Proje

Tarih:
4. Mansiyon Hakkında


Proje Müellifi
Mehmet Z. Hattapoğlu (Ekip Başı - Peyzaj Mimarı)
İ. Esgin Zorlu (Şehir Plancısı)
Demet Karaoğlu (Peyzaj Mimarı)
Eda Birge Eraslan (Peyzaj Mimarı)
Jülide Alp (Şehir Plancısı)
İbrahim Alp (Şehir Plancısı)
R. Süha Zorlu (Mimar)
Oknur Çalışkan (Mimar)

Genel Yaklaşım
Günümüzde kentsel dönüşüm uygulamaları çok boyutlu ve çok aktörlü bir organizasyon ve planlama sürecini tarif etmektedir. Kentsel dönüşüm projeleri fiziksel mekanın kalitesini arttıracak açınımları öngörmenin yanı sıra, sosyolojik, ekonomik ve ekolojik bileşenler bağlamında da sürdürülebilir bir konsepte sahip olmak zorundadır.

Gerek ölçek gerekse uygulama alan ve stratejileri bağlamında planlama ve mimarlık disiplinlerinin ara kesiti olarak da tanımlanan kentsel tasarıma konu dönüşüm uygulamaları, kentsel mekanın biçimlendirme girişimlerine yeni ve dinamik bir bakış açısı getirmektedir.

Bu bağlamda kentsel mekandaki fiziksel ve ekonomik değer kayıpları (kentsel çöküntü alanları) ve kentsel mekanın taşıdığı her türlü risk (depremsellik vb.) kentsel dönüşüm uygulamalarının nedensellik altyapısını ve eylem alanlarını tanımlamaktadır.

Tasarıma konu proje alanı da, Adana kent bütününde konumu gereği sahip olduğu rant potansiyeline bağlı olarak yoğun bir kentsel gelişme (yenilenme) baskısı altındadır. Proje alanında halihazırda ekonomik ve fiziksel anlamda yoğun bir değer kaybının yaşanıyor olması kentsel çöküntü alanı niteliğindeki bu alanın dönüşümünü kaçınılmaz kılmıştır.

Kuşkusuz bu alanda hayata geçirilebilecek başarılı bir kentsel dönüşüm projesi, yakın komşuluğundaki benzer karakteristikler sergileyen alanlar için de (ilk etapta batı komşuluğundaki konut alanları) önemli bir örnek ve referans teşkil edecektir.

Hedef/Amaç
Önerilen kentsel dönüşüm projesiyle çağdaş planlama ve tasarım tavırlarını dikkate alan, bu kapsamda sürdürülebilirliği (Sosyal, Ekonomik ve Ekolojik) sürecin vazgeçilmez girdisi olarak kabul eden bir yaklaşım sergilenmiştir.

Dönüşüm modeli olarak kamu ve özel sektör arasında işbirliği (paylaşımcı ortaklık modeli) tavsiye eden proje, ekonomik anlamda projenin sürdürülebilirliğini hedeflerken, hak sahiplerinin varlığını ve ekolojik bileşenleri de projenin temel girdileri olarak yorumlamıştır.

Proje en yalın ifadeyle sosyo-kültürel ve ticari yeni bir odak yaratma iddiasını taşımaktadır. Kamu kaynaklarının sürdürülebilirliğini de hedefleyen proje, Adana’ya kültür, turizm, konut, ticaret, kentsel açık alanlar ve peyzaj fonksiyonlarını bünyesinde barındıran (çok işlevli) mekansal ve görsel kalitesi yüksek yeni bir çekim merkezi kazandırmayı öngörmektedir.

Ekonomik Sürdürülebilirlik
- Proje için genel çerçevesi itibariyle; katılımcı, yerel dinamikleri ve hassasiyetleri göz önünde bulunduran, hak sahipleri, özel sektör ve kamu sektörünü aynı ortak paydada buluşturan esnek bir örgütlenme modeli öngörülmektedir. 
- Proje alanında dönüşüm; Kamu - Özel Sektör işbirliğine dayalı olarak "Paylaşımcı Ortaklık Modeli" ile gerçekleştirilecektir. 
- Projenin finansmanında ve kamu kaynaklarının sürdürülebilirliği kapsamında, proje bütününde yaratılacak artı değer kullanılacaktır.

Sosyal Sürdürülebilirlik
- Hak sahiplerinin projeye etkin katılımı ve projede önerilen konut alanlarında yeniden iskan edilmesi sağlanacaktır. 
- Proje kapsamında oluşturulacak yeni ticaret, hizmet ve turizm alanlarında öncelikli olarak bölgede yaşayan halk için yeni istihdam olanakları yaratılacaktır. 
- Gençlik Merkezi bünyesinde; projenin yaratacağı istihdam arzını karşılayabilecek nitelik ve düzeyde kapasite artırım programları (meslek edindirme kursları vb.) düzenlenecektir.

