolu, Karadenizliyle sahil ve denizin arasını açmayı başardı. Düşünülmeden denize düz çizgi çizilerek oluşturulmaya çalışılan yol inşaatı nedeniyle, sahil kordonunda yer alan alanlar deniz değil yol manzaralı hale geldi.
Diğer Karadeniz kentlerinde karşılaşıldığı gibi Samsun’un da denizden giderek uzaklaşması, kentteki yaşamın adeta kopması ile Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz, 2005’in Mart ayında düzenlediği bir toplantıda Murat Tabanlıoğlu’nun tasarladığı bir dönüştürme projesi ile kent merkezinde bu sorunu çözmeye çalıştıklarını belirtmişti. Samsun’un zaman içinde kirlendiğini ve bunun nüfus yoğunluğu sonucu ortaya çıktığını söyleyen Yılmaz, amfi-tiyatro konumundaki kentlerin kurtulamadığı deniz kirliliği, bunun sonucu olarak 1970’lerden sonra şehirde yaşayanların denizden uzaklaşmaları, denize sırtını dönmelerini bölgenin en önemli sorunlarından birisi olarak göstermişti. Tabanlıoğlu’nun tasarımını yaptığı şehir merkezindeki Tekel Depo ve Atölyeleri, Genel Müdürlük ve Kültür Müdürlüğü Binaları’nın restorasyonu ile gerçekleştirilecek olan dönüşüm projesinin amacı kentle deniz ilişkisini kurmak şeklinde açıklanmıştı. Projede kentsel anlamda çok doğru yaklaşımlar bulunuyordu. Görülen o ki sahil yolunun tampon olmamasını bu proje de engelleyemeyecek. Samsun, denizle ilişkisini tamamen koparmış durumda.
Karadeniz Sahil Yolu aleyhine açılmış onlarca dava bulunuyor. Haziran 2005’te Karadeniz Sahil Yolu inşaatındaki çevreyi hiçe sayma anlayışı mahkemeden dönmüştü. Mahkeme, Rize Fındıklı Aksu Mahallesi'ndeki 3. derece SİT alanına deniz dolgusuyla yapılan ve halen inşaatı devam eden yolu, "Anayasa, Kıyı Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, şehircilik ilke ve esaslarına aykırı" bulmuştu.
Rize’nin Fındıklı İlçesi’nde, Karadeniz Sahil Yolu’na karşı verdiği mücadele ile tanınan ve yaklaşık 3 ay önce otomobilinde silahlı saldırıda ağır yaralanan 60 yaşındaki avukat Cihan Eren’in 23 Temmuz’da vefat etmesi açılan davaların ve alınan kararların yeniden sorgulanmasını gündeme getirdi.
Ordu, Fatsa, Giresun, Eynesile ve Arhavi'de açılan mahkemeler hep halkın lehine karar vermesine rağmen karayolu çalışmaları bundan pek etkilenmiyor. Yol yapım çalışması sırasında maliyeti düşürmek için yapılan deniz dolgusu da yol kadar tepki görüyor. Bazı bölgelerde şehrin çöpü denize dolgu oluyor. Bazı bölgelerde de dağdan sökülen kayalar ve derelerden çıkarılan çakıllar dolgu olarak kullanılıyor.
Buna rağmen Karadeniz'de yapımı süren sahil yolu doğal güzellikleri yok ederek çevre katliamına neden oluyor. 150 köy ve plajdan yol bittiğinde sadece 10'u kalacak. Karadeniz kıyı şeridinde Trabzon'da, Rize'de, Giresun'da halkın denizle bağlantısı kesiliyor. Otoyol bittiğinde Karadeniz sadece seyirlik deniz haline gelecek ve Türkiye’nin Kuzey sahilleri birer birer haritalarda değişmeye devam edecek.
Takip