Haberler

26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü

Tarih: 26 Nisan 2011 Kaynak: Star, WIPO, Wikipedia, İzmirmarka, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Musiki Eserleri Sahipleri Grubu Meslek Birliği , Turizm Haberleri Yazan: Yaşar Özbek, Erdem Türkekul, Murat Turhan, Fatih Güçlü Derleyen: Selin Biçer


Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü

Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (World Intellectual Property Organization), ülkeler arasında iş birliği ortamı yaratarak fikri hakların korunması ve bu haklara saygı gösterilmesini sağlamak amacıyla 1970'te kuruldu. WIPO'nun tarihi 1883'e kadar dayanıyor. 1883 yılında imzalanan Endüstriyel Hakların Korunmasına dair Paris Konvansiyonu ve 1886'da imzalanan Edebi ve Sanatsal Eserlerin Korunmasına dair Bern Konvansiyonu, WIPO'nun babası olarak kabul edilen iki uluslararası konvansiyon ve her ikisi de bünyelerinde, fikri hakların etkin bir biçimde korunmasını sağlamak amacıyla bir sekreteryanın kurulmasını öngördü.

WIPO bu oluşumun bir ürünü. Örgütün kuruluş amacı fikri hakların dünya çapında korunmasını sağlamak. Örgüt ayrıca, fikri hakları hukuki ve idari yönden düzenleyen çok taraflı anlaşmalarca oluşturulan fikri haklar birliklerinin arasında koordinasyon sağlama görevini de üstlenmiş durumda. Örgüt çalışmalarını fikri hakların korunması için uluslararası kurallar oluşturulması konusunda yoğunlaştırdı.

WIPO'nun merkezi İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunuyor. Halen 183 ülkenin taraf olduğu sözleşmeye Türkiye, 1976 yılında üye oldu.

WIPO,

- Fikri mülkiyetin tüm dünyada korunmasını,

- Ülkeler arasında ve gerektiğinde diğer uluslararası teşkilatlarla iş birliği yapılmasını ve geliştirilmesini,

- Fikri Mülkiyet Birlikleri arasında idari iş birliğinin sağlanmasını,

- Uluslararası sözleşmelerin ve anlaşmaların düzenlenmesini,

- Ulusal düzenlemelerin çağdaş hale getirilmesini,

- Gelişmekte olan ülkelere teknik yardım sağlanmasını,

- Konuyla ilgili bilgi derlenmesi ve dağıtılmasını,

- Buluşlar, markalar ve endüstriyel tasarımların değişik ülkelerde korunmasını kolaylaştıran hizmetlerin verilmesini,

- Üye ülkeler arasında idari iş birliğinin teşvik edilmesini, üstlenmiş bulunuyor.

Uluslararası kuralların oluşturulabilmesi için sözleşmeler akdedilmesine öncülük etmek ve bu anlaşmalarda icatların, markaların ve endüstriyel tasarımların korunması için başvuru yollarının oluşturulmasını sağlamak örgütün etkinlikleri alanına giriyor. Örgüt özellikle patent belgeleri ve markaların uluslararası tesciline ilişkin olmak üzere fikri haklar konusunda hukuki ve teknik bilgi oluşturulması üzerine de çalışıyor.

Fikri mülkiyet hakları ve bu hakların korunmasına yönelik mekanizmalardaki hak ve yükümlülükler ile bu hakların ihlali halinde uygulacak yaptırımlar ülkelerin belirlediği çerçevede kalıyor. Ancak, dünyadaki küreselleşme akımlarının sonucu olarak bu hakların belirlenmesi ve bu hakların ihlali halinde uygulanacak yaptırımların belirlenmesinde uyum sağlanması ihtiyacını ortaya çıkardı. Fikri mülkiyet haklarının artan derecede önem kazanması ve WIPO'nun söz konusu haklarının dünya çapında korunması hususunda belirleyici bir rol üstlenmesi devletlerin bu uluslararası kuruluşa olan ilgisini artırdı.