Ekolojik Sürdürülebilirlik
- Proje kapsamında doğal ve yapılı çevrenin entegrasyonunu hedefleyen fiziksel düzenlemeler yapılacaktır. (Konut alanları ve kent meydanını, Seyhan Nehri ve kıyısındaki rekreasyon alanlarından koparan ana ulaşım arterinin bir bölümünün yerin altına alınması vb.) 
- Proje bütününde mikroklimatik ortamlar yaratılmıştır. Kamusal açık alanlarda yer yer gölgeliklerin kullanılmış, tipolojik yaklaşım olarak çatı bahçeleri ve avlulu-arkadlı blok çözümlemelerine gidilmiştir. 
- Hakim rüzgara yöneliş tasarım aşamasında önemli bir girdi olarak kullanılmış, kent meydanlarında mikroklimaya olumlu katkı sağlayacak su öğelerine yer verilmiştir. 
- Projede, doğal enerji kaynaklarının kullanımı (güneş enerjisi vb.) ve etkin bir atık yönetimi öngörülmektedir.

Proje Konsepti
Alan için hazırlanmış olan 1/5000 ölçekli taslak Nazım İmar Planı ve mülkiyet durumu proje konseptinin ve genel tasarım şemasının oluşturulmasında yönlendirici olmuştur. Kuşkusuz, etaplanabilirlik ve uygulanabilirlik için bu girdiler son derece önem arz etmektedir. Bu bağlamda projeyle; 
- Kuzeybatı - güneydoğu istikametinde sosyal donatı alanlarını ve meydanları birbiri ile ilişkilendiren, kenti suyla buluşturan bir ana yaya promenadı oluşturulmuştur. 
- Proje alanı içerisinden geçen, kent meydanı ve diğer işlev alanlarını nehir kıyısındaki peyzajdan koparan araç yolu, işlev alanları arasındaki süreklilik ve erişilebilirlik kaygıları nedeniyle kısmen yer altına alınmıştır. 
- Çevredeki konut ve donatı alanlarından yönelimler (yaya hareketleri) değerlendirilerek, ana yaya promenadını dik kesen ve nehir kıyısına inen kentsel bağlantılar oluşturulmuştur. 
- Ağırlıklı olarak güneyden geçen bulvar üzerindeki yaya hareketlerini toplayan, başta kent meydanı ve gençlik merkezi olmak üzere projedeki işlev alanlarına taşıyan, nazım planda önerilen diğer meydana yönlenerek tamamlanan dairesel bir toplayıcı-dağıtıcı aks öngörülmüştür.

İşlev Alanları

Projenin taşıyıcı omurgası konumundaki ana yaya promenadı, bir yönüyle de doğal çevre ile yapılı çevreyi birbirinden ayıran ve/veya buluşturan mekansal ara yüz işlevini üstlenmektedir. Ana yaya promenadının doğusunda; kentsel açık yeşil alanlar, batısında ise yapılı çevreyi tanımlayan konut, ticaret ve turizm işlevleri yer almaktadır.

Ana Yaya Promenadı
Güneydoğuda Gençlik Merkezi Meydanı’ndan başlayan ana yaya promenadı, kuzeybatıda Kent Müzesi'nin bulunduğu diğer meydanla sonlanmaktadır. Promenadı dikey doğrultuda kesen kentsel bağlantılar da suya yönelimi sağlamaktadır.

Özellikle projedeki kentsel açık alanlar, Adana’nın klimatik özellikleri dikkate alınarak düşünülmüştür. Proje alanı içerisindeki ana yaya promenadını vurgulayacak/güçlendirecek hareketli bir saçak-gölgelik sistemi önerilmiştir. Böylelikle, sıcak ve kavurucu yaz günlerinde nefes alma, dinlenme olanağı verecek ve hakim rüzgara yönelen koridorların yaratılması amaçlanmıştır.

Meydanlar
Gençlik Merkezi ve Meydanı: Gençlik Merkezi, kentlinin kamusal kimliğini yeniden keşfedeceği, sosyalleşeceği, sinema, tiyatro, el sanatları, eğitim ve kapasite arttırım programları ile mesleki ve kişisel gelişim olanakları bulacağı bir merkezdir. Aynı zamanda yalnız sosyal bir merkez olmanın ötesinde, ekonomik sürdürülebilirliğe katkı sağlayacak önemli bir toplumsal üretim ve etkileşim alanıdır.

Gençlik merkezinin tanımladığı, promenadın başlangıç noktasında yer alan Ana Meydan, Adana halkının toplumsal etkileşimini ve bir aradalığını arttıracak, hedef kitle olarak 7'den 70'e her yaş grubundan kullanıcıya hitap edecek bir kamusal odak olarak düşünülmektedir.

Kent Müzesi Meydanı: Meydan, ana yaya omurgasının Seyhan Nehri’ne ulaştığı noktada, Kent Müzesi'nin önünde yer almaktadır. Meydanın tasarımı, suya inen merdivenler (Seyhan Merdivenleri) ve dairesel bir açılımla tariflenen bir su amfisi ile zenginleştirilmiştir. Kent Müzesi dışında meydanı tanımlayan yapılardan biri de Müzik Kütüphanesi'dir.

