Haberler

Kültürel çeşitliliğimize saygıyı yeniden tesis etmeliyiz

Tarih: 17 Mayıs 2011 Kaynak: Zaman Yazan: Şahin Alpay
Geçen cumartesi günü, bir grup gazeteci meslektaşla birlikte, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı tarafından yaptırılan restorasyon çalışmalarından bazılarını, Tanıtımevi tarafından düzenlenen bir programla, gezdik.

Günün sonunda, iyi ki İstanbul 2010 yılı Avrupa Kültür Başkenti ilan edilmiş ve iyi ki bu vesileyle kurulan Ajans olağanüstü zengin kültür mirasımızın çok küçük de olsa bir bölümünü ihya etmiş, diye düşündüm. Bağımsız ve güçlü bir kuruluş olarak yaşatılması gereken Ajans sayesinde 2010 yılı, kültürel mirasımıza saygıyı hatırlatacak. Ama beni asıl düşündüren, önce Müslümanlaştırma, sonra Türkleştirme politikalarıyla Anadolu'nun kültürel çeşitlilik ve zenginliğine gerek Osmanlı'nın son, gerekse Cumhuriyet döneminde gösterilen saygısızlık oldu.

İlk durağımız 1461'de Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulan İstanbul Ermeni Patrikhanesi oldu. Burada önce Patrikhane'nin, eskiden kömürlük ve depo olarak kullanılan bodrum katının onarılmasıyla kurulan müzeyi ziyaret ettik. Daracık odalara, Anadolu Ermenilerinin yüzlerce yıllık kültürel mirasının, Anadolu'nun hemen her yerinden gelen nadide örnekleri adeta tıka basa doldurulmuş. Birinci Dünya Savaşı'na gelinceye kadar Anadolu'nun, Osmanlı'nın sadece Müslüman değil, Hıristiyan tebasının da yurdu olduğunu bundan daha iyi hatırlatan bir mekân görmedim. Tehcirle kıyıma uğrayan Anadolu Ermenilerinin anısına bu müzenin layık olduğu çok daha geniş bir mekâna taşınmasını sağlamalıyız.

Patrikhane külliyesinde, restorasyonu bir aya kadar tamamlanacak olan Surp Vortvots Vorodman Kilisesi'ni de ziyaret ettik. Ermeni Ortodoks Kilisesi Kudüs patrikliğine bağlı olan kilise, İstanbul'a çok sayıda görkemli eser kazandıran Mimar Kirkor Balyan tarafından inşa edilmiş; 14 Ekim 1828'de kutsanarak ibadete açılmış. Tehcir sonrasında cemaati kalmadığından, sosyal faaliyetlerin yapıldığı bir salon haline gelmiş ve zamanla tamamen kaderine terk edilmiş. Şimdi aslına sadık kalınarak onarılıyor; cemaati olmadığından konser, sergi, konferans ve benzeri kültürel faaliyetlerin yapılacağı bir mekân olarak kullanılacak.

İkinci durağımız, İstanbullu Yahudi banker Abraham Salamon-Camondo'nun, 1869'da yerleştiği Paris'te 1873'te ölümünden sonra, vasiyeti üzerine defnedildiği anıt mezardı. 1952 yılına kadar Hasköy Musevi Mezarlığı içinde olduğu halde, E-5 karayolunun inşası sırasında mezarlığın bir bölümünün ortadan kalkmasından sonra, sahipsiz kalmış; barbarlık derecesinde bir saygısızlıkla tahrip ve talan edilmiş, bir ara "bekâr evi" olarak dahi kiralanmış. Şimdi Beyoğlu Musevi Hahamhanesi gözetiminde onarılıyor. Ben de şimdi Camondo ailesinin Auschwitz dehşetinde nihayet bulan, Nora Şeni ve Sophie Le Tarnec tarafından kaleme alınan, olağanüstü ilginç öyküsünü ("Camondolar: Bir Hanedanın Çöküşü", Çev. Yaman Aksu, Kitap Yayınevi, 2010) harıl harıl okumaya başladım. Camondo anıt mezarının çevresiyle birlikte korumaya alınarak, dört başı mamur bir ziyaret yeri haline getirilmesini diliyorum.

Son durağımız, onarımı tamamlanan Galata Mevlevihanesi Müzesi oldu. Bu mekân da kültürel çeşitliliğimiz ve mirasımıza engin saygısızlığın başka bir acıklı hikâyesini barındırıyor. 1925 yılında tarikatların yasaklanmasından sonra mekân ilkokul ve lojmana dönüştürülmüş. 1975'te Divan Edebiyatı Müzesi haline getirilmiş. 2005'te bugünkü kimliğini kazandıktan sonra, 2007-2011 arasında restore edilmiş. Müze, sadece Mevleviliğe değil, 1925'e kadar olanca çeşitliliğiyle yaşayan Sufi tarikatlar dünyasına, çok yüzeysel de olsa göz atma fırsatı veriyor. Babaannemin babasının Serez Mevlevi Şeyhi olduğunu, ailenin Balkan savaşında kaçarak Kasımpaşa Mevlevihanesi'ne sığındığını biliyorum. Fakat Mevlânâ ve Mevlevilik hakkında ne yazık ki sadece ansiklopedik denebilecek bilgilere sahip olmanın utancını taşıyorum. Bu ziyaret, geç de olsa bu cehaleti gidermek için esaslı bir teşvik oldu.
YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!
Takvim
<<Temmuz 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.