WIPO ‘nun sorumluluğu altındaki sözleşmeler ise şunlar:

- Bern Sözleşmesi

- Roma Sözleşmesi

- WIPO Eser Sahibinin Hakları Sözleşmesi

- WIPO İcracı Sanatçılar ve Fonogram Yapımcılarının Hakları Sözleşmesi

- Paris Sözleşmesi

- Sahte Mahreç İşaretleri hakkında Madrid Sözleşmesi

- Markaların Milletlerarası tesciline ilişkin Madrid Sözleşmesi

- Tasarımların Milletlerarası tesciline ilişkin La Haye Sözleşmesi

- Markaların tescili Amacıyla Markaların Sınıflandırılmasına ilişkin Nice Sözleşmesi

- Tasarımların Milletlerarası Sınıflandırılmasına ilişkin Locarno Sözleşmesi

- Patent İş birliği Sözleşmesi

- Patentlerin Milletlerarası Sınıflandırılması Sözleşmesi

- Mikroorganizmalar hakkında Budapeşte Sözleşmesi

- Viyana Sözleşmesi

- Nairobi Sözleşmesi

WIPO bahsedilen bu amaçlarına ulaşabilmek için bu sözleşmeler ile kurulmuş olan birliklere ilişkin olarak yürüttüğü idari görevler haricinde şu alanlarda da çalışıyor:

- Fikri mülkiyet korunması ve ihlallerine yaptırımlar uygulanabilmesi için sözleşmeler hazırlayarak, dünya çapında geçerli olacak kural ve ilkeler yaratmak,

- Bünyesinde yer alan sözleşmelerin uygulamasını gözetmek,

- Üye ülkelerin fikri mülkiyete ilişkin mevzuatlarının uyumlaştırılmasına çalışmak,

- Telif haklarına ilişkin kayıt ve belge taleplerini karşılamak,

- Telif hakları konusunda bilgi alışverişinde bulunmak,

- Gelişmekte olan ülkeler ile en az gelişmiş ülkelere hukuki yardım sağlamak,

- Hakemlik Merkezi aracılığıyla özel nitelikli (internet adresi, vs.) telif haklarına ilişkin uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olmak,

- Bilgisayar ve internet ortamında fikri mülkiyete ilişkin bilgi sunmak.

WIPO Kuruluş Anlaşması gereğince örgüt başlıca üç organdan oluşuyor: Genel Kurul, Konferans ve Koordinasyon Komitesi.

Genel Kurul:
En az bir birliğe üye olan WIPO üyesi ülkelerden oluşuyor.

WIPO Konferansı (Diplomatik Konferans):
Örgütün Kuruluş Anlaşması'na taraf olan devletlerden oluşuyor. Konferans iki yılda bir toplanıyor. Söz konusu organ, sözleşmede değişiklik yapma, teknik ve hukuki yardım konularında programlar hazırlama ve fikri mülkiyet alanlarında değişik konuları inceleme ve tavsiyelerde bulunma yetkisine sahip. WIPO Genel Kurulu'nun 2003'te gerçekleşen toplantısında WIPO Konferansı'nın feshedilerek tüm yetkilerinin Genel Kurul'a devredilmesi kararlaştırıldı.

Koordinasyon Komitesi: Komite, Paris Birliği İcra Komitesi veya Bern Birliği İcra Komitesi üyelerinden oluşuyor. Komite her yıl toplanıyor.

Öte yandan, mevzuat değişikliklerini gerçekleştirebilmek amacıyla WIPO nezdinde bazı komiteler kuruldu:

- Genetik Kaynaklar, Geleneksel Bilgiler ve Folklara İlişkin Hükümetlerarası Fikri Mülkiyet Komitesi,

- Patent Hakları Konusunda İş birliği Sözleşmesi'nin iyileştirilmesi Komitesi,

- Program ve Bütçe Komitesi,

- Endüstriyel Model ve Tasarımların Sınıflandırılması için Locarno Anlaşması gereğince kurulan Uzmanlar Komitesi,

- Fikri Mülkiyetle Bağlantılı Gelişme İş birliği Daimi Komitesi,

- Telif Hakları ve Bağlantılı Haklar Daimi Komitesi,

- Ticari Markalar Hukuku, Endüstriyel Tasarım ve Coğrafi İşaretler Komitesi,

- Patent Hakları Daimi Komitesi.

Türkiye'nin Fikri Mülkiyet Haklarına İlişkin Uygulaması ve Türkiye ile Avrupa Birliği Ülkelerinin WIPO Bünyesindeki Antlaşmalar Karşısındaki Durumu
Bilginin inanılmaz derecede değer ve güç kazandığı günümüzde, bilgi temeline oturan fikri mülkiyet hakları da aynı şekilde önemli hale geldi. Gelişmekte olan ülke kategorisinde yer alan ülkemizde bu haklarla ilgili uygulamanın oldukça yeni ve bir o kadar da sorunlu olduğu gözlemleniyor.