Yeni Makam Cami
300 kişi kapasiteli olarak tasarlanan Yeni Makam Cami’nin meydanda yer alması düşünülmüştür. Meydanın sonlandığı noktada yer alan caminin tasarımında, meydanın kamusallığını tamamlaması için avlulu bir sistem özellikle düşünülmemiştir. Cami, eliptik formu, minaresi, şadırvanı ve üst örtüsüyle tüm proje alanı içerisindeki tasarım kararları ile bütünleşen modern bir mimari dilde tasarlanmıştır.

Kentsel Peyzaj
Peyzaj tasarımlarında kentliyi suyla, yeşille ve bu mekanlarda yer alacak sosyal-kültürel aktivitelerle buluşturmak için, Adana’nın sıcak iklimi göz önüne alınarak gölgelik sistemi ile desteklenen yaya parkurları tasarlanmıştır. Açık spor alanları, farklı amaçlar için kullanılabilecek aktivite çayırı, kafeler, oturma ve oyun alanları yaratılmıştır.

Konut Alanları (Kanal Evleri)
Mimari tasarımlarda (Konut, Kongre Oteli, Alışveriş Sokağı) iklim özellikleri düşünülerek avlulu arkadlı sistemler, çatı terasları, balkonlar oluşturulmuştur. Proje alanında yer alacak yeni konut alanları suyla doğrudan ilişki kuracak şekilde, kanal boyunca sıralanmıştır.

Konut tasarımlarında kullanılan cam cepheler, güneşin yakıcı etkilerinden korunmak için kullanılan hareketli panjurlar ile bütünleştirilmiştir. Hem yapı düzeyinde balkonlar ve teras bahçeleri gibi farklı mekan tipleri, hem de arkad, avlu gibi kamusal ve özel alan arasındaki keskin geçişi yumuşatan ara mekanlar tasarlanmıştır. Avlulu blok tipolojisinde avlular (iç bahçeler), kanala ve kanal boyunca uzanan yayalara açık koridora yönlendirilmiştir.

Bloklar üzerinde yer alan konut kuleleri doğuda Seyhan Nehri'ne, batıda ise kanala ve çevresine yönlenecek şekilde konumlandırılmıştır. Konut bloklarının ilk iki katı (zemin + bir) ticari işlevler için ayrılmıştır.

Hizmet Alanları (Ticaret, Otel ve Ofis Yapıları)
Alışveriş Çarşısı: Üzerinde tek yönlü araç trafiğine izin verilen ve ana yaya promenadına paralel olarak geçen araç yolu, aynı zamanda bir alışveriş sokağı olarak çalışmaktadır. Alışveriş Sokağı, araç yolunun her iki yanında, üzerinde ticari işlevlerin (dükkan, ofis) yer aldığı, konut blokları altında arkadlı bir sisteme dönüşen yaya yollarıyla tariflenmektedir.

Ayrıca proje kapsamında, Kongre Oteli'nin batı cephesini tutan üstü örtülü bir alışveriş promenadı (kapalı çarşı) oluşturulmuştur.

Kongre Oteli: Proje alanı dönüşüm sürecini takiben, nitelikli kentsel mekanları olan, yalnız kentli için değil, kent dışından gelen ziyaretçiler için de cazibesi yüksek bir çekim merkezi olacaktır. Bu noktada, proje kapsamında, özellikle kongre turizmi amacıyla kullanılabilecek bir otel yapısı düşünülmüştür. Kent meydanına oldukça hakim bir konuma sahip turizm işlevi, projenin özel sektör için çekiciliğinin artmasını sağlayacaktır.

Etaplama
Projenin 3 etapta gerçekleşmesi beklenmektedir:
1. Etap: Mülkiyetin belediyeye ait olduğu meydan bölgesinde dönüşümün ilk etabı başlayacaktır. Öncelikle alan için gerekli fiziksel altyapının sunumu sağlanacak, sonrasında da Adana Belediyesi’nin öncülüğünde Gençlik Merkezi Meydanı ve Seyhan Nehri kıyı düzenlemesi ile aktif peyzaj alanlarının projeleri ilk etap projeleri olarak eş zamanlı uygulanacaktır.
2. Etap: İlk etabın tamamlanmasının ardından, meydanın yanında yer alması öngörülen, özel mülkiyet arazindeki otel alanı ile ana yaya promenadı ve sonlandığı Kent Müzesi ve Meydanı’nın projeleri gerçekleştirilecektir.
3. Etap: Alışveriş çarşısı ve kanal evleri, projenin üçüncü etabında gerçekleştirilecektir.
Proje Arşivi
Dönem içinde yayınlanan projelerin listesi aşağıdadır. Ayrıntılarına ulaşmak istediğiniz proje başlığını listeden seçiniz.