Haberler

Beylerbeyi'nde Boğaz manzaralı at ahırı

Tarih: 9 Mayıs 2011 Kaynak: Zaman Yazan: Esra Keskin


İstanbul Boğazı'nın orta yerinde, manzaranın göbeğinde bir ahır var. 19. yüzyılda Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılmış. Şimdiyse restore ediliyor. "Boğaz manzaralı ahır" kulağa garip gelse de, o dönemde her biri statü göstergesi kabul edilen saltanat atlarına az bile.

Boğaziçi Köprüsü'nün ayaklarının hemen dibinde bir köşk... Beylerbeyi Sarayı'nın bahçesinde, Boğaz'a nazır, yaklaşık 200 metrekarelik bir alan üzerine kurulu. Sultan Abdülaziz tarafından 1865 yılında dönemin ünlü mimarı Serkis Balyan'a inşa ettirilmiş. Tavan süslemeleri için Polonya'dan Chlebowsky isimli bir ressam getirilmiş. Resimlerin eskizleri ise Padişahın bizzat kendi kaleminden. Anlayacağınız burası, Osmanlı saray mimarlığının günümüze kalan en önemli eserlerinden. Ama ne sultan ne de saray erkânı yaşamış içinde. Her biri ziynet eşyası kabul edilen atların ahırıymış bu köşk zamanında. Evet, yanlış duymadınız, Boğaz'ın en güzel yerlerinden birine, dönemin en iyi sanatkârlarına inşa ettirilmiş "Ahır Köşk". Günümüzde içi epey yıpransa da hâlâ ihtişamını koruyor. Şu günlerde de restore ediliyor.

Hun, Gök-Türk, Selçuklu Devleti'nin at üzerinde yaşanarak ve savaşarak kurulduğunu hepimiz biliriz. Tarih kitaplarımızda Türklerin at sevgisi, atlarla olan iç içe hayatı üzerinde önemle durulur. Birçok Roma ve Batı kaynağında da daha yeni yürümeye başlayan Hun çocuğunun yanında eyerlenmiş bir atın bulunduğu yazar. Velhasıl eski çağlardan beri Türklerin hayatında önemli bir yere sahip olan atlar, Osmanlı Devleti'nde birer mücevher kabul edilirmiş. Padişahlar için çok değerli atlara sahip olmak da o dönemde statü göstergesi. Bu yüzden sultanlar için en iyi cins Arap atları Bağdat ve Necd'den getirilirmiş. Hatta padişaha at temini, Bağdat valisinin en önemli görevlerinden biri. Şimdi böyle görkemli bir köşkün Boğaz'a nazır ve atlar için inşa edilmesi kulağa garip gelse de tüm bunlar düşünüldüğünde taşlar yerine oturuyor.

Ahır resimlerler de süslenmiş

Beylerbeyi Sarayı inşa edildiği dönemde karşısında, yaklaşık bin 200 zirâlık (48 santimetrelik bir ölçü birimi) İstabl-ı Âmire (Hâs ahır) binası varmış. Burada 672 zirâ kuşluk, 50 zirâ tavukluk, 243 zirâ inek ahırı ve 240 zirâ at ahırı bir aradaymış. Günümüze kadar ulaşabilen at ahırının içinde, sağlı sollu, demir parmaklıklı 20 bölme var. Dişi atlar soğuğa karşı daha hassas oldukları için onların bulunduğu bölmelerin alt kısmına ahşap döşenmiş. Her bölmede kaya tuzlarının konulduğu tuzluklar, yemlikler ve suluklar var. Köşkün dışarıya çıkan kısmında ise geniş camlı bir kapı ve pencereler bulunuyor. Tavanı üzengi, kolan ve gemden oluşan renkli armalarla, yırtıcı hayvanların diğer hayvanlara saldırışını tasvir eden resimler süslüyor. Üst kısmı nal şeklini andıran uzun ve geniş kapıları, köşkü daha ihtişamlı gösteriyor. İstabl-ı Âmire'nin 2 muhafaza kapısı o dönemde tanesi 5 bin kuruşa imal edilmiş. Ki bu para o zamanki memur maaşının yaklaşık 8 katı.

Saltanat atlarının muhafaza edildiği en güzel köşk Beylerbeyi'nde olsa da, Yıldız Sarayı'nın İstabl-ı Âmire'si daha büyük. Bu hâs ahırdaki Ferhan Binası'nin ismi de, Sultan II. Abdülhamid'in en sevdiği atlardan biri olan Ferhan'dan geliyor. Zamanında İnönü Stadı'nın bulunduğu yerde ise Dolmabahçe Sarayı'nın İstabl-ı Âmire'si varmış. Bu İstabl-ı Âmire'lerin bir de raht hazineleri bulunuyor. Burada kıymetli eğer takımları, kıymetli mücevheratla süslü koşun takımları (gem, üzengi, yular, kamçı vs.) muhafaza ediliyor. Sultan Abdülaziz döneminde bu koşun takımları levantenler aracılığıyla Fransa'dan getiriliyormuş. Sultan Abdülaziz'i donanma sevdasıyla bilsek de at sevdası da ondan aşağı değilmiş neredeyse. Beylerbeyi Ahır Köşkü'nü yaptırmasının yanı sıra Dolmabahçe tiyatrosu yanınca, orayı da hemen İstabl-ı Âmire'ye çevirmiş. Yani Osmanlı saraylarında atlar padişahın, valide sultanın ve tüm saray erkânının ulaşım ihtiyacını karşıladıkları gibi, saltanatın ihtişamının da bir göstergesi, sultanların gözbebeğiymiş aynı zamanda.
Takvim
<<Temmuz 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.