Türkiye'de fikri haklarla ilgili yasalar, 1857'de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Hakkı Telif Nizamnamesi), 1871'de Markalar Kanunu (Alameti Farika Nizamnamesi), 1879 yılında Patent Kanunu (İhtira Beratı Kanunu) kabul edildi. Genel hükümleri içeren Türk Ticaret Kanunu ile 1957 yılında, tescilsiz markalar, ticaret unvanları ve endüstriyel tasarımların korunması ve haksız rekabetin önlenmesi sağlandı. Geçen uzun zamana karşılık kullanılacak terimlerde birlik sağlanamadı, bu hukuk alanındaki kavramın karşılığı "hak" olmasına rağmen, "Fikri Hak" yerine "Fikri Mülkiyet", "Fikri Mülkiyet Hakkı", "Entelektüel Mülkiyet", "Telif Hakkı", "Sınaî Hak" yerine "Sınai Mülkiyet", "Sınai Mülkiyet Hakkı" gibi terimlerin kullanılmasına, önemsenmeden devam edildi. Türkiye'de fikri mülkiyet haklarının gerçek anlamda korunması 1995 yılında kabul edilen ve 1999 yılında yürürlüğe giren Patent Yasası ile başladı.

Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları:

Fikri haklar, bir eser veya fikir üzerinde sahip olunabilecek maddi ve manevi hakları ifade ediyor. Sınai Mülkiyet Hakları da sanayi ve tarımdaki yeniliklerin, tasarımların ve buluşların özgün çalışmalar olarak ticari alanda üretilip satılması ile ilgili buluş sahibi veya tasarımcı adına doğan hakların korunması.

Sınai Mülkiyet Hakları:

Patent ve Faydalı Modeller, Markalar, Endüstriyel Tasarımlar, Coğrafi İşaretler, Entegre Devre Topografyası.

Türkiye, WIPO bünyesindeki 22 uluslararası Antlaşmanın ondördüne taraf. Bunlardan sadece ikisi telif haklarına ilişkin antlaşmalar. Diğer 12 antlaşma ise, Sınai Fikri Mülkiyet Haklarına ilişkin antlaşmalar.

Bu açıdan bakıldığında, ülkemizin daha çok sınai fikri mülkiyet haklarına ilişkin Antlaşmalara taraf olmaya öncelik verdiğini belirtmek yanlış olmayacak. AB ülkelerinin WIPO Antlaşmaları'na taraf olma durumlarına bakıldığında ülkemizin durumunun bir istisna oluşturmadığı görülüyor. Zira, AB ülkelerinin tamamına yakını ‘‘Edebi ve Sanatsal Eserlerin Korunmasına dair Bern Sözleşmesi'' ve ‘‘İcracı Sanatçılar, Fonogram Yapımcıları ve Yayın Kuruluşlarının Korunmasına dair Roma Sözleşmesi'' gibi sözleşmeler haricindeki telif hakları sözleşmelerine taraf değil. Hatta, bunların tamamına yakını sadece 3 veya 4 telif hakları sözleşmesine taraf. Bu çerçevede, yukarıda bahsi geçen iki WIPO Sözleşmesi'nin onaylanmış olması durumunda, ülkemizin uluslararası fikri mülkiyet hakları mevzuatı açısında Avrupa Birliği ülkelerinin genel ortalamasının üstünde bir konumda olduğunu belirtmek yanlış olmayacak.

Belli başlı AB ülkeleri ile Türkiye'nin taraf olduğu fikri mülkiyet haklarına ilişkin sözleşmelere taraf olma durumlarını gösteren tablo:

Türkiye'nin Taraf Olduğu WIPO Antlaşmaları
Antlaşmanın İsmi Taraf Olma Tarihi
WIPO Kuruluş Sözleşmesi 12 Mayıs 1976
Sinai Fikri Mülkiyet Haklarının Korunmasına ilişkin Paris Sözleşmesi 10 Ekim 1925
Edebi ve Sanatsal Eserlerin Korunmasına dair Bern Sözleşmesi 1 Ocak 1996
Malların Kaynağı ile ilgili sahte veya yanıltıcı işaretlerinin önlenmesine dair Madrid Antlaşması 21 Ağustos 1930
Markaların uluslararası kaydına dair Madrid Anlaşması ve bu antlaşmaya ilişkin protokol 1 Ocak 1999
Marka tescilinde malların ve hizmetlerin uluslararsı sınıflandırılmasına ilişkin Nice Antlaşması 1 Ocak 1996
Endüstriyel Model ve Tasarımların Sınıflandırılmasına dair Locarno Antlaşması 30 Kasım 1998
Patent konusunda iş birliğine dair sözleşme 1 Ocak 1996
Patentlerin uluslararası sınıflandırılmasına dair Strasbourg Antlaşması 1 Ekim 1996
Markaların figüratif unsurlarının sınıflandırılmasına dair Viyana Antlaşması 1 Ocak 1996
Mikrorganizmaların uluslararsı saklanmasına ilişkin Budapeşte Sözleşmesi 30 Kasım 1998
İcracı sanatçılar, fonogram yapımcıları ve yayın kuruluşlarının korunmasına dair Roma Sözleşmesi 8 Nisan 2004
Endüstriyel Tasarımların Uluslararası tesciline ilişkin Lahey Anlaşması'na ek Cenevre metni 1 Ocak 2005
Marka Kanunu Antlaşması 1 Ocak 2005
Türkiye Tarafından Onaylanmak Üzere Olan WIPO Antlaşmaları
WIPO Telif Hakları Antlaşması 23.06 2005 tarihinde onaylamanın uygun bulunmasına ilişkin Kanun Tasarısı TBMM Genel Kuruluna sevk edildi
WIPO İcracılar ve Fonogramlar Antlaşması

26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü
Dünya Fikri Mülkiyet Günü bu yıl da kutlanıyor. Birleşmiş Milletlere bağlı Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün 2000 yılından bu yana kutladığı ve ülkemizde de Türk Patent Enstitüsü'nün ve Marka Patent Vekilleri'nin çeşitli faaliyetlerle kutladığı 26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü'nün önemi her geçen gün artıyor.

Dünya Fikri Mülkiyet Günü'nün amacını şöyle özetlemek mümkün:

- Telif hakları bilincini oluşturmak,

- Telif haklarının korunmasının yaratıcılığın ve yeniliklerin artmasındaki önemli rolünü göstermek,

- Tüm yaratıcı insanların toplumların gelişimine olan katkısını belirtmek,

- Telif haklarına saygının arttırılmasını sağlamak.

25 Nisan 2011 Pazartesi günü Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın, Dünya Fikri Mülkiyet Günü dolayısıyla yayınladığı yazılı açıklama şöyle:

"Küreselleşme sonucunda genişleyen ticaret hacmi ve bunun dünya çapında getirdiği rekabet, bilgi, yaratıcılık ve yüksek teknolojiye daha büyük önem kazandırmıştır. Bu noktada, kitapların, müzik eserlerinin, sinema filmleri, bilgisayar oyunları ile yazılımlarının ve diğer tüm fikir ve sanat eserlerinin hayatımızdaki önemi daha da artmıştır. Bu değişim fikri mülkiyet haklarını yaratıcı ekonominin önemli unsurlarından biri haline getirmiştir.

Fikri mülkiyet haklarına olan ilgi ve dikkati yoğunlaştırmak üzere Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'ne üye ülkeler tarafından ilk olarak 2000 yılında kutlanması kararlaştırılan "Dünya Fikri Mülkiyet Günü" o tarihten itibaren her yıl 26 Nisan'da dünyanın çeşitli yerlerinde etkinlikler ve kampanyalar aracılığıyla kutlanmaktadır. Kutlamalar için bu yıl seçilen tema ise "Geleceği Şekillendirmek''tir.

Ülkemizde de her yıl "Dünya Fikri Mülkiyet Günü'' dolayısıyla meslek birlikleri ve üniversitelerle birlikte çeşitli organizasyonlar düzenlenmektedir. Yapılan etkinlikler aracılığı ile toplumsal bilincin yükseltilmesi ve fikri mülkiyet sistemimizin desteklenmesi amaçlanmaktadır.

Yaratıcılığın dünyamızın yeniden şekillenmesindeki katkısı göz önünde bulundurulduğunda ilgili sektörlerin gelişiminin ve bu sektörlerde nitelikli eserler üretilmesini engelleyen fikri hak ihlalleriyle mücadele etmenin önemi de ortaya çıkmaktadır.

Fikri hak ihlalleri, eserleri üretenlerin yanı sıra ülkemize, ekonomimize ve en önemlisi geleceğimize önemli ölçüde zarar vermektedir. Ülkemizin fikri hak ihlalleriyle anılması uluslararası platformda saygınlığımızı zedelediği gibi ülkemizin kültür hayatı için vazgeçilmez olan müzik, sinema, yayıncılık sektörlerinin uluslararası alanda rekabet şansını da azaltmaktadır.

Bütün bunlar göz önüne alındığında, fikri hak ihlalleriyle mücadele etmek hem hak sahiplerinin haklarını korumak hem de ülkemizin uluslararası platformda saygınlığı sağlamak açısından son derece önemli hale gelmiştir. Bu konuda kuşkusuz herkese önemli görevler düşmektedir. Bakanlığımız da bu konuya özel bir önem vermekte ve çeşitli çalışmalar gerçekleştirmektedir.

Ülkemizde fikri mülkiyet haklarına ilişkin hükümleri düzenleyen Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, içerdiği mekanizmalar ve oluşturduğu modeller ile bugün dünyada bu alandaki en çağdaş düzenlemeler arasında yer almaktadır. Bakanlığımız telif hakları alanındaki gelişmelere yönelik olarak mevzuat çalışmalarını yürütmekte, uluslararası anlaşmaları takip etmekte, hak sahiplerini temsil eden meslek birlikleri ve bu yönde çalışmalar yürüten diğer sivil toplum örgütlerini desteklemekte ve medyada halkı bilinçlendirmek için spot film yaptırmaktadır.

Bu mücadelede etkinliği arttırmak amacıyla faaliyete geçirilen ve her tür hak takibine ilişkin bilgilerin taraflarınca ulaşımını saniyelere indiren ortak veri tabanı hizmeti ile de gerek bilgilerin muhafazası gerekse bu bilgilere erişim konusunda gelinen nokta son derece önemlidir.

Geçtiğimiz günlerde de fikri hakların korunmasında uzun zamandır planladığımız çok önemli bir adımı atarak, bu alanda çalışan meslek birlikleri ile yetki paylaşımı yaptık. Bakanlığımız ile Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu (YAYFED) arasında, süreli olmayan yayın bandrolünün satışına ilişkin işlemlerde federasyonun yetkilendirilmesine yönelik protokol imzaladık. Yapılan bu iş birliği ile, hakların korunmasında etkin bir yapının oluşturulması ve yayıncılık sektöründe, bandrol alanında yaşanan sıkıntıların giderilmesi yönünde önemli bir adım atılmıştır. Bu çalışmanın müzik ve sinema alanında da örnek olmasını temenni ediyorum.

Fikri haklar alanında yaptığımız düzenlemeler ve yürüttüğümüz çalışmaların uygulamada karşılığını bulmasını ve bu alanda toplumsal duyarlılığımızın daha da gelişmesini temenni ediyor, Dünya Fikri Mülkiyet Gününü kutluyorum."

Dünya Fikri Mülkiyet Günü olan 26 Nisan'da Türk Patent Enstitüsü'nde ''Marka ve Endüstriyel Tasarım Alanında Ulusal ve Uluslararası Gelişmeler'' konulu seminer düzenleniyor.

Dünya Fikri Mülkiyet Günü, fikri ve sınai mülkiyet haklarının ülkelerin sosyal, kültürel, ekonomik gelişimindeki etkilerini bir kez daha gözler önüne seriyor, fikri ve sınai mülkiyet konusunda faaliyet gösteren WIPO ile üye ülkelerdeki ulusal ofislerin rolünü belirtmek bakımından zemin hazırlıyor.

"Geleceği Tasarla"
Açıklamada, WIPO'nun ''Geleceği Tasarla'' olarak belirlenen bu yılki tema çerçevesinde üye ülkelerini, ilgili kurumları ve tüm diğer kuruluşları 26 Nisan Dünya Fikri Mülkiyet Günü dolayısıyla fikri mülkiyet konusuna dikkat çekmeye davet ettiği belirtildi.

TPE'nin de sınai mülkiyet konusunda üstlendiği misyon doğrultusunda Alman Uluslararası Hukuki İş birliği Vakfı ile ortaklaşa yürütülen ''Sınai Mülkiyet Haklarının Yürütme ve Uygulamasının Güçlendirilmesi için Türkiye'nin Desteklenmesi'' konulu AB Eşleştirme Projesi kapsamında 26 Nisan 2011'de ''Marka ve Endüstriyel Tasarım Alanında Ulusal ve Uluslararası Gelişmeler'' konusunda seminer düzenleyeceği bildirildi.

Günümüz sanayi ve tarım alanındaki yenilikler ve teknolojik gelişmeleri değerlendirdiğimizde geçmişten bu güne güncel yaşamın kolaylaştırılmasından başlayarak çeşitli alanlarda yapılmış, geniş kitlelere hitap eden milyonlarca yenilikçi düşünce ve buluşun yer aldığı görülüyor.

İçinde bulunduğumuz küresel ekonomik krizden çıkmak, ticari karımızı arttırmak, sektörümüzün öncüsü, rakipsiz ve tercih edileni olmak için yapacağımız sanayi ve ticari faaliyetlerde iyileştirmeler yaparak, fark yaratacak ürünler üreterek, inovatif çalışmalarla tasarımlar yaparak bu çalışmaları tescil ile koruma altına almak gerekiyor.

Takvim
<<Temmuz 